تکنیک های تقویت حافظه

یکی از ارکان اساسی آموزش و یادگیری داشتن حافظه ای کار آمد است، همه شما دوست دارید حافظه ای قوی داشته باشید و اگر بخواهید مطمینا می توانید حافظ خود را تقویت کنید.  
در مورد تقویت حافظه به موارد زیر توجه کنید:
▪ هدف:
هدف خود را از خواندن مشخص کنید که برای چه منظور می خوانید؟ برای افزایش معلومات، برای انجام یک تحقیق و یا به صورت تدریجی برای دادن امتحان، اگر برای امتحان می خوانید امتحان تشریحی است یا تستی؟ اگر برای امتحان تستی می خوانید باید جزیی ترین مطالب را هم بخوانید واگر امتحان تشریحی است باید کلی بخوانید.
▪ اعتماد به خود:
به حافظه خود اعتماد داشته باشید تا به شما کمک کند. اعتراف به این که حافظه ام ضعیف است سرآغاز تنبل شدن حافظه است.
▪ علا قه:
موضوعات مورد علا قه راحت تر به خاطر سپرده می شود، پس سعی کنید خود را به دروس علا قه مند سازید.
▪ سلامتی:
عقل سالم در بدن سالم است، پس رژیم غذایی درستی داشته باشید تا حافظه ای قوی ونیرومند پیدا کنید، عناصری مانند کلسیم، فسفر و ویتامین های گروه B نقش مهمی در کارآیی مغز دارد، لذا مصرف شیر، پنیر، تخم مرغ، جوانه گندم، بادام، فندق، کنجد، سبزیجات و حبوباتی مثل عدس توصیه می گردد.
▪ اکسیژن کافی:
یکی از علل کم کاری حافظه نرسیدن اکسیژن به مغز است، در هنگام مطالعه پنجره اتاق را کمی باز بگذارید، تا هوای تازه جریان یابد یکی از روش های تامین اکسیژن سلولهای مغز استفاده از تنفس عمیق است.
▪ دقت:
برای داشتن حافظه خوب باید دقت بالا یی داشت.
▪ تمرکز:
سعی کنید هنگام مطالعه خسته نباشید. اگر احساس خستگی می کنید کمی استراحت کنید بعد مطالعه را شروع کنید. پس از یادگیری نیز حتما استراحت کنید تا آموخته های شما در حافظه پایدار بماند و از تداخل یادگیری بعدی جلوگیری شود. هنگام مطالعه تمامی حواس خود را بر روی مطالعه متمرکز کنید.
▪ آرامش:
اضطراب بیش از حد نه تنها موجب فراموشی می شود، بلکه آفت سلا متی است. برای جلوگیری از فراموشی و اختلا ل در کارایی حافظه، شرایط محیط یادگیری را از هیجان خالی کنید، چون در وضعیت آرامش امواج آلفا که بین 13-8 هرتز است در مغز منتشر می شود در این حالت انسان می تواند از حداکثر نیروی مغزی خود بهره جوید.
▪ خواب کافی:
بی خوابی موجب پریشانی حافظه می شود، خواب کافی باعث تقویت حافظه می گردد.
▪ برنامه ریزی:
برنامه ریزی درسی موجب می شود که هر درس را در زمان مخصوص به خود بخوانیم و این نظم به مکانیسم حافظه در به خاطر سپاری مطالب کمک می کند.
▪ مدت یادگیری:
کار بدنی را شاید بتوان درحالت خستگی انجام داد اما کارهای فکری نیاز به وضعیت جسمی و مغزی مناسب تری دارد. یکی از علت های خستگی مغزی بودن مدت مطالعه و خواندن طولا نی مدت است که افت شدیدی را در به خاطر سپاری به دنبال خواهد داشت بنابراین روش نیم ساعت مطالعه +5 دقیقه استراحت را هرگز فراموش نکنید.
▪ یادگیری با فاصله:
بین یادگیری ها فاصله بیندازید تا از پراکندگی دقت شما جلوگیری شود وبه خاطر سپاری در حافظه بهتر صورت گیرد. مثلا اگر می خواهید 6 ساعت فیزیک بخوانید آن را به سه قسمت دو ساعته تقسیم کنید و هر یک روز در میان 2 ساعته مطالعه کنید.
▪ تصمیم به خاطر سپردن:
اگر تصمیم بگیرید به خاطر بسپارید و در مواقع ضروری به یادآورید این کار شدنی است اگر با خود عهد ببندید که باید مطلبی را یاد بگیرد، یقینا موقع مطالعه دقت بیشتری خواهید داشت.
▪ خوب درک کردن:
اگر مطلبی را به جای حفظ کردن بفهمید بهتر در حافظه می ماند و کمتر فراموش می شود. در واقع حفظ کردن مطالب، زنگ خطری برای فراموش کردن آنهاست. پس هرگز بدون درک صحیح مطالب سعی در حفظ کردن آنها نداشته باشید چون فقط مطالبی به حافظه بلند مدت سپرده می شوند که به درستی فهمیده شوند.
▪ تکرار:
برای این که مطلبی به مدت طولا نی در حافظه بماند باید ابتدا، آن مطلب مرور گردد و همچنین این مرور در فواصل زمانی معین انجام گیرد.
▪ استفاده از انواع حافظه:
در هنگام مطالعه از سه حافظه خود (بینایی، شنوایی و حرکتی) یک جا استفاده کنید. یعنی از نگاه کردن (بصری) تکرار عبارات با صدای بلند (شنوایی) و یادداشت برداری (حرکتی).
▪ تصویرسازی:
در هنگام خواندن مطالب سعی کنید تصویر ذهنی از آن برای خود بسازید. اگر بتوانید تصاویر مطلب خوانده شده را در ذهن ایجاد کنید، خیلی راحت تر می توانید آنها را به خاطر بسپارید (مثلا با به کار بردن کلمه اسب شکل این حیوان را در ذهن مجسم کنید).
▪ وسایل کمک آموزشی:
استفاده از فیلم، اسلا ید، چارت، شکل و امکانات آزمایشگاهی و ... یادگیری را تسریع و تسهیل می کند.
▪ روش جز و روش کلی:
در روش جز به جز متن را به صورت بند بند یاد بگیرید یعنی ابتدا بند اول را به خاطر بسپارید سپس بند دوم را. در روش کلی تمام متن را به طور کامل مطالعه کنید پس از آن سعی کنید متن را برای خود با دیگران تکرار کنید و دوباره متن را به طور کامل از اول تا آخر بخوانید.
▪ ارتباط دادن بین مطالب:
مطالب هر چه بیشتر به هم مرتبط باشند بهتر در حافظه ثبت می شوند. لذا در هنگام مطالعه تا حد ممکن بین مطالب خوانده شده ارتباط برقرار کنید.
▪ سازماندهی:
نظم دادن به اطلا عات به خاطر سپاری آنها را آسانتر می کند، مطالبی را که می خوانید به صورت منظم در آورده و آنها را طبقه بندی کنید. اگر بدون نظم و دسته بندی پشت سر هم بخوانید احتمال این که فراموش کنید بسیار زیاد است. مثلا مواد غذایی زیر را باید به یاد داشته باشید. (گوشت، کره، شنبلیله، خامه، تخم مرغ، ترب، شیر، تربچه، ماهی، ماست، جعفری، سرشیر) برای به خاطر سپاری آنها بهتر است آنها را دسته بندی کنید:
▪ مواد پروتیینی:
گوشت، مرغ، ماهی، میگو
▪ لبنیات: کره، خامه، شیر، ماست
▪ سبزیجات:
شنبلیله، ترب، تربچه، جعفری
برجستگی و نمایان سازی: اگر نکته ای برجسته تر از سایر نکات باشد بهتر در حافظه می ماند. یک فرد قد بلند بین دیگران نمایان تر است. از این اصل در مطاله هم می شود استفاده کرد. مثلا هنگام خواندن، زیر نکات مهم را خط بکشید تا به واسطه اصل برجستگی نکات مهم سریعتر به خاطر سپرده شوند (ابتدا باید خوب بخوانید و درک کنید سپس آنهایی را که مهم تشخیص می دهد خط بکشید تا در هنگام مرور سریعتر آن نکات به چشم آیند).
● تقدم و تاخر:
مطالبی را که در ابتدا می خوانیم بهتر در حافظه می ماند (تقدم) و همچنین مطالبی که در آخر می خوانیم راحت تر به خاطر سپرده می شوند و بیشترین فراموشی مربوط به مطالب میانی است. برای جلوگیری از فراموشی باید صفحات کمتری را مطالعه کرد. در واقع با استراحت های کوتاه مدت در حین مطالعه می توانید اصل تقدم و تاخر را رعایت کنید. اگر 2 ساعت پشت سر هم مطالعه کنید بین مطالب اولیه و آخری فاصله زیادی می افتد و احتمال فراموشی افزایش می یابد.
▪ تقطیع:
آستانه حافظه کوتاه مدت هر شخص 2+7 ماده است یعنی تا 2+7 قطعه را می توان به خاطر سپرد مثلا ده حرف (ن ازوم آش ن اد) را می توان به یک قطعه تبدیل کرد که حفظ آن راحتتر شود (مثل دانشآموزان)
▪ تدابیر یادیار:
استفاده از ترفندهایی که به واسطه آن بتوان به موضوع اصلی پی برد، مثلا برای یادآوری تخم مرغ، کره، نان و ... می توان از چراغ روشنایی سردر خانه روبه رو استفاده کرد. مثلا تصور تخم مرغ بزرگی که به تیر چراغ برق تکیه داده یا نانی که بر سر در خانه روبه رو قرار گرفته است.
▪ تداعی:
برای به خاطر سپاری بهتر باید بین مطالب ارتباط و تداعی خوبی برقرار کنید. (تجاسم مطلب) برای به خاطر سپاری بهتر می توانید مطلب مورد نظر را به صورت بزرگ و مسخره در ذهن مجسم کنید یا رنگ های مختلف به آن بدهید. مثلا مداد و ماشین (ماشینی که راننده اش مداد است) یا ماشین و گنجشک (درماشینی نشسته بودم گنجشکی که لباس افسر را پوشیده بود جلویم را گرفت) و ...

نویسنده حسن حاجی زاده اناری منابع در روزنامه موجود است
روزنامه مردم سالاری