بیماری های بین المللی با دردسرهای اضافی برای فقیرترها-مجله گوپی
بررسی آماری دیابت در کشورهای در حال توسعه
شیوع بیماری های مزمن غیرواگیردار روند صعودی نگران کننده ای در سطح جهان پیدا کرده است که دیابت، چاقی و فشارخون از عوامل اصلی مستعدکننده این بیماری ها به شمار می روند...
همراه با افزایش اضافه وزن و چاقی و به دنبال آنها بالا رفتن تعداد دیابتی ها و افراد مبتلا به فشار خون در دهه اخیر در جمعیت های عمدتا شهری، کاهش وزن، سوءتغذیه و بیماری های عفونی را از مشکلات اصلی تهدیدکننده بهداشت کشورهای در حال توسعه می شمارند. در حال حاضر از یک میلیارد و 100 میلیون نفر دارای اضافه وزن در حدود 312 میلیون نفر چاق هستند. به علاوه به گزارش
International Obe sity Taskforce حداقل 155 میلیون کودک در جهان در طبقه بندی اضافه وزن قرار می گیرند. این سازمان بین المللی با همکاری سازمان بهداشت جهانی تعریف های متفاوتی از چاقی با توجه به گروه های نژادی مختلف ارایه کرده اند که مطابق این تعاریف جدید شمار افراد چاق به یک میلیارد و 700 میلیون نفر می رسد.
● اضافه وزن در کشورهای در حال توسعه
در 20 سال اخیر چاقی در کشورهای در حال توسعه که با فاصله گرفتن از شیوه زندگی سنتی، کاهش تحرک بدنی و افزایش مصرف غذاهای پرکالری و ارزان قیمت شیوه زندگی غربی را پذیرفته اند سه برابر شده است. تغییر شیوه زندگی در این کشورها باعث ازدیاد وزن از 10 به 25 درصد و چاقی از 2 به 10 درصد شده است.
این مشکل تازه از راه رسیده در خاورمیانه، جزایر اقیانوس آرام، آسیای جنوب شرقی و چین جدی تر است. در کنار عوض شدن سبک زندگی ارتباط بین چاقی و فقر دچار نوعی پیچیدگی است که مرزبندی را مشکل می کند. در کشورهای بسیار فقیر با تولید ناخالص ملی GNP سالانه کمتر از 800 دلار فقر همراه با لاغری و سوءتغذیه و در کشورهای با درآمد متوسط حدود 3 هزار دلار در سال فقر همراه با افزایش خطر چاقی دیده می شود.
در برخی کشورهای در حال توسعه تناقض به صورت لاغری در کودکی و چاقی در بزرگسالی است. عده ای از کارشناسان علت این لاغری در کودکی و چاقی بزرگسالی را به کندی رشد درون رحمی نسبت می دهند که باعث به دنیا آمدن نوزادان کم وزن، وزن گرفتن ناگهانی در کودکی، رشد مقاومت به انسولین و افزایش بیماری های متابولیک می شود. تحقیقات بر مبنای جمعیت در 75 اجتماع در 32 کشور نشان می دهد دیابت در اجتماع کشورهای در حال توسعه که شیوه زندگی سنتی را حفظ کرده اند پدیده ای نادر است.
در مقابل خطر ابتلا به دیابت در برخی اعراب، مهاجران آسیایی، هندی و هیسپانیک های ایالات متحده که همراه با مهاجرت، شیوه زندگی سنتی را ترک کرده و با توجه به مشکلات اقتصادی و فرهنگی الگوی غلط زندگی غربی را پذیرفته اند هر روز جدی تر می شود. شیوع دیابت نوع 2 در این گونه جوامع به 14 تا 20 درصد می رسد و اغلب جمعیت در خطر دیابت در مناطق شهری ساکن هستند. به این ترتیب دیابت تا سال 2030 به صورت یک معضل جدی بهداشتی خود را نشان خواهد داد و تعداد مبتلایان به دیابت از 171 میلیون نفر در سال 2000 به 366 میلیون در سال 2030 خواهد رسید.
علاوه بر شیوع دیابت همراه با ازدیاد جمعیت چاق انتظار می رود مبتلایان به فشارخون از یک میلیارد نفر در سال 2000 به یک میلیارد و 56 میلیون تا سال 2025 برسند. در کنار آن تاثیر دیابت در مشکلات قلبی عروقی در گروه های اقلیت نژادی و مهاجران به کشورهای غربی تقریبا مشابه با کشورهای در حال توسعه است که میزان افزایش ضریب چربی شکم تا باسن به افزایش بیماری های قلبی و سکته منتهی می شود. پیچیده تر شدن مشکلات قلبی عروقی مرتبط با چاقی و دیابت بار اضافی بر دوش نظام های بهداشتی و درمانی کشورهای در حال توسعه است که در حال حاضر با بیماری های عفونی و مسری دست و پنجه نرم می کنند.
● هزینه های ناشی از بیماری های مزمن
از سوی دیگر هزینه هایی که دیابت و چاقی بر درآمد ملی کشورهای در حال توسعه تحمیل می کنند هر روز رو به افزایش است. بالاتر رفتن شاخص توده بدنی به معنای افزایش بیش از 16 درصدی بار جهانی بیماری ها است.
در کشورهای توسعه یافته 2 تا 7 درصد کل بودجه بهداشت و درمان صرف مبارزه با چاقی یا مشکلات درمانی مرتبط با آن می شود. بین کشورهای توسعه یافته ایالات متحده بیشترین هزینه را برای مهار این مشکل می پردازد. جلوگیری از چاقی، دیابت و فشارخون نیازمند تغییرات بنیادین در نگرش های سلامت مسوولان و تسری این نگر ش ها به جمعیتی است که هر روز بیشتر در مناطق شهری ساکن می شوند. همچنین کشورهای در حال توسعه باید با نوآوری در صنعت و کشاورزی و اصلاحات اقتصادی غذاهای قابل دسترسی و بهداشتی برای جمعیت شان تهیه کنند و در ضمن با ابتکار عمل هایی ورزش را در برنامه ریزی های اجتماعی بگنجانند.
در سال 2003 مجمع عمومی بهداشت جهانی با هدف متعادل کردن شیوه های زندگی و کاهش بیماری های غیرواگیردار یک استراتژی جهانی درباره رژیم غذایی، تحرک بدنی و سلامت تدوین کرد و به دنبال آن سازمان بهداشت جهانی برنامه ای به خصوص در مورد غذای مدارس و زندگی سالم انتشار داد.
برخی از کشورها مانند برزیل، هند و چین مدتی است به بومی کردن ابتکار عمل های مرتبط با مبارزه با چاقی و تغذیه روی آورده اند. البته هنوز نتایج آماری این اقدامات ارزیابی نشده و تحلیل نتایج این اقدامات زود است، به خصوص که کارخانه های تولیدکننده فرآورده های غذایی و گروه های دفاع از حقوق مصرف کنندگان به نام دفاع از آزادی های مدنی با برنامه هایی که حق انتخاب تولیدکنندگان و مصرف کنندگان را محدود کند، مخالف هستند. به هر حال به نظر می رسد در مبارزه با سه مشکل بهداشتی مرتبط با هم یعنی چاقی، دیابت و فشارخون در قرن حاضر مردم و مسوولان در ابتدای راه قرار دارند.
منبع www NEMJ org مترجم مرجان یشایایی
هفته نامه سپید www salamatiran com