چه سردردی خطرناک است؟-مجله مادر و کودک گوپی
کلیاتی در باره انواع سردرد و راه های تسکین آن
سردرد یکی از شایع ترین مشکلاتی است که تقریبا همه ما با آن مواجه شده ایم و هر کسی بنا به تجارب گذشته خود با شیوه ای به درمان می پردازد. به طور مثال، برخی به همراه خود استامینوفن، استامینوفن کدیین و یا بروفن دارند و با آغاز سردرد از دارو استفاده می کنند و خوب می شوند اما برخی افراد به راحتی نمی توانند سردرد خود را برطرف کنند و به بررسی ها و درمان های جدی تری نیاز دارند.
ماهیت دقیق سردرد معلوم نیست اما تحقیقات حاکی از آن است که سردردها احتمالا در نتیجه تغییراتی در سطح مواد شیمیایی موجود در مغز مانند سروتونین و نور آدرنالین ایجاد می شوند. نداشتن تعادل و موازنه میان سطوح این پیام رسان ها می توانند به التهاب شریان های پوست سر و متعاقب آن تحریک ساختارهای حساس به درد منجر می شود. این موضوع به انتقال تکانه های درد از طریق عصب سه قلو که یکی از مسیرهای عمده درد است به مغز منجر شود. سطح اندروفین ها یا مسکن های طبیعی که به وسیله مغز و نخاع تولید می شوند نیز می تواند کاهش یافته و درد را به دنبال داشته باشد. سردرد ممکن است مبهم، کوبنده (ضربان دار) یا تیز و واضح باشد. توصیف دقیق درد می تواند به تشخیص نوع سردرد شما کمک کند.
● تقسیم بندی سردردها
سردردها به سه نوع تنشی، میگرنی و خوشه ای تقسیم بندی می شوند. سردردهای تنشی به طور معمول، ناراحتی یا فشار مبهمی در ناحیه پیشانی پوست سر یا پشت گردن شما ایجاد می کنند. میگرن ها با درد شدیدی در یک طرف سر مرتبط بوده و اغلب با تهوع یا اختلالات گذرای بینایی همراه هستند. مشخصه سردردهای خوشه ای، درد ثابتی در داخل یا اطراف یک چشم یا یک طرف سر است که اغلب به صورت مجموعه یا سریالی اتفاق می افتد. سردرد بی امانی که فرد را از کار و زندگی می اندازد و شش ماه یا بیشتر هم طول می کشد، سردرد مزمن تلقی می شود. هر چند علت دقیق سردردها مشخص نیست اما عوامل زیادی می توانند به سردرد منجر شوند.
سردردها به خصوص میگرن ها، در برخی از زنان درست قبل یا در خلال عادت ماهیانه ایجاد می شوند. چنین سردردهایی احتمالا با نوسانات هورمونی در ارتباط هستند. سردردهای ناشی از فشارخون بالا اغلب صبح ها هنگام بیدار شدن از خواب روی می دهند اما این نوع سردرد چندان شایع نیست و تنها در فشارخون شدید روی می دهد. سردردی که از عفونت حفره های سینوسی اطراف بینی ناشی می شود، می تواند به خصوص هنگام خم شدن به سمت جلو شدید شود. این نوع سردرد اغلب با دیگر علایم و نشانه های عفونت همراه است. سردردهای چشمی ممکن است پس از مطالعه طولانی یا رانندگی در شب ایجاد شوند. سردردها به دنبال کار و جنب وجوش زیاد هم روی می دهند.
● تشخیص سردرد
تشخیص سردرد به طور کلی مبتنی بر شرح حال طبی و معاینه است. چنانچه سردرد شما در این اواخر شروع شده، حملات ناگهانی دارد، با فعالیت بدنی تشدید می شود، اغلب صبح ها وجود دارد و با استفراغ همراه است یا با علایم و نشانه های دیگری همراه است ممکن است برای تشخیص علت آن به آزمون های بیشتری نیاز باشد. آزمون های تشخیصی ممکن است شامل سی تی اسکن یا تصویرنگاری با استفاده از ام آر آی از ناحیه سر برای جستجوی ناهنجاری های ساختاری و بررسی سینوس ها، استخوان های صورت و بافت و استخوان های گردن باشد. عکس رادیولوژی از قسمت های فوقانی ستون فقرات ممکن است در صورت بروز سردرد پس از صدمه به سر یا گردن ضرورت پیدا کند.
● سردردهای تنشی
سردردهای تنشی یکی از شایع ترین انواع سردرد است. فرد احساس پری یا فشار در سر می کند. انگار سرش را زیر دستگاه پرس قرار داده اند. بسیاری افراد از کشیدگی عضلات در ناحیه گردن و کتف ها شکایت دارند. سردردهای تنشی که دو یا چند بار در هفته و به مدت چند ماه یا بیشتر روی می دهد، مزمن به شمار می روند. برخی از افراد تا سال ها یا حتی دهه ها از این نوع سردرد رنج می برند.
سردردهای تنشی اغلب به خوبی به درمان های آرام بخش عضلات و اعصاب مانند ماساژ دادن، دوش آب گرم و تمرکز فکر جواب می دهند. ورزش و استراحت کافی هم می توانند مفید واقع شوند. مصرف مسکن هایی مانند استامینوفن، آسپیرین یا بروفن به طور معمول سردرد را برطرف می کنند اما توجه داشته باشید که مصرف بیش از اندازه مسکن ها می تواند حتی به سردردهایی موسوم به سردردهای برگشتی منجر شود. به علاوه، تاثیر مسکن ها دیر یا زود، رو به کاهش می گذارد.
در سردردهای تنشی می توانید در اتاقی آرام و تاریک استراحت کنید و حوله سردی روی پیشانی قرار دهید. این کار سبب تسکین اعصاب و کاهش سردرد خواهد شد. برخی شواهد نشان دهنده این مطلب است که مصرف بیش از حد مسکن ها می تواند دستگاه کنترل درد مغز را به حاشیه براند، به طوری که با کاهش اثر مسکن، سردرد باز می گردد. سردردهای برگشتی به طور معمول در سراسر روز ادامه دارند. شما ممکن است متوجه افزایش درد از ساعات معینی از روز شوید، به ویژه با شروع کاهش اثر مسکن، این نوع سردردها اغلب به دنبال مختصری فشار عصبی یا جسمی هم ایجاد می شوند. برای قطع این سردرد لازم است داروهای مسکن را کنار بگذارید و به پزشک خانواده مراجعه کنید.
پزشک احتمال دارد با توجه به نوع دارویی که مصرف کرده اید، توصیه کنید به طور موقت همه داروهای مسکن را قطع کنید.
● سردردهای دردسرساز
سردردهایی که نشان از یک بیماری جدی و خطرناک دارند، بسیار نادرند. این سردردها می توانند بیماری هایی مانند خون ریزی مغزی، تومور مغزی و ضعف عروق خونی را همراهی کنند بنابراین در صورت بروز مشکلات زیر به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه کنید:
▪ سردرد ناگهانی و شدید همراه با تب، سفتی گردن، بثورات جلدی، گیجی و منگی، تشنج، کرختی یا مشکل در تکلم
▪ سردرد پس از آسیب به سر حتی اگر در اثر یک سقوط یا ضربه ایجاد شده باشد، به ویژه اگر به مرور شدید تر می شود.
▪ سردرد مزمن و پیشرونده که پس از سرفه کردن، فعالیت بدنی، نرمش یا یک حرکت ناگهانی تشدید شود
▪ سردرد با الگوی جدید پس از سن 55 سالگی
روزنامه سلامت