سندرم تونل کارپال (Carpal tunnel syndrome)
مچ درد ناشی از کار
علایم سندرم تونل کارپال (Carpal tunnel syndrome) با سوزش، بی حسی و مورمور شدن انگشتان دست شروع می شود. ممکن است فرد در نیمه شب، بر اثر خواب رفتن دست و بی حسی آن بیدار شود. تکان دادن دست و قرار دادن دست در آب اوضاع را کمی بهتر می کند، اما روند بیماری هنوز ادامه دارد. بعد از چند ماه یا چند هفته دست دچار ضعف شدید می شود و انگشتان حتی نمی توانند سبک ترین اشیا را بگیرند و نگه دارند و دست قدرت خود را از دست می دهد.
این سلسله اتفاقات ناخوشایند ممکن است هر کدام از ما را بترساند و ما را درباره استفاده همیشگی از دستانمان نگران کند. لازم نیست حتماً; نوازنده پیانو یا یک تایپیست حرفه ای باشیم تا ابتلا به این بیماری، ما را از کار بیکار کند. در اثر ابتلا به این بیماری و از بین رفتن قدرت انعطاف انگشتان، غذا خوردن، مسواک زدن و حتی لباس پوشیدن تقریباً; غیرممکن می شود.
● تونل کارپال چیست؟
تونل کارپال، کانالی در مچ است که عصب میانی در آن قرار دارد. این عصب به انگشت شست و قسمتی از کف دست، انگشت اشاره، انگشت میانی و نیمی از انگشت سوم حس می دهد. وقتی مچ دست در حالت بدی قرار بگیرد، فضای کافی برای عصب مدیان(عصب میانی) وجود ندارد و به این عصب فشار وارد می شود. همچنین وقتی این تونل ملتهب شود و آسیب ببیند، به عصب هم صدمه وارد می آید که باعث سوزش و خارش، کرخ و بی حس شدن، ضعف یا درد در انگشت ها می شود.
● علایم
علایم شامل ضعف یا بی حسی در یک یا هر دو دست، مور مور شدن، سوزش و خواب رفتن انگشتان یک یا هر دو دست، درد شدید دست به خصوص در ناحیه مچ دست، پخش شدن درد تا ناحیه آرنج، اختلال در حرکت انگشتان، کاهش قدرت حمل وسایل و اشیا مانند کیف دستی و در موارد شدید، تحلیل رفتن و ضعف در بافت ماهیچه ای اطراف شست می باشد.
● چه کسانی مبتلا می شوند؟
بیشتر افراد در 30 تا 60 سالگی دچار این عارضه می شوند. همچنین شیوع این بیماری در زنان بیشتر از مردان است، به طوری که زنان پنج برابر بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می شوند.
این حالت ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی و به هم خوردن تعادل مایعات بدن اتفاق بیفتد. برخی شرایط مانند بارداری و برخی بیماری ها مانند پرکاری تیرویید ، فشار خون بالا ، پوکی استخوان ، چاقی و دیابت هم با ابتلا به سندرم تونل کارپال ارتباط دارند.
● درمان
خوشبختانه این بیماری دردناک قابل درمان است. روش های مختلفی برای درمان این بیماری وجود دارد. اولین اقدام درمانی، ممکن است بستن شبانه انگشت ها با آتل یا نوارهای مخصوص به مدت چند هفته هنگام خواب باشد. اگر نتیجه موفقیت آمیز نباشد، در طول روز هم بستن این نوارها و آتل توصیه می شود.
در مرحله بعد، ممکن است درمان های دارویی آغاز شود. علایم معمولا با درمان های دارویی بهبود پیدا می کند، اما نهایتا 50 درصد موارد نیاز به جراحی دارد.
جراحی تا 85 درصد موفقیت آمیز است، اما بهبود کامل چند ماه طول می کشد.
● خانم های خانه دار هم مراقب باشند
هر چند این عارضه بیشتر در مشاغل خاصی دیده می شود، اما این بیماری فقط مربوط به شاغلان نیست و خانم های خانه دار هم باید مراقب باشند. انجام کارهای خانه می تواند باعث به وجود آمدن سندرم تونل کارپال شود.
لذا به خانم های خانه دار توصیه می شود:
▪ هنگام انجام کارهای خانه مانند گردگیری ، شستن ظروف و جارو کردن ممکن است دست شما در حالات بد و نامناسبی قرار گیرد و این حالات، باعث ایجاد آسیب های اسکلتی عضلانی شود. به همین دلیل توصیه می شود هنگام انجام کارهای خانه به وضعیت و نحوه قرار گرفتن مچ دستتان توجه کنید.
▪ از انجام حرکات تکراری و کارهایی که نیاز به فشار و نیروی زیاد دارند، تا حد امکان خودداری کنید.
▪ از وسایل و تجهیزاتی که برای کاهش آسیب ها و جراحات مچ دست طراحی شده اند، استفاده کنید.
▪ برای راحت تر کار کردن و نیاز کمتر به نیروی زیاد سعی کنید کارها را به روش آسان تری انجام دهید؛; مثلا برای شستن ظروف از ماشین ظرفشویی استفاده کنید. در صورت شست وشوی ظروف با دست هم بهتر است ظرف ها را چند دقیقه در آب گرم و مایع ظرف شویی قرار دهید تا هنگام شست وشو نیاز به فشار اضافی نباشد و راحت تر تمیز شود.
▪ دستتان را در معرض ارتعاش قرار ندهید. برخی وسایل برقی مانند آبمیوه گیری و چرخ گوشت ممکن است هنگام کار ارتعاش ایجاد کنند. دستتان را روی بدنه آن ها قرار ندهید.
▪ به مدت طولانی و در یک حالت کار نکنید. هنگام کار استراحت های متوالی انجام دهید.
▪ هر وقت در دستانتان احساس درد و بی حسی کردید، دست از کار بکشید.
▪ در صورت احساس هر گونه ناراحتی و وجود علایم سریعاً; به پزشک مراجعه کنید تا نسبت به تشخیص و درمان به موقع اقدام کند.
فرزانه فولادبن
تبیان