آشنایی با انواع سردردهای کودکان همراه با توصیه های لازم به پدر و مادرها
مگه بچه ها هم سردرد می گیرند؟
● مگه بچه ها هم سردرد می گیرند؟
این اولین سیوالی است که بلا فاصله بعد از خواندن این تیتر در ذهن پدر و مادرها ایجاد می شود. بزرگترها معمولا سردرد بچه ها را یا ندیده می گیرند یا به تومورهای مغزی و علل بدخیم دیگر نسبت می دهند. اما با سردرد بچه ها واقعا چطور باید برخورد کرد؟ به طور کلی، در بیشتر موارد، سردردهای بچه ها ناشی از علت های ساده هستند، مثلا در اثر شب دیر به رختخواب رفتن و یا بازی کردن به مدت طولانی زیر آفتاب و یا ضربه به سر ایجاد می شوند. اما گاهی هم ممکن است طولانی بوده و با علایم دیگر همراهی داشته باشند. سردرد می تواند در اثر عوامل بسیار متعددی ایجاد شود و خفیف و کوتاه مدت و یا شدید باشد.
نکته ای که درباره سردرد در بچه ها بسیار اهمیت دارد این است که بتوانیم تشخیص دهیم که این سردردها چه زمانی کم اهمیت و گذرا هستند و چه زمانی نیاز به توجه بیشتری دارند.
● چه عواملی باعث سردرد در بچه ها می شود؟
بچه ها هم درست مثل بزرگ ترها دچار سردرد می شوند و تا حدی می توان گفت که سردرد ماهیت ارثی هم دارد. یعنی اگر شما و همسرتان هر چند وقت یک بار دچار سردرد می شوید، فرزند شما هم ممکن است سردرد بگیرد. عوامل بسیار مختلفی می توانند باعث ایجاد سردرد شوند مثلا بعضی افراد نسبت به خوابشان بسیار حساس هستند و اگر کمی، کمتر از معمول بخوابند و یا ناگهان از خواب بپرند، دچار سردرد می شوند. بعضی بچه ها هم هستند که اگر تشنه بمانند و یا ضربه کوچکی به سرشان بخورد و یا بیش از حد جلوی تلویزیون یا کامپیوتر بنشینند، سردرد می گیرند. گاهی هم برخی از عفونت ها مثل سرماخوردگی، عفونت های گوش یا سینوس ها و یا عفونت های ادراری، می تواند باعث ایجاد سردرد در بچه ها شود.
به طور کلی در حدود 90 درصد از سردردهای بچه ها ناشی از علت مهمی نیستند و نیاز به پیگیری ندارند، ولی در 10 درصد موارد ناشی از عفونت ها یا سایر بیماری ها هستند و باید به دنبال علت آنها بود.
● انواع سردردهای کودکان
بچه ها اغلب به دو نوع سردرد مبتلا می شوند:
1) سردردهای تنشی
2) میگرن
▪ سردردهای تنشی
یکی از سردردهای نسبتا شایع در کودکان هستند که اغلب در اثر خستگی عضلات سر و گردن ایجاد می شوند و بچه اغلب از یک درد فشارنده و مبهم در قسمت جلو، بالا و اطراف سر شکایت دارد. یک تفاوت عمده که بین سردردهای تنشی و میگرن در بچه ها وجود دارد این است که سردردهای میگرنی در بیشتر موارد همراه با سایر علایم مثل تهوع، استفراغ هستند و خستگی و فعالیت بدنی می تواند باعث تشدید آنها شود، در حالی که سردردهای تنشی این طور نیستند.
▪ میگرن در بچه ها
در حدود 5 درصد بچه های دبستانی و تا 10 درصد از نوجوان، مبتلا به میگرن هستند. میگرن هم چیزی نیست جز سردردهای تکرار شونده. در این سردردها اغلب یک عامل محرک مثل خستگی، فعالیت بیش از حد بدنی، کمبود خواب، استرس و یا حتی خوردن برخی مواد غذایی وجود دارد به طوری که هر فردی نسبت به یکی از این عوامل حساس است و وقتی در آن شرایط قرار می گیرد دچار سردرد می شود. خاصیتی که سردرد میگرنی را از سایر سردردها جدا می کند این است که این سردرد اغلب یک طرفه بوده و کودک در سر خود احساس ضربانی می کند. علا وه بر این برخی علایم مثل سرگیجه، دل درد، تهوع و استفراغ، دیدن جرقه های نورانی و یا حساسیت به نور و بو هم ممکن است وجود داشته باشند.
در اغلب موارد، میگرن چیزی در حدود نیم تا 6 ساعت ممکن است طول بکشد ولی گاهی دوره آن طولانی شده و تا 2 روز هم ادامه می یابد. البته میگرن در بچه ها همیشه هم به این شدت نیست و تمام علایم فوق را ندارد بلکه کودک ممکن است، فقط احساس کسالت کند و سروصدا، نور ویا بو باعث بدتر شدن حالش شوند. در این حالت اگر کودک را مجبور کنیم که به فعالیت هایش ادامه دهد، و مثلا حتما تکالیفش را انجام دهد و مدرسه برود، ممکن است تهوع و استفراغ برای او ایجاد شود و در مرحله بعد در صورت عدم استراحت، سردرد یک طرفه ضربان دار شروع خواهد شد.
متاسفانه در بچه های خیلی کوچک، چون قادر به توصیف ناراحتی شان نیستند.
میگرن هم تشخیص داده نمی شود ولی گاهی بی قراری، ناآرامی و رنگ پریدگی قابل توجه آنها می تواند کمک کننده باشد. برخی از بچه ها هم دچار یک سرگیجه گذرای ناگهانی می شوند که باعث استرس کودک شده و تعادل او را به هم زده و گاهی در راه رفتن او هم اختلال ایجاد می کند، که این علامت اغلب تا سن 5 سالگی از بین می رود. بعد از این زمان ممکن است کودک با تهوع های دوره ای دچار میگرن شود که این تهوع ها حتی ممکن است با سردرد هم دنبال نشوند و وقتی کودک به سنین نوجوانی می رسد، بهبود پیدا می کند و کم کم سردرد کودک از دوره نوجوانی به بعد الگوی میگرن توصیف شده را پیدا می کند که شبیه میگرن بزرگسالی است.
● با سردرد بچه ها چه کنیم؟
وقتی کودک شما با فواصل طولانی و گاهی اوقات دچار سردرد می شود، نباید خیلی نگران باشید و مطمین باشید که با استراحت کردن برطرف خواهد شد. ولی اگر کودک به طور ناگهانی مبتلا به سردرد شدیدی می شود که با استراحت بهبود نمی یابد و یا دفعات تکرار این سردردها بیشتر از 1بار در ماه است، بهتر است که حتما به پزشک مراجعه کنید.
علاوه بر این در صورتی که هر یک از موارد ذیل را در کودکتان دیدید هم نباید سردرد را پشت گوش بیندازید:
▪ سردردی که هنگام بیدار شدن از خواب کودک را گرفتار می کند.
▪ سردردهایی که با تشنج همراه می شوند.
▪ در صورتی که همراه سردرد کاهش سطح هوشیاری هم در کودک وجود داشته باشد.
▪ سردرد به همراه تب بالا.
▪ سردرد به همراه تغییر در بینایی.
▪ سردرد شدید متعاقب ضربه به سر.
▪ سردرد شدیدی که باعث شود کودک از خواب بیدار شود
دکتر پریسا شبانی
پایگاه اطلاع رسانی پزشکی ایران سلامت