1+12سوال درباره ایدز

ایدز، طاعون قرن جدید است. در همین دقیقه ای که شما دارید این نوشته را می خوانید، یک انسان زیر 15 سال بر اثر ایدز می میرد؛; و این اتفاق تلخ، در هر دقیقه تکرار می شود. در هر ثانیه، یک نوجوان زیر 15 سال ایدز می گیرد و از هر 6 نفری که در اثر این بیماری فوت می کنند، یک نفرشان زیر 15 سال است. ایدز تا به حال 25 میلیون قربانی گرفته؛; یعنی بیشتر از تعداد قربانیان طاعون در قرن نوزدهم و حتی بیشتر از تعداد قربانیان جنگ جهانی اول و دوم. باید کاری کرد؛; و برای انجام هر کار موثری درباره ایدز، باید آن را بهتر بشناسیم. شما این بیماری را چقدر می شناسید؟  
1) ایدز از کجا آمد؟
می گویند اولین بیماری که به ایدز آلوده شد، سال 1959 در کنگو شناسایی شد.
نحوه دقیق آلودگی آن بیمار هنوز مورد سوال است. پزشکان آمریکایی اعتقاد دارند که پای ایدز از اوایل دهه هفتاد میلادی به آمریکا بازشده است.
در نیویورک و لوس آنجلس و در حد فاصل سال های 1979 تا 1981 موارد نادری از بیماری های صعب العلاج در مردان هم جنس باز گزارش شد که شک پزشکان را برانگیخت.
اما نام ایدز (مخفف سندرم نقص ایمنی اکتسابی ) را رسما از سال 1982 روی این بیماری گذاشته شد.
ویروس عامل این بیماری (HIV)هم در سال 1983 شناسایی و نامگذاری شد. پزشکان تصور می کنند که منبع اولیه این بیماری یک شمپانزه است و باز هم حدس می زنند شکارچیانی که برای اولین بار، دستشان به خون آن شمپانزه لعنتی آلوده شد، این ویروس را در میان انسان ها پخش کردند.
2) HIV با ایدز چه فرقی دارد؟
HIVیک ویروس است، ایدز یک بیماری. HIV نام همان ویروسی است که آدم را به بیماری ایدز دچار می کند. این ویروس می تواند از بدن یک شخص آلوده به بدن یک شخص سالم وارد شود و او را هم بیمار کند. اما از چه راه هایی؟ عمدتا از راه ترشحات جنسی و خون. البته زنان مبتلا هم می توانند در دوران حاملگی و زایمان و حتی پس از آن (از طریق شیر دادن به کودک) HIV را به بدن فرزندشان هم منتقل کنند.
3) چرا به این بیماری می گویند ایدز؟
ایدز مخفف این کلمات است: Acquired Immunodeficiency Syndrome یعنی، سندروم نقص ایمنی اکتسابی . کلمه اکتسابی تاکید می کند که این بیماری، ژنتیکی نیست بلکه از یک شخص آلوده به دیگری (یا دیگران) سرایت می کند.
نقص ایمنی هم به این معناست که این بیماری باعث اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن می شود.
سندروم هم به معنی مجموعه علایمی است که در قالب یک بیماری خودش را نشان می دهد و شاخص آن بیماری به حساب می آید.
در مورد ایدز، این مجموعه علایم به صورت بروز عفونت ها یا بدخیمی های خاص و کاهش تعداد سلول های دفاعی بدن خودش را نشان می دهد. تشخیص ایدز توسط پزشک و با کمک آزمایشات بالینی و آزمایشگاهی صورت می گیرد.
4) HIV چگونه ایدز را به وجود می آورد؟
این ویروس به نوع خاصی از سلول های خونی (از خانواده سلول های T) حمله می کند و آنها را از بین می برد. سلول های T نقشی عمده ای در تامین ایمنی بدن به عهده دارند. در حقیقت، تخریب این سلول هاست که نشان می دهد شخص به احتمال بسیار بسیار قوی به بیماری ایدز مبتلا شده است. اشخاص آلوده به این ویروس، سال ها آن را در بدنشان حمل می کنند بدون آنکه علایم بیماری ایدز را بروز بدهند، چرا که هنوز سیستم ایمنی بدنشان آنقدرها ضعیف نشده است. میزان تخریب سلول های T با تعداد ویروس های موجود در خون شخص نسبت مستقیم دارد. یعنی اگر با داروهای خاص ضد ویروس بتوانیم تعداد ویروس های HIV موجود در خون را کم کنیم، تضعیف سیستم ایمنی تا مدت زیادی به تعویق می افتد.
5) از ورودHIV تا بروز ایدز چقدر طول می کشد؟
تا قبل از سال 1996 پزشکان تصور می کردند نیمی از افراد آلوده به ویروس، ظرف 10 سال پس از آلودگی به ایدز مبتلا خواهند شد. اما از سال 1996 به بعد و به دنبال ساخت و عرضه داروهای ضد ویروس قوی و موثر، طول این زمان افزایش چشمگیری داشته است. علاوه بر داروهای ضد ویروس، داروهای دیگری هم هستند که می توانند در درمان یا پیشگیری از برخی بیماری های همراه ایدز کمک کنند. هر چند که این داروها روی خود ایدز اثری ندارند. به خاطر همین پیشرفت های دارویی است که آمار مربوط به مبتلایان احتمالی ایدز در سال های آینده باید تحت بازنگری و محاسبه مجدد قرار بگیرد. درست مانند سایر بیماری ها، تشخیص هر چه سریع تر ایدز نیز می تواند دست پزشکان را برای مداوای بیماری بازتر کند.
6) اگر تست HIV مثبت شود، باید چه کار کرد؟
اگر تست HIV شما مثبت گزارش شد، باید هر چه سریع تر دست به کار شوید. باید درمان دارویی را فورا آغاز کنید و نحوه زندگی تان را هم اصلاح کنید. مراقبت های فوری پزشکی می تواند ظهور بیماری را به تاخیر بیندازد و از بروز بعضی از بیماری های خطرناک مربوط به ایدز جلوگیری کند. اقدامات زیر هم می تواند به حفظ سلامت تان کمک کند:
حتی اگر احساس بیماری نمی کنید، حتما با یک متخصص بیماری های عفونی مشاوره کنید. دقت کنید که شخص یا گروه مورد مشاوره تان حتما در این زمینه دارای تجربه باشند. در حال حاضر، داروهای بسیاری برای درمان آلودگیHIV وجود دارد. هر چه زودتر این درمان ها صورت بگیرد، تاثیر بیشتری خواهد داشت.
حتما آزمایش مربوط به سل را هم انجام بدهید. ممکن است به سل مبتلا شده باشید و خودتان از وجودش بی خبر باشید. اگر سل تشخیص داده نشود، می تواند حسابی برایتان دردسرساز شود. در صورتی که با تشخیص به موقع می توان آن را با موفقیت درمان کرد.
سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد مشروبات الکلی یا استفاده از مخدرهایی مانند کوکایین ممکن است سیستم ایمنی بدنتان را ضعیف تر کند. برنامه هایی وجود دارد که به شما کمک می کند این عادات نادرست را کم یا کاملا قطع کنید.
علاوه بر این، کارهای زیادی هست که می توانید با انجام آنها تندرست بمانید، مثل ورزش کردن، پیاده روی و... . موثرترین راه برای عدم انتقال ویروس به دیگران، اجتناب کامل از تماس جنسی است. اگر می خواهید کماکان تماس جنسی داشته باشید حتما از کاندوم های لاتکس استفاده کنید. چرا که این نوع کاندوم ها اگر چه کاملا ایمن نیستند اما بسیار موثرند و تا حد زیادی احتمال انتقال ویروس را به همسر تان کاهش می دهند، البته به شرطی که پیوسته و به نحو صحیح مورد استفاده قرار بگیرند. در صورت حسایت به لاتکس، می شود از کاندوم های پلاستیکی (پلی اورِ;تان) استفاده کرد.
7) ویروس HIV چگونه منتقل می شود؟
هنگامی که خون، منی، ترشحات پیش از منی، ترشحات فرج یا شیر شخص آلوده وارد بدن شخص سالم می شود، ویروس HIV نیز می تواند منتقل شود. این ویروس می تواند از طریق رگ (مثلا تزریق ماده مخدر)، جدار مقعد، فرج، گردن رحم، سوراخ آلت مردانه، دهان و دیگر غشاهای مخاطی (چشم، داخل بینی) یا بریدگی ها و نیز از طریق زخم های پوستی وارد بدن شود. پوست سالم و عاری از زخم، سد محکمی در برابر این ویروس و دیگر عوامل عفونی است. راه های زیر، شایع ترین راه هایی است که ویروس HIV می تواند از شخصی به شخص دیگر منتقل شود:
▪ داشتن هرگونه تماس جنسی با شخص آلوده
▪ استفاده از سرنگ و دیگر وسایل تزریق متعلق به شخص آلوده
▪ از زن آلوده به فرزندش قبل یا حین زایمان و یا در مدت شیردهی
HIV می تواند از طریق خون یا فرآورده های خونی آلوده منتقل شود. در اکثر کشورها از اهداکنندگان خون، آزمایش مربوط به HIV به عمل می آید تا از سلامت خون اطمینان حاصل شود. برخی از پرسنل پزشکی نیز بر اثر فررفتن سرسوزن آلوده به دستشان به این ویروس آلوده شده اند. در موارد نادری نیز آلودگی پرسنل پزشکی از طریق تماس خون آلوده با زخم باز و یا پاشیده شدن خون آلوده به داخل چشم یا بینی صورت گرفته است.
8) کدام ترشحات بدن می تواند HIV را منتقل کند؟
خون، منی، ترشحات فرج، شیر پستان و دیگر مایعات بدن که حاوی خون هستند، ممکن است غلظت بالایی از ویروس را در خود داشته باشند. موارد زیر نیز دربرگیرنده مایعات و ترشحاتی است که ممکن است حاوی ویروس باشد و آن را به پرسنل پزشکی سرایت دهد:
مایع اطراف مغز و نخاع، مایع مفصلی و مایع موجود درکیسه آب جنین.
ویروس HIV در بزاق و اشک برخی از اشخاص آلوده نیز دیده شده است هر چند که میزان آن بسیار اندک است. باید توجه داشت که وجود بسیار اندک این ویروس در هر مایعی از بدن به این معنا نیست که آن مایع خاص، می تواند ویروس را منتقل کند. این ویروس در عرق بدن افراد آلوده یافت نشده است. تماس با بزاق، اشک یا عرق بدن اشخاص آلوده در هیچ گزارشی باعث انتقال ویروس نشده است.
9) آیا با بوسیدن ممکن است آدم به HIV آلوده شود؟
حتی اگر شخص مقابل آلوده باشد، پوست سالم شما سد محکمی در برابر ویروس خواهد بود. هیچکس با یک بوسه ساده، بغل گرفتن و دست دادن به HIV آلوده نمی شود. بوسه با دهان باز ممکن است با درصد خطر بسیار پایینی باعث انتقال ویروس شود. اما اگر این نوع بوسه خیلی طول بکشد، ممکن است به دهان یا زبان آسیب برساند و امکان سرایت ویروس را فراهم کند. البته این در شرایطی است که داخل دهان یا روی زبان، زخم یا خراشی وجود داشته باشد.
10) معتادان چگونه می توانند خطر را کاهش دهند؟
صد البته اولین و بهترین توصیه این است که هر چه سریع تر و زیر نظر متخصصان، اقدام به ترک اعتیاد کنند. اما آن دسته از معتادان تزریقی که به هر دلیلی نمی توانند اعتیادشان را ترک کنند، باید:
▪ هیچ وقت سرنگ، آب یا تجهیزات آماده سازی مواد مخدر را دوباره مورد استفاده قرار ندهند و آنها را با دیگران به اشتراک نگذارند.
▪ سرنگ خود را از مکان های معتبر (داروخانه ها و یا مراکز تحویل سرنگ رایگان) تهیه کنند.
▪ برای هر نوبت تزریق، از یک سرنگ استریل جدید استفاده کنند.
▪ در صورن امکان برای تزریق از آب مقطر استریل استفاده کنند.
▪ برای آماده سازی ماده مخدر از ظرف و فیلتر جدید استفاده کنند.
▪ قبل از تزریق، محل تزریق را با پنبه الکل تمیز کنند.
▪ سرنگ مورد استفاده را در محل رها نکرده و به شکلی بهداشتی از بین ببرند.
▪ معتادان تزریقی و همسران آنها باید برای مقاربت حتما از کاندوم استفاده کنند تا خطر انتقال بیماری از راه جنسی کاهش یابد.
▪ افرادی که متناوبا از مواد مخدر تزریقی استفاده می کنند باید به شکل منظم و دوره ای مورد آزمایش قرار بگیرند.
11) از کجا بفهمم ایدز گرفته ایم یا نه؟
تنها راه تشخیص، انجام آزمایش است. نمی شود صرفا به علایم موجود بسنده کرد. خیلی از افراد آلوده به این ویروس سال ها بدون علامت باقی می مانند. موارد زیر ممکن است علایم هشداردهنده آلودگی به این ویروس باشند:
کاهش وزن سریع، سرفه های خشک، تب های عود کننده یا تعریق شدید شبانه، ضعف مفرط و بی دلیل، برجسته شدن غدد لنفاوی زیر بغل یا کشاله ران یا گردن، اسهالی که بیش از یک هفته طول بکشد، دانه های سفید یا هر گونه لک غیرمعمول روی زبان و داخل دهان یا گلو، ذات الریه (سینه پهلو)، لکه های قرمز، قهوه ای، صورتی یا ارغوانی رو یا زیر پوست، داخل دهان، بینی یا پلک ها، ضعف حافظه، افسردگی و دیگر مشکلات عصبی.
البته داشتن علایم بالا الزاما به معنای آلودگی به ویروس HIV نیست. هر یک از این علایم می تواند در نتیجه بیماری های دیگری نیز به وجود بیاید. باز هم تاکید می شود که تنها راه قطعی اثبات آلودگی، انجام آزمایش است.طبیعتا با اتکای صرف بر روی علایم، نمی شود گفت که شخص به بیماری ایدز دچار شده است یا نه. نشانه های ایدز شبیه به نشانه های خیلی از بیماری های دیگر است. ایدز نیاز به تشخیص طبی دارد و باید توسط یک پزشک و بر مبنای آزمایشات تخصصی، تشخیص داده شود.
12) چه مدت بعد از مواجهه احتمالی با ویروس، باید آزمایش بدهیم؟
آزمایشات تشخیص HIV عملا بر مبنای اندازه گیری پادتن هایی است که توسط سیستم ایمنی فرد آلوده ایجاد می شود. در اکثر موارد، بدن 2 تا 8 هفته (به طور متوسط 25 روز) پس از ورود ویروس به خون، سطح پادتن ها را به حدی می رساند که با روش های آزمایشگاهی قابل تشخیص است. در 90 درصد موارد، در 3 ماه نخست ورود ویروس به بدن، پادتن ها ساخته می شوند. در موارد نادری نیز ممکن است ساخت پادتن تا 6 ماه طول بکشد.
1+12 ) برای پیشگیری از ایدز چه کار کنیم؟
اگر با معتاد تزریقی برخوردی داشتید، احتیاط کنید؛; چون عموما مبتلا به هپاتیت یا ایدز هستند. به خصوص آنهایی که جزو پرسنل پزشکی هستند مثل پزشکان، دندان پزشکان و حتی خدمه بیمارستانی حتما باید دستکش بپوشند و در برخورد با این افراد پرخطر کاملا جانب احتیاط را رعایت کنند.
▪ از مسواک مشترک استفاده نکنید.
به بنیاد خانواده و داشتن رابطه صحیح زناشویی وفادار بمانید و بی توجهی نکنید. ضمنا نباید فکر کرد که صرفا استفاده از کاندوم، فرد را در برابر ایدز بیمه می کند؛; چون ممکن است یک بیماری مقاربتی دیگر، زمینه ابتلا را مهیا کند.

هفته نامه زندگی مثبت