علل درد قلبی

هر عضوی از بدن درد خاص خود را دارد و در جای خاصی احساس می شود. با این حال پزشکان چندان موافق نیستند دردهایی را که در قسمت قلب و قفسه سینه احساس می شود درد قلبی بنامیم. آنها بیشتر از اصطلاح درد قفسه سینه یا آنژین صدری استفاده می کنند و تمام دردهای ناحیه سینه را مهم تلقی کرده (هر چند درست روی قلب نباشد) و علت آن را کاملاً; بررسی می کنند. علت این است که برخی از دردهای قفسه سینه اصلاً; منشا قلبی ندارند و در اثر آسیبهای سایر اندامها ایجاد می گردند.  
● کیفیت درد قلبی
معمولا درد قلبی در افراد به صورت درد مبهم یا احساس فشار ، سنگینی ، سفتی ، فشردگی یا خفگی بیان می شود تا درد واضح و اغلب بصورت احساس ناراحتی است تا درد. و در صورت شدید بودن بیمار درد را بصورت خرد کننده ، فشارنده و له کننده توصیف می کند که نفس فرد را تنگ کرده و او را از ادامه فعالیت باز می دارد.
کیفیت این درد بیشتر فشارنده است تا سوزشی یا تیز. بنابراین در کسانی که دچار دردهای سوزشی قلب می شوند (بویژه وقتی اندازه محل درد از حد یک سکه تجاوز نمی کند)، باید به فکر علل دیگری برای درد بود. البته اینگونه دردها نیز ممکن است منشا قلبی داشته باشند ولی نشانه ایسکمی (کاهش خونرسانی بافت قلب) نمی باشند.
معمولا دردهای قلبی با فعالیت بدنی و یا تغییر حالات روحی و روانی (از جمله استرسهای ناگهانی) ، سرما ، غذا یا ترکیبی از این عوامل تسریع و تشدید می شود و با استراحت تسکین می یابد. البته بسیاری از حملات با این الگوها هماهنگی ندارد. مدت این دردها نیز از 5 دقیقه تا 30 دقیقه متغیر است. در صورتیکه درد قلبی از نیم ساعت بیشتر به طول بینجامد احتمال سکته قلبی در فرد مبتلا به شدت افزایش می یابد.
● محل درد قلبی
معمولاً; این درد در ناحیه جناغ سینه (قسمت پایینی آن) یا سمت چپ قفسه سینه احساس می شود اما درد سایر قسمتهای سینه نیز ممکن است مربوط به قلب باشد. ولی ممکن است به سایر قسمتها نیز انتشار داشته باشد. گاه این درد به بالای شکم راه می یابد و فرد تصور می کند دچار سوءهاضمه شده است و گاه به آرواره یا زیر چانه ، گردن ، پشت و بین دو کتف یا بازوها (بویژه دست چپ) نیز تیر می کشد. مورد اخیر (انتشار به دست چپ) حالتی نسبتاً; اختصاصی بوده و باید فرد را نسبت به قلبی بودن منشا درد آگاه سازد.
● علایم شایع همراه درد قلبی
معمولا حمله قلبی با علایمی مانند احساس نزدیکی مرگ ، تعریق سرد ، تهوع و استفراغ ، احساس خفگی ، تنگی نفس ، ضعف و منگی همراه است.
● علل درد قلبی
علت درد قلبی در درجه اول کاهش خونرسانی به بافت عضلانی قلب می باشد. به طوری که عروق قلب نتوانند جوابگوی نیاز قلب به اکسیژن و مواد غذایی باشند. این امر در چند حالت ایجاد می شود اما شاید دو سه مورد آن از بقیه مهمتر باشند که بسته شدن نسبی یا کامل سرخرگ های قلب توسط لخته خون ، گرفتگی یا انقباض عروقی و اختلال شدید در ضربان قلب از آن جمله اند.
گاهی عروق قلبی بتدریج دچار گرفتگی می شوند و حالتی ایجاد می شود که گویی رسوبات خاصی رگ را مسدود می سازند. اگر این انسداد تدریجی از مرز 70% بگذرد، رگهای در حالت فعالیت نمی توانند تکافوی نیاز قلب را بدهند و فرد دچار درد می شود. به این نوع درد قلبی آنژین پایدار یا دردی که ناشی از مقدار خاصی فعالیت است، می گویند. این افراد دچار تنگی مشخصی از یک ، دو یا سه رگ قلبی هستند و وضعیتشان در طول ماهها و سالها تثبیت شده است.
رسوبات داخلی رگها که باعث تنگی آنها می شود (و به آنها پلاکهای آترواسکروتیک نیز می گویند) در برخی موارد موجب تشکیل لخته شده و انسداد ناگهانی و کامل سرخرگ قلبی اتفاق می افتد. حال بسته به اینکه این لخته به سرعت رفع شود یا پابرجا بماند فرد را دچار آنژین ناپایدار (که مردم به آن سکته ناقص می گویند) و یا سکته قلبی می کند. در این حالت فرد به طور ناگهان دچار درد قلبی می شود و این درد چندان با استفاده از قرصهای زیر زبانی بهبود نمی یابد. در حالت دیگر رگهای قلبی فرد دچار انقباض می شود و درد قلبی خاصی در حالت استراحت یا حتی در خواب برای فرد ایجاد می نماید.
● عوامل خطرآفرین قلب
هر کسی ممکن است دچار درد قلبی بشود ولی دردی که توصیف آن بیان شد، بیشتر در کسانی که ریسک فاکتورها یا عوامل خطر ساز تنگی ها و انسداد عروق قلبی را داشته باشند بروز پیدا می کند. این عوامل به طور خلاصه عبارتند از: جنس مذکر ، چاقی و وزن بالا ، فشار خون بالا ، چربی خون بالا (بالا بودن سطح کلسترول بد خون ، یا پایین بودن سطح کلسترول خوب خون) ، دیابت ، استرس و فشارهای روحی و روانی ، داشتن سابقه خانوادگی بیماری سرخرگ های قلب و سکته قلبی ، رژیم غذایی پر از چربی های اشباع شده ، نداشتن فعالیت بدنی کافی (بی تحرکی آفت قلب است) و کشیدن سیگار. در گذشته ای نه چندان دور سکته قلبی و دردهای مربوط به قلب بیشتر در افراد مسن و نهایتاً; میانسال بروز پیدا می کرد اما امروزه سن بروز چنین دردهایی بسیار پایین آمده و متاسفانه برخی افراد در سنین جوانی درد قلبی و گاه سکته قلبی را تجربه می کنند.
● تشخیص
در اورژانس در وهله اول یک نوار قلب از بیمار گرفته می شود. اگر نوار قلب تغییراتی به نفع کاهش خونرسانی قلب داشت، معمولاً; فرد در بخش مراقبت های ویژه قلبی (سی سی یو) بستری می شود. در غیر این صورت ، پزشک با توجه به معاینات و شرح حال بیمار تصمیم خواهد گرفت که فرد نیاز به بستری شدن دارد یا خیر.
به هنگام بستری شدن در بیمارستان ، بررسیهای تشخیصی ممکن است شامل نوار قلب ، ((اسکن پرفیوژرن میوکارد (اسکن قلب)|اسکن رادیواکتیو با تکنسیم 99)) ، آنژیوگرافی (عکسبرداری از رگ ها با اشعه ایکس به کمک تزریق ماده حاجب درون آنها) و اندازه گیری آنزیم هایی که از عضله قلب آسیب دیده به درون خون آزاد می شود، باشد.
● اقدامات درمانی اولیه
اگر کسی به طور ناگهانی دچار درد قلبی بشود، در هر صورت بهتر است دراز بکشد و فعالیت خود را قطع کند و استراحت مطلق داشته باشد. اگر درد ادامه پیدا کند و منشا گوارشی یا تنفسی نتوان برای آن در نظر گرفت، بهتر است در صورت داشتن قرص زیر زبانی نیتروگلیسیرین یک یا چند عدد از آن تا زمان قطع درد استفاده شود و بیمار به سرعت به اورژانس قلب ارجاع داده شود. اگر هرگونه علامتی از حمله قلبی را دارید، فوراً; کمک پزشکی بخواهید.
توجه داشته باشید که داروهای حل کننده لخته تنها در ساعات اولیه حمله مؤ;ثر خواهند بود. اگر فردی که دچار حمله قلبی شده است بی هوش است یا دچار ایست قلبی شده و نفس نمی کشد، فوراً; تنفس دهان به دهان را شروع کنید. اگر ضربان قلب وجود ندارد، ماساژ قلبی بدهید. تا زمانی که کمک نرسیده باشد عملیات احیا را ادامه دهید.
در مواردی که دردهای قلبی به صورت مزمن در آمده باشد، بیمار با وضعیت خود آشنایی کافی دارد و داروهای لازم را برای کنترل چنین دردهایی در اختیار دارد. و معمولاً; نیز چنین دردهایی آنقدر ادامه پیدا نمی کنند که فرد را از ادامه کار بازدارند. فقط لازم است فرد رعایت حال خود را بکند و در صورت بروز درد داروهای اورژانسی خود را استفاده نماید. البته باید به کیفیت یا کمیت درد خود توجه کند و شاید بهتر باشد که به پزشک مراجعه نماید.
● اقدامات درمانی در بیمارستان
▪ اکسیژن
▪ داروهایی که به سرعت لخته های خون را حل می کنند (باید در عرض 3-1 ساعت از زمان بروز حمله داده شوند).
▪ داروهای ضد درد
▪ داروهای ضد بی نظمی قلب و داروهای ضد آنژین صدری ، مثل مسدودکننده های بتا آدرنرژیک یا مسدودکننده های کانال کلسیمی ، برای پایدار کردن نامنظمی ضربان قلب
▪ داروهای ضد انعقاد برای جلوگیری از تشکیل لخته خون
▪ نیتروگلیسیرین برای گشاد کردن سرخرگ ها و افزایش خونرسانی قلب
▪ داروی دیژیتال برای تقویت انقباضات عضله قلب و پایدار کردن ضربان قلب
▪ امکان دارد برای به کار انداختن قلب نیاز به تحریک الکتریکی وجود داشته باشد.
▪ شاید جراحی (کار گذاشتن دستگاه ضربان ساز ، آنژیوپلاستی با بادکنک کوچک ، یا جراحی بای پاس سرخرگ های قلب )
● پیشگیری
▪ حتی المقدور اجتناب یا کنترل عوامل خطر
▪ رژیم غذایی کم چرب (چربی باید کمتر از 20% کل کالری دریافتی را تأ;مین کند) و پر فیبر
▪ وزن خود را در حد مطلوب نگاه دارید.
● علل غیر قلبی درد سینه
دردهای دیگری که ممکن است با درد قلبی اشتباه شوند شامل دردهای ناشی از دستگاه تنفسی ، دستگاه گوارشی ، دستگاه عضلانی اسکلتی و حتی پوست هستند. دردهای ریوی با سرفه کردن و تنفس کردن تشدید پیدا می کنند و در صورت پرسش ، فرد سابقه عفونت مجاری تنفسی و ترشح بیش از اندازه مجاری تنفسی را ذکر می کند. کسانی که دچار ترشح بیش از اندازه اسید معده هستند با مشکل خود آشنایی دارند و می دانند که درد آنها بیشتر بعد از مصرف غذاهای تحریک کننده یا نفاخ ایجاد می شود.
از سوی دیگر مصرف آنتی اسید و سایر داروهای مشابه درد آنها را تخفیف می دهد. دردهای عضلانی اسکلتی نیز با آسیبهای این اندامها یا سرما خوردن عضلات بین دنده ای همراه است. زونا نیز از بیماریهای نسبتاً; شایعی است که اگر بر اثر آن درد قفسه سینه بروز پیدا کند، ممکن است پزشک را به اشتباه به سوی درد های قلبی گمراه کند.
● علل کم اهمیت درد سینه
در زنان جوان به ندرت دردهای قلبی منشا ایسکمیک (کاهش خونرسانی) دارند. در این موارد معمولا معاینه و نوار قلب چیز خاصی را نشان نمی دهد. این موارد بیشتر در اثر آشفتگیهای روانی و وجود بیماری خفیف دریچه ای به نام پرولاپس دریچه میترال ممکن است ایجاد شده باشد و تجویز آرامبخش یا داروی ایندرال بهترین کمک را به بیمار خواهد کرد. البته اطمینان دادن به بیمار و همراهان او نیز در تخفیف درد ایشان بسیار موثر خواهد بود.
● علل اورژانسی درد سینه
حالتهای بسیار خطرناکی نیز گاه موجب درد قلبی می شوند که باید با دقت فراوان آنها را مد نظر داشت. یکی از این حالتها پاره شدن حاد آیورت است که درد سینه و تند شدن تعداد تنفس و نبض را موجب می شود و در صورتی که اقدام فوری به عمل نیاید، بیمار فوت خواهد شد. از علل جدی دیگر غیر از سکته قلبی ، پنوموتوراکس ، پریکاردیت حاد و است.

پاراسات