نگاهی به علل دندان قروچه و راه های درمان آن

عادت ساییدن دندان ها به هم دندان قروچه نامیده می شود که با نام علمی براکسیزم شناخته می شود. دندان قروچه بیشتر در خواب رخ می دهد اما ساییدن یا به هم کوبیدن دندان ها در طول روز نیز در برخی افراد وجود دارد. علاوه بر بزرگسالان، در کودکان نیز این پدیده در خواب و بیداری دیده می شود.  
● عوارض
دندان قروچه مداوم ممکن است باعث ساییده شدن و کوتاه شدن دندان (به ویژه دندان های جلو)، آسیب به لثه ها، سست شدن استخوان های نگهدارنده دندان و لق شدن و افتادن دندان، دردناک شدن دندان، کوتاه شدن ارتفاع صورت و شکل نازیبای فک ها و دندان ها، شکستن مینای دندان و پرکردگی ها، مشکلات مفاصل فک، حساس شدن دندان ها، سردرد و... شود.
● علل
- فشارهای روحی (نگرانی، بی خوابی، استرس و اضطراب)
- مشکلات دندانی (مشکلات اکلوژنی ناشی از جفت شدن ناصحیح فک ها و دندان ها روی هم)
- عادت های ناخودآگاه
- آلرژی
- انگل های روده یی.
● عوامل تشدیدکننده
- اضطراب
- مصرف غذا و نوشیدنی های حاوی کافیین (کولاها، شکلات و قهوه)
- مصرف نوشیدنی های الکلی.
● روش های کاهش
- خودداری از جویدن آدامس
- خودداری از جویدن مداد یا خودکار یا هر چیزی به جز غذا.
سعی کنید علت های ساییدن و فشردن دندان ها را در خودتان پیدا کنید. به عنوان مثال برخی وقتی می خواهند چیز سنگینی بلند کنند، ناخودآگاه دندان هایشان را به هم می فشارند. برخی وقتی فکر می کنند ناخودآگاه دندان هایشان را به هم می سایند. برخی هنگام عصبانیت، استرس یا اضطراب، دندان هایشان را فشار می دهند.
در برخی موارد، کوتاه یا بلند بودن برخی دندان ها (به طور طبیعی یا ناشی از ترمیم نادرست) یا نبود چند دندان بر اثر کشیدن، باعث می شود زمانی که دهان بسته است، دندان ها به طور طبیعی روی هم قرار نگیرند و به مرور باعث ایجاد عادت لغزاندن فک ها روی هم شود یا به نوعی شخص هنگام فکر کردن یا اضطراب، ناخودآگاه با دندان هایش بازی کند. در این موارد نسبت به رفع عیب اکلوژنی یا ترمیم دندان ها با مراجعه به دندانپزشک اقدام کنید. (می توانید برای مدتی نوک زبان تان را با احتیاط بین دندان ها قرار دهید.)
● دندان قروچه شبانه
در این حالت دندانپزشک برای شما وسیله یی به نام نایت گارد می سازد که نوعی پروتز متحرک از جنس پلاستیک مقاوم است که با قالب گیری از دندان شخص ساخته می شود و باید شب ها در دهان قرار دهید. این وسیله باعث جلوگیری از فشارهای نادرست و مضر روی دندان ها می شود. البته در بسیاری موارد، استفاده از این وسیله، به مرور باعث کاهش و حذف عادت دندان قروچه های شبانه نیز شده است. قیمت این وسیله زیاد گران نیست و استفاده از آن جهت پیشگیری از عواقب دندان قروچه ضروری است.
● درمان دارویی
معمولاً; برای این اختلال، مصرف دارو توصیه نمی شود. طی تحقیقات جدید، مشخص شده در صورتی که مشکل دندان قروچه ناشی از استرس و ناراحتی های عصبی باشد، مصرف مقطعی داروهایی مثل گاباپنتین ، پروپرانولول و بوسپیرون در رفع آن موثر است. لازم به توضیح است که مصرف داروهایی چون افکسور ، هالدول و پاکسیل علایم بیماری دندان قروچه را تشدید می کند.
البته بدیهی است که مصرف دارو باید با تجویز و تحت نظر پزشک صورت گیرد و مصرف خودسرانه این داروها با استناد به مقاله حاضر هرگز توصیه نمی شود.
● دندان قروچه در کودکان
حدود 10 درصد کودکان دندان قروچه دارند. کودکان در سنین بین چهار تا شش سالگی بیشترین احتمال ابتلا به این مشکل را دارند. در دو زمان (رویش دندان های شیری و رویش دندان های دایمی) کودکان بیشتر دندان قروچه می کنند. البته در بیشتر موارد، پس از رویش کامل دندان ها (شیری یا دایمی) این عادت در کودکان از بین می رود.
طبق تحقیقات به عمل آمده، این عارضه در پسربچه ها بیشتر از دختربچه ها گزارش شده است. ردیف شدن نامناسب دندان ها یا تماس غیرطبیعی بین دندان های پایینی و بالایی، کمبودهای تغذیه یی، مشکلات اضطراب و استرس کودکان، انگل های دستگاه گوارش، آلرژی و... از علت های این اختلال برشمرده شده است.
خطرات دندان قروچه در کودکان، کمتر از بزرگسالان است و به ندرت موجب بروز مشکلات و اختلالات جدی می شود. اما ضروری است در صورتی که دندان کودک به نظر ساییده یا از بین رفته می آید، حساس شده و درد می کند یا کودک دچار درد فک و مفاصل فک شده است، به دندانپزشک مراجعه شود. ممکن است در نوجوانان نیاز به روکش موقت یا نایت گارد (محافظ شبانه) باشد.
برای جلوگیری از این عارضه و کاهش استرس کودک کوشش کنید رژیم غذایی کودک حاوی مقدار آب کافی و فراوان باشد و او را به ورزش های کششی و ماساژ ترغیب کنید.

دکتر یاشیل احدی مقدم
بازیاب www bazyab ir