علل و عوامل ایجادکننده قرمزی چشم

حتما تا حالا با افرادی برخورد کرده اید که چشمشان به شدت قرمز شده است. شاید خود شما هم چنین تجربه ای را داشته اید مسلما تجربه خوبی نبوده چرا که چشم ها بسیار حساس هستند و بروز هرگونه بیماری در آنها باعث آزار و اذیت و ناراحتی بسیاری برای فرد می شود.  
در ضمن بخش مهم تر مساله ترس و اضطراب شدیدی است که در هنگام قرمز شدن ناگهانی چشم های عارض می شود. هم ترس از نابینایی و یا کاهش قدرت دید و هم جوانب زیبایی و ظاهری، فرد را نگران می کنند. پس بد نیست که با علل و عوامل ایجادکننده قرمزی در چشم ها بیشتر آشنا شویم.
چشم به عنوان یکی از مهم ترین اعضای حسی بدن از بخش های مختلفی تشکیل شده است. هرکدام از این بخش ها می توانند به بیماری های مختلفی دچار شوند و هریک از این بیمای ها هم علایم متفاوتی را برای فرد به بار می آورند. خارش، سوزش، احساس جسم خارجی، تورم و حتی درد از این علایم هستند اما وحشتناک ترین حالت زمانی است که دید فرد از بین برود یا کم شود. این وضعیت تجربه بسیار تلخی برای یک انسان خواهد بود اما در بعضی موارد قابل بازگشت است. علامت دیگری که زیاد با آن بر خود می شود و معمولا باعث ترس و نگرانی افراد می شود قرمزی چشم است. علل قرمزی چشم هم بسیار زیادند و به طور کلی بروز بیماری در یک از قسمت های چندگانه چشم می تواند به قرمزی چشم منجر شود. اما نوع قرمزی، طول مدت آن و نیز علایم همراه با قرمزی در بین بیماری های مختلف متفاوتند و از روی الگوی قرمزی و دیگر ویژگی های آن می توان بیماری زمینه ای و نحوه درمان آن را مشخص کرد. اما مسلما این کار نیاز به تجربه یک چشم پزشک مجرب دارد و شما هیچ گاه نباید سرخود اقدام به درمان کنید. با این حال با داشتن آگاهی ازعلل ایجاد قرمزی چشم می توان برخی اقدامات اولیه را انجام داد.
● خرده ریزی های شرور
یکی از دلایل قرمز شدن چشم و ورود اجسام ریز به داخل چشم هاست. اگر این اجسام خرده ریز ه هایی مثل گرد و خاک باشند با جریان اشک پاک می شوند ومشکل، بیمار پس از گذشت مدت کوتاهی معمولا برطرف می شود. اما اگر بزر گ تر باشند گاهی نیاز می شوند که حتما آنها توسط وسایل مناسب خارج شوند. به طور معمول برای این منظور پلک باید توسط یک پزشک یا پرستار مجرب در این زمینه به سمت خارج برگردانده شود و سپس با وسیله ای شبیه گوش پاک کن استریل به آرامی و بدون آسیب زدن به بافت داخلی پلک یا کره چشم و ملتحمه جسم خارج شود اما اکیدا توصیه می کنیم که این کار توسط افراد غیرپزشک یا غیرپرستار مجرب به هیچ عنوان انجام نشود چرا که مخصوصا اگر این جسم خارجی تیز باشد باعث آسیب بیشتر به بافت ها و حتی مستعد شدن فرد به عفونت می شود. در ضمن توصیه می شود که همیشه در صورت ورود اجسام خارجی قابل توجه به چشم حتما معاینه توسط یک متخصص چشم پزشکی صورت گیرد چرا که گاهی این اجسام خارجی باعث خراشیدن سطح قرینه می شوند. در این مواقع پزشک باید اقداماتی جهت پیشگیری بروز عفونت صورت دهد که اکثرا به صورت تجویز قطره آنتی بیوتیکی چشمی برای مدت محدود است.
مساله مهم دیگری که باید در مورد ورود اجسام خارجی به چشم مورد توجه قرار گیرد علایمی است که ممکن است طی چند روز بعد از ورود جسم خارجی به چشم ایجاد شود. اگر طی این روزها برای فرد تاری دید، کاهش حدت بینایی و یا درد و خروج چرک ایجاد گردد می تواند نشانه سوارشدن عفونت بر روی آسیب های حاصل از ورود جسم خارجی به چشم باشد که نیازمند شروع سریع آنتی بیوتیک مناسب و مراقبت چشم پزشکی کافی و نظارت متخصص چشم پزشکی است. این عفونت ها در آغاز سطحی هستند اما گر به درستی تحت درمان قرار نگیرند به سرعت می توانند به بافت های عمقی چشم حمله ببرند و باعث تخریب وسیع آن گردند که بسیار خطرناک است. چنین ضایعاتی در برخی از مشاغل بیشتر دیده می شود. به طور مثال افرادی که در مشاغلی همچون آهنگری مشغول به کار هستند در خطر پرتاب پلیسه های فلزی به داخل چشم هستند. به همین دلیل این افراد حتما باید از وسایل محافظ مناسب برحسب شغل خود استفاده کنند. در ضمن این افراد باید در مورد اقدامات اولیه ای که باید در چنین مواردی انجام شوند، آموزش ببینند.
● چشم های با خارش
گاهی اوقات قرمزی چشم از بروز واکنش های حساسیتی یا در اصطلاح آلرژی ناشی می شوند. این قبیل واکنش ها در فصولی نظیر بهار بیشتر دیده می شوند اما بسته به نوع ماده آلرژی زا ممکن است در هر زمانی از سال ایجاد گردند. یکی از ویژگی های واکنش های افزایش حساسیتی وجود خارش به همراه قرمزی چشم است اما الزاما تنها براساس این علامت نمی توان تشخیص آلرژی را گذاشت. آلرژی ها اکثرا در ملتحمه چشم ایجاد می شوند و بنابراین قرمزی حاصل از آنها اغلب در محیط کره چشم و به دور از قرنیه است. اما در نهایت باید تشخیص قطعی براساس مشاهده بافت های چشم در پشت میکروسکوپ چشم پزشکی صورت گیرد.
● چشم هم خونریزی می کند
یکی دیگر از علل قرمز شدن چشم خونریزی است. گاهی به دنبال یک عطسه یا سرفه شدید، عروق کوچک زیر ملتحمه پاره می شوند و بنابراین زیر ملتحمه خونریزی می کند. این مسا له باعث بروز ناحیه ای موضعی از قرمزی در زیر ملتحمه می گردد. با توجه به اینکه این خونریزی به طور ناگهانی ایجاد شده است اغلب باعث بروز ناگهانی یک لکه قرمز خونی در ملتحمه می شود. اگرچه بروز این حالت نگرانی شدیدی را برای بیمار در پی دارد اما باید گفت که معمولا این ضایعات به طور خود به خود بهبود می یابند و مشکل خاصی را برای بیمار ایجاد نمی کنند.
● آب سیاه
آب سیاه یا گلوکوم حاد هم می تواند باعث قرمزشدن چشم شود. قرمزی ناشی از این بیماری معمولا در اطراف قرنیه چشم از شدت بیشتری برخوردار است و هرچه به سمت بخش های محیطی می رویم کمرنگ تر می شود. در ضمن آب سیاه با سردرد، حالت تهوع و استفراغ و گاهی تاری دید همراه است. راه تشخیص این است که فشار چشم توسط دستگاه مخصوصی انداز ه گیری شود. درمان باید فوری آغاز شود چرا که بالابودن فشار داخل چشم می تواند در طی زمان باعث بروز آسیب های غیرقابل جبرانی در عصب چشم گردد و میدان دید و حدت بینایی را کاهش دهد.
● التهابات داخل چشمی
همان طور که گفته شد، چشم از لایه های مختلفی تشکیل شده است که هر یک از این لایه ها می توانند دچار التهاب شوند. علل این التهابات هم بسیار متفاوتند. به طور مثال، بروز عفونت های ویروسی، سل، عفونت های قارچی و غیره از این جمله اند، بسیاری از عفونت ها به دنبال انجام جراحی باز بر روی چشم ظاهر می شوند که بسیار خطرناکند. در ضمن، احتمال بروز التهاب به علت یک بیماری خود ایمنی هم وجود دارد. طیف این بیماری ها بسیار گسترده است و انواع گوناگونی از آنها وجود دارد اما ویژگی مشترک همه آنها این است که دستگاه دفاعی بدن به اشتباه علیه قسمت هایی از خود وارد عمل شده است. بدین ترتیب دستگاه ایمنی شروع به تخریب بخش های مختلف بدن می کند. جالب اینجاست که تقریبا هیچ جای بدن از شر این بیماری ها در امان نیست. مفاصل، کبد، ریه ها، کلیه ها، عروق خونی، مغز، قلب، و حتی چشم ممکن است در این بیماری ها درگیر شوند. بسته به الگو و توالی درگیری بافت ها، نام بیماری متفاوت خواهد بود.
چشم به طور کلی از سه لایه مختلف تشکیل می شود که هریک از این سه لایه می توانند در بیماری های خود ایمنی دچار درگیری شوند. این درگیری باعث بروز التهاب و متعاقبا قرمزی چشم می شوند. درد و کاهش بینایی در پی این التهابات ایجاد می شوند. معمولا درمان این بیماری ها با سرکوب التهابات توسط تجویز کورتن ها و یا داروهای دیگر است.
● در بیمارستان
اگر دچار قرمز شدگی ناگهانی چشم شدید هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید. بسیاری از مردم یاد گرفته اند که به طور سر خود از داروهایی نظیر قطره چشمی نفازولین، بتامتازون، کلرامفنیکل، سیپروفلوکسازین و یا داروهای دیگر استفاده کنند اما باید توجه داشت که هریک از آنها مصارف خاصی دارند و تنها یک چشم پزشک می تواند داروی مناسب را مشخص کند. پزشک ابتدا یک معاینه سطحی از چشم انجام می دهد و سپس بیمار را پشت دستگاهی به نام بیومیکروسکوپ می نشاند. بیمار چانه خود را روی محل خاصی قرار می دهد و پیشانی اش را هم به یک نوار پلاستیکی مشخص می چسباند. پزشک از ورای عدسی های خاص این دستگاه و با تابانیدن نور می تواند بخش های مختلف چشم را به دقت مورد بررسی قرار دهد و سپس از روی الگوی یافته های خود به تشخیص مناسبی برسد.
درمان برحسب شرایط متفاوت است. گاهی نظیر چاقوخوردگی ها، به درمان جراحی فوری نیاز است. گاهی تنها از درمان دارویی استفاده می شود، اما برخی مواقع هم می توان اجازه داد تا با توجه به سیر خوش خیم بیماری، بیماری خود به خود بهبود یابد. در مورد آلرژی ها و حساسیت ها، مهم ترین کار شناخت عوامل حساسیت زا و دور ی کردن از آنهاست.

نویسنده علی حسینی
دانش ما www daneshema com