تازه های چشم خشک

خشکی چشم یک مشکل عادی نیست و موضوعی است که در سالیان اخیر بیشتربه آن پرداخته شده است. شکایت خشکی چشم بنا به گفته ی متخصصان، به طور کامل و یکنواخت توسط بیماران توصیف نمی شود.  
تحقیقات جدید، یافته های تازه، استانداردهای جدید، محصولات و درمانهای جدید را عرضه داشته است.
به عبارتی خشکی چشم یک بیماری چند فاکتوری اشک و سطح چشم است و علایم آن شامل: ناراحتی، اختلال بینایی، تزلزل در لایه ی اشکی همراه پتانسیل آسیب به سطح چشم است با افزایش اسمولاریته ی لایه ی اشکی و التهاب سطح خارجی چشم می باشد (شکل 1 ).
لایه ی اشکی از 3 بخش مجزا و مشخص تشکیل شده:
خارجی ترین لایه، لیپیدی است. میانی زلالیه وآنکه تماس مستقیم با اپی تلیوم قرنیه دارد لایه ی موسین است.
بر اساس تحقیقات جدید روشن شده که اگر چه 3 لایه ی اشکی وجود دارد اما به آن وضوحی نیست که قبلاً; تصور می شد.
محتویات هر لایه ی اشکی با هم تداخل داشته و هر 3 لایه ازآنچه که در گذشته تصور می شد، پیچیده ترند.
این یافته ها و شناخت زیر گروههای چشم خشک، سبب پیشنهادهای درمانی تازه یی شده است.
● علل و شدت خشکی چشم:
2 علت مهم خشکی چشم یکی خشکی تبخیری و دیگری خشکی ناشی از کمبود اشک است.
خشکی تبخیری همراه است با اشکال درلایه ی لیپیدی که در نتیجه باعث از دست رفتن مقدار زیادی آب از سطح خارجی چشم می شود، در حالی که کمبود مایع زلالیه (نوع دوم) ناشی از اشکال در ترشح اشک است. هر دو گروه به چندین زیر گروه تقسیم بندی می شوند:
● 2 زیرگروه بزرگ برای نوع اول شامل :
1) Intrinsic (علت داخلی) مثل اختلال غدد میبومین
2) Extrinsic (خارجی) مانند بیماریهای سطح چشم
● 2 زیرگروه بزرگ برای نقص تولید اشک شامل:
1) سندرم چشم خشک شوگرن
2) سندرم چشم خشک غیرشوگرن مانند چشم خشک سنی
در یک بررسی در1584 بیمار مراجعه کننده شیوع نسبی خشکی چشم دریک معاینه ی ساده ارزیابی شد، تقریباً; از هر 10 نفر یک نفر مبتلا به خشکی چشم بودند و این میزان در افراد بالاتر از 40 سال شدت بیشتری داشت (1/20 درصد) که درمقایسه با افراد زیر 40 سال (3/7 درصد) بود. خشکی چشم ناشی از لایه ی لیپیدی شایعترین زیر گروه بیماری و درحدود 37% کل خشکی های چشم را شامل می شد. نقص در تولید اشک تقریباً; حدود 16% بود (شکل2).
● راههای جدید بررسی خشکی چشم:
لایه ی اشکی پایدار در چشم طبیعی و غیر خشک وجود دارد. لایه ی اشکی ناپایدار دلیل بر خشکی چشم است.
2 علت ناپایداری لایه ی اشکی کمبود لیپیدو کمبود موسین است.
در بیماری که خشکی چشم ناشی از گرفتاری لایه ی لیپیدی باشد میزان تبخیر 4 برابر بیشتر از چشم سالم است. مهمترین علل لایه ی لیپیدی جلوگیری از تبخیر لایه ی اشکی است. ثبات لایه ی اشکی حداقل میزان تبخیر را دارد. لایه ی لیپیدی به لایه ی اشکی کمک می کند تا ساختار آن ثبات داشته باشد. به علاوه در تداخل با لایه ی زلالیه و سایرمحتویات مانند موسین و پروتیین می باشد.
اصلاح لایه ی لیپید در خط اول درمان بوده چرا که عمل آن بسیار حیاتی است:
1) باعث جلوگیری از تبخیر رطوبت از لایه ی زلالیه می شود.
2) باعث فراهم کردن حالت روغنی لایه ی اشکی و کشش لایه ی اشکی و کاهش اصطکاک م یگردد.
3) سبب صافی و همواری قرنیه و سطح شفاف انعکاسی در جهت تأ;مین دید خوب می شود.
سعی در ساخت لایه ی موسینی سطح چشم برای کاهش نشانه های خشکی انجام شده است.
لایه ی موسینی به عنوان سیستم داربست در کل لایه ی اشکی عمل می کند.
ضایعه و یا اشکال در لایه ی موسین سبب ناپایداری لایه ی اشکی و نازک شدن لایه ی زلالیه و کم شدن حجم اشک و خشک شدن قرنیه می گردد.
● درمان خشکی چشم:
به صورت عادی اکثر متخصصان تشخیص شدت بیماری خشکی چشم را داده (خفیف - متوسط - شدید) و درمان را هم انجام می دهند.
بعضی از نرم کننده های چشمی برای نوع خفیف تا متوسط به کار می رود، در حالی که بقیه ی عوامل را به صورت رزرو و برای موارد خیلی شدید نگه می دارند.
براساس تحقیقات جدید متخصصان، باید علل اساسی خشکی چشم را در نظر داشته باشند.
اکثریت بیماران از کاهش حجم اشک خود در اثر تبخیر و یا ایراد در دستگاه اشکی خود مطلع اند و لذا با تقویت لایه ی لیپیدی منتفع خواهند شد.
اگر چنانچه تقویت لایه ی لیپیدی به تنهایی کافی نباشد، سعی در بازسازی لایه ی لیپیدی تجویز می شود.
2 ترکیب از شرکت باش اندلمب Soothe XP (Emollient) لوبریکان که سبب بازسازی لایه ی لیپیدی می گردد و دیگری قطره ی Soothe/Preservative Free-Longlasting Lubricant که باعث تقویت لایه ی موسینی تخریب شده می گردد.
البته هر2 ترکیب سبب راحتی بیمارانی می شود که مبتلا به نوع خفیف ملایم ویا شدید خشکی چشم هستند. اما همچنان دیدگاه قبلی برای بازسازی لایه ی اشکی مؤ;ثر خواهد بود. هر2 ترکیب بالا براجزای متفاوت لایه ی اشکی مؤ;ثر بوده و بنابراین تکمیل کننده هستند.
باز هم تکرارمی شود خشکی چشم یک بیماری ساده نیست و تحول در درمان آن سبب شده تا در تسکین علایم بیماری مؤ;ثر باشد

دکتر محمدحسین کوچک زاده چشم
هفته نامه پزشکی امروز www pezeshkyemrooz ir