20 درصد دانش آموزان آلرژی دارند

تعداد کودکان مبتلا به آلرژی در سراسر جهان روبه افزایش است. در مطالعه ای که اخیرا صورت گرفته است، بیش از 20 درصد از دانش آموزان مدارس آلرژی دارند یعنی از هر 5 دانش آموز یک نفر علایم آلرژی را دارد و از هر 10 نفر، یک نفر ممکن است تنفس صدادار (خس خس) داشته باشد. ارتباط و همکاری بین پزشک، آموزگار و خانواده برای مراقبت از دانش آموز مبتلا به آسم و یا هر نوع آلرژی و پیشگیری از لطمه وارد آمدن به سلامتی و یا تحصیل او لازم است...  
آلرژی یک واکنش غیرطبیعی است که نسبت به مواد خاصی بروز می کند و به همان اندازه که عوامل متفاوت هستند، واکنش ها نیز متفاوت اند. آلرژی یک واکنش مضر است که سیستم ایمنی بدن را درگیر می کند. به نظر می رسد زمینه واکنش بیش از اندازه به آلرژی زا ها ارثی است و آتوپی نام دارد. افرادی که آلرژی ندارند، عوامل آلرژی زا را تحمل می کنند و علامتی ندارند ولی بدن افراد مبتلا به آلرژی ممکن است در اثر تماس مکرر با عوامل آلرژی زا حساس شود و پادتن تولید کند. تولید پادتن ها به آزادسازی مواد شیمیایی مانند هیستامین و بروز علایم بالینی آلرژی منجر می شود. معمولا واکنش به یک اندام مانند پوست، دستگاه تنفسی و یا دستگاه گوارشی محدود می شود اما در موارد نادر تمام اندام ها ممکن است درگیر شوند و به یک فوریت پزشکی خطرناک به نام آنافیلاکسی منجر شود.
● عمده ترین آلرژی ها
عمده ترین آلرژی کودکان عبارت اند از: آسم، آلرژی بینی (تب یونجه و رینیت آلرژیک)، آلرژی غذایی، آلرژی های پوستی شامل اگزما، کهیر (با قرمزی و خارش پوست)، کهیر غول آسا یا آنژیوادم (صورت، لب ها و پلک های پف آلود)، آلرژی به حشرات مانند زنبور عسل و زنبور معمولی و البته باید بدانید ورزش یک عامل آغازگر مهم در آسم و کهیر محسوب می شود و ضروری است که همه اولیای مدرسه و والدین نسبت به این موضوع آگاهی داشته باشند.
● آلرژی های شایع تنفسی
گرفتگی بینی و سرفه از جمله علایم آلرژی تنفسی به عنوان شایع ترین نوع آلرژی است. آلرژی بینی (رینیت) و آسم از شایع ترین انواع آلرژی ها هستند. آلرژی راه های تنفسی فوقانی را رینیت و آلرژی راه های تنفسی تحتانی را آسم می نامند. اکنون به بررسی علایم آنها می پردازیم.
● آلرژی بینی
این آلرژی باعث بروز عطسه، خارش بینی، آب ریزش و گرفتگی بینی می شود. این علایم می تواند فصلی باشد یعنی زمانی که میزان گرده های گیاهان افزایش می یابد (آلرژی بینی فصلی، تب یونجه)، این علایم همچنین می توانند به علت وجود حشرات ذره بینی که هیره یا مایت نام دارند و در ذرات گرد و غبار منزل وجود دارند، در تمام طول سال ادامه داشته باشند (آلرژی بینی غیرفصلی). کودک اغلب بینی اش را در جهت روبه بالا می مالد که به این حالت اصطلاحا سلام آلرژی گفته می شود. برخلاف سرماخوردگی، آلرژی واگیر نیست و کودک تب ندارد. آسم در اثر التهاب و تنگ شدن را ه های هوایی در ریه عارض می شود. در نتیجه، درجات متفاوتی از اشکال در نفس کشیدن به علت عدم تخلیه هوای ذخیره شده، در ریه ها بروز می کند. در هنگام یک حمله آسم، کودک مضطرب می شود و احساس تنگی نفس می کند و حتی ممکن است احساس خفگی به وی دست دهد. یک علامت خفیف تر ولی آزار دهنده آسم، سرفه های آزاردهنده ای است که روی اعصاب تمام افراد کلاس اثر می کند. شکایات چشمی نیز به همراه آلرژی های تنفسی وجود دارد و این امر خصوصا در تب یونجه دیده می شود و به آن آلرژی چشمی گفته می شود. چشمان قرمز و اشک آلود خواهند شد. کودک از سوزش چشم و آزاردهنده بودن نور شکایت می کند. اغلب هر دو چشم کودک درگیر می شود و کودک چشمانش را به علت خارش فراوان مرتب مالش می دهد.
● آلرژی و ورزش
با داشتن توصیه های کتبی پزشک و میزان مصرفی داروها، معلمان ورزش می توانند در آموزش کودکان آسمی کمک کنند. به طور کلی وقتی بیماری آسم تحت کنترل باشد باید دانش آموز را به ورزش تشویق کرد حتی افرادی از قهرمانان مسابقات المپیک به آسم مبتلا هستند ولی چون بیماری آنها به خوبی درمان شده است، می توانند در آن رقابت های سنگین پیروز شوند و داشتن روحیه مقاوم مقدمه موفقیت است. خطر عمده در هنگام ورزش وفعالیت بدنی بروز حمله آسم است. مسایل دیگری هم مانند کهیر و آنافیلاکسی به علت فعالیت بدنی ممکن است بروز کند که در هر مورد باید آنها را مداوا نمود.
● پیشگیری از حمله آسم
آسم باید درمان شود و داروها به طور دقیقر و منظم مصرف شود. قبل از فعالیت های ورزشی پزشک خانواده یا متخصص کودکان کارکرد تنفسی کودک را تعیین می کند و باعث می شود معلمان و پدر و مادر بیمار نسبت به وضعیت سلامتی او آگاهی یابند حتی اگر تنفس کودک طبیعی باشد فعالیت بدنی و ورزش می تواند باعث شروع حمله آسم شود. این کودکان باید به منظور یافتن آستانه ای که باعث شروع می شود، معاینه شوند. پزشک ممکن است برای دادن اجازه ورزش، میزان داروهای پیشگیری کننده از حمله آسم را افزایش دهد. منطقی است که به افراد دچار تب یونجه و آنهایی که از گرده ها رنج می برند توصیه کنیم از فعالیت های خارج از خانه طی فصل گرده افشانی اجتناب کنند. بازگشت موفق کودک به ورزش به میزان زیادی به آگاهی، شکیبایی و بستگی دارد.
● نکته های مهم
مطمین باشید که کودک داروی پیشگیری کننده تجویز شده را 15 دقیقه قبل از ورزش دریافت کرده است. هر کودکی که به پزشک یا متخصص آلرژی مراجعه می کند باید داروهایش را به همراه داشته باشد و در آب و هوای سرد باید هوشیاری بیشتری مبذول نماید. هوای سرد یک عامل قوی برای شروع حمله آسم است. قبل از شروع ورزش، بیماران مبتلا به آسم باید خود را با نرمش گرم کنند. آنها باید از طریق بینی نفس عمیق بکشند و از راه دهان هوا را خارج نمایند. هر کودک درباره وضعیتی که در آن راحت باشد خود تصمیم خواهد گرفت. در شروع اجازه دهید کودک آن گونه که دوست دارد بدود. اگر شروع به دویدن به مشکلات تنفسی منجر شود (که با نیاز مبرم به تنفس از راه دهان نشان داده می شود) و یا نفس او قطع شود به او توصیه کنید که ورزش را قطع نماید و از طریق استفاده از روش کنترل بازدم نفس خودش را تثبیت کند. باید ابتدا با دهان نیمه باز به صورت نفس های کوتاه، نفسش را بیروند دهد که به تدریج با برطرف شدن انقباض راه های هوایی به نفس های بلندتری تبدیل شود و هوا را بیرون دهد. این عمل تا زمانی که کودک میزان تنفس راحت خود را به دست آورد باید تکرار شود.
● ورزش و دانش آموزان آسمی
ورزش برای رشد کودکان و رشد عصبی و روانی آنها ضروری است. کودکان نباید به علت آسم از انجام ورزش منع شوند و باید با دارو و درمان صحیح بیماری آنها را کنترل کرد. اما این نکته ها را در مورد ورزش آنها به خاطر بسپارید:
▪ در صورت حمله آسم ورزش را قطع کنید.
▪ کودک را در یک وضعیت راحت قرار دهید که در آن تنفس آسان باشد. خیلی از کودکان ترجیح می دهند که بنشینند و به سمت جلو متمایل شوند.
● معلم و استفاده از افشانه
به محض آنکه کودک بتواند دارو مصرف کند از طریق افشانه یک یا دو پاف از داروی باز کننده برونش را به او بدهید. این مقدار می تواند در صورتی که کودک هنوز ناراحتی تنفس داشته باشد ظرف 15 دقیقه تکرار شود. معلمان باید طریقه صحیح استفاده از این افشانه ها را بدانند. اگر شک دارید از والدین کودک، پزشک یا مربیان بهداشت مدارس بخواهید که نحوه مصرف صحیح افشانه ها را به شما نشان دهند.
● عوامل آلرژی زای شایع
ممکن است تعجب کنید اگر بدانید که عوامل آلرژی زای شایع منزل در تمام کلاس های درس نیز پیدا می شوند.
در مدرسه همچنین ممکن است بوهای تند مانند بوی رنگ و یا شوینده ها، دودآتش و بخاری نفتی یا گازی باعث حمله آسم در دانش آموزان مبتلا شود.
● نکته های فراموش نشدنی
به کودکان مبتلا به آسم خاطرنشان کنید:
1) داروهایشان را فراموش نکنند.
2) محدودیت های خودشان را بدانند.
3) بدانند که چه زمانی باید فعالیت را قطع کنند. همیشه خودشان را قبل از ورزش گرم کنند.

سیده شهین موسوی
روزنامه سلامت www salamat ir