تولد در گهواره ایدز

ندا کودکی است با معصومیت تمام کودکان 10 ماهه. او مثل تمام کودکان 10ماهه می نشیند، چهار دست و پا راه می رود، گریه می کند، می خندد و با هر لبخند گونه های برآمده اش چال می افتد اما چه کسی می داند پشت برق این نگاه، در پس این لبخند و در عمق آن چاله های فرو رفته گونه ها، تابلوی زندگی ندا ممکن است با ویروس ایدز رنگ آمیزی شده باشد.  
چقدر خوب که هیچ کس نمی داند، نه غریبه هایی که نگاه کنجکاو او را به زندگی با لبخند پاسخ می دهند، نه آشنایانی که هر روز ده ها بار قربان صدقه اش می روند. چقدر خوب که هیچ کس نمی داند آن وقت تمام لبخندها و نگاه های او، پشت نقاب ترسناک ایدز که برای دنیای کودکانه ندا مفهومی ندارد به فراموشی سپرده می شود.گرچه در جامعه آماری افراد مبتلا به ایدز و افراد در معرض ابتلا به این ویروس، مردان سهم بیشتری را دارا هستند اما زنان و کودکان گروه آسیب پذیرتری به شمار می روند. بر اساس آخرین آمار جمع آوری شده از سوی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی سراسر کشور تا تاریخ اول تیر ماه 1387 در مجموع 17815 نفر مبتلا به ویروس اچ.آی.وی در کشور شناسایی شده اند که 8/93 درصد آن را مردان و 2/6 درصد آن را زنان تشکیل می دهند. بر اساس این گزارش 3/41 درصد از مبتلایان به ایدز، در گروه سنی 34-25 سال قرار دارند که بالاترین نسبت را در بین گروه های سنی به خود اختصاص می دهند. گرچه تا به امروز نزدیک به 18 هزار بیمار مبتلا به ایدز به ثبت رسیده است، اما به گفته مینو محرز عضو کمیته کشوری مبارزه با ایدز تعداد واقعی این بیماران 90 هزار نفر در کل کشور تخمین زده می شود اما آنچه در این آمار بسیار مهم به نظر می رسد، گروه سنی افراد مبتلاست که بیشتر جوانان را در بر می گیرد و این همان زنگ خطری است که کمتر به گوش می رسد تعداد کودکانی که در بستر ایدز زاده می شوند نیز در حال افزایش است.
● یک راز تلخ
کبری ع. که در مرکز بیماری های رفتاری بیمارستان امام خمینی(ره) با او به گفت و گو می نشینم 28 سال دارد. او هشت سال پیش ازدواج کرده است و حاصل این ازدواج ندای 10 ماهه است که دو ماه پس از فوت پدرش به دنیا آمده است. شوهر کبری که معتادی تزریقی بوده یک سال پیش بر اثر ایدز فوت کرده است. این روزها کبری از ورامین به بیمارستان امام خمینی(ره) می آید تا داروهای ویژه خود و ندا را از مرکز بیماری های رفتاری به صورت رایگان دریافت کند. بزرگ ترین نگرانی او در حال حاضر خودش نیست بلکه کودکی که ممکن است مبتلا به ایدز باشد. او نگران روزی است که خانواده اش از راز او و ندا با خبر شوند چون برخورد آنها را با این موضوع می تواند پیش بینی کند.
● بارداری با وجود ایدز
ایدز به همان اندازه که قابل انتقال است قابل پیشگیری است. راه های انتقال ایدز مشخص و راه های پیشگیری از آن نیز روشن است. اما موضوع مهم این است که ایدز نوعی بیماری است که به یکباره در فرد جلوه گر می شود و مراحل ابتدایی ابتلا به آن به هیچ وجه علایم خاصی را به همراه ندارد. در همین دوران ممکن است انتقال این ویروس به ویژه از طریق تماس جنسی، منجر به آلودگی زن باردار یا باردار شدن زنی مبتلا به ایدز یا انتقال ایدز همزمان با شکل گیری نطفه شود اما اینکه چه راهکارهایی برای پیشگیری و کنترل و درمان در این شرایط وجود دارد معصومه جنتی سرپرست مرکز بیماری های رفتاری بیمارستان امام خمینی(ره) درباره آن می گوید:وقتی در مورد زنی، آلودگی به ایدز تشخیص داده شد مشاوره های اولیه توصیه به عدم بارداری می کند اما اگر زنی در دوران بارداری آلوده شود یا بعد از باردار شدن متوجه بیماری خود شود طبق توصیه پزشکان بر ختم بارداری تاکید می شود و طبق قانون در 12 هفته اول بارداری این اقدام با مجوز پزشکی قانونی قابل انجام است. اما اگر زنی با وجود ابتلا به ایدز تمایل به بچه دار شدن داشته باشد یا زنی پس از اطمینان از ابتلای خود همچنان اصرار به ادامه بارداری داشته باشد در این صورت احتمال ابتلای بچه درسه مرحله؛; دوران بارداری، حین زایمان و پس از آن مطرح است.به گفته جنتی در دوران بارداری شروع درمان به صورت درمان های پیشگیری کننده با استفاده از دارو، احتمال ابتلا را کاهش می دهد اما این احتمال به صفر نمی رسد مهم تر از این مرحله، هنگام زایمان و پس از آن است، به همین دلیل زایمان افراد مبتلا به ایدز در شرایط خاصی انجام می شود و بیشترین تاکید بر زایمان سزارین است. پس از زایمان هم از آنجا که احتمال انتقال ویروس از طریق شیر مادر وجود دارد، شیردهی نباید انجام شود و مراقبت های خاصی از جانب مادر در مورد خود و کودکش باید در نظر گرفته شود. به گفته دکتر مینو محرز نیز پس از تولد نوزاد، درمان دارویی چند ساعت پس از تولد آغاز می شود و نوزاد چهار تا شش هفته تحت نظر پزشک از این داروها استفاده می کند اما در ماه های اولیه چون ارگانیسم نوزاد هم چنان تحت تاثیر آنتی پاتی های برگرفته از مادر در دوران بارداری است، تشخیص ابتلای نوزاد به ایدز قطعی نیست و این تشخیص در 18ماهگی امکان پذیر است.
● در انزوای ایدز
طبق آخرین گزارشی که از سوی سازمان ملل متحد منتشر شده در سال2007، 290هزار کودک زیر 15 سال در سراسر جهان جان باخته اند و 1/12 میلیون کودک در کشورهای صحرای آفریقا یک یا هر دو والدین خود را از دست داده اند.
این گزارش که از سوی برنامه ایدز سازمان ملل متحد، سازمان جهانی بهداشت و یونیسف منتشر شده است، بررسی پیشرفت ها و چالش های موجود را در چهار زمینه مورد بررسی قرار می دهد؛; پیشگیری از انتقال ایدز از مادر به فرزند، ارایه درمان ضدویروسی ویژه کودکان، پیشگیری از ابتلای کودکان و نوجوانان، مراقبت و حمایت از کودکان مبتلا به ایدز. با وجود اخبار ضد و نقیض گزارش ها حاکی از آن است که دستیابی به نسلی عاری از ایدز امکان پذیر است و لازمه آن تقویت جوامع و خانواده هایی است که نقشی اساسی در روش های کودک محور مبارزه با ایدز ایفا می کنند. تقویت سیستم های بهداشتی، آموزشی و اجتماعی برای مداخله موثر در حمایت از کودکان متاثر از ایدز، خدمات یکپارچه برای پیشگیری از انتقال ویروس از مادر به فرزند از طریق برنامه های مراقبت در دوران بارداری، فرزندآوری و تقویت آمار و ارزیابی برای مستند سازی پیشرفت ها و مشکلات و تقویت تعهدات رسمی از جمله مواردی است که در تعهدات بین المللی به آن پرداخته شده است. اگر سال ها سپری شد تا جامعه ایرانی تابوی ایدز را به عنوان واقعیت موجود پذیرفت، راه حل مقابله دیگر نمی تواند ارایه آمارهای خوشبینانه باشد. نسل کودکان ایدز در راه است در حالی که حتی در همین آمار 18 هزار نفری خبری از آنها نیست؛; کودکانی که غافل از همه باورها، تردیدها و انکارها متولد می شوند، در حالی که می توانند کودکانی باشند تنها از جنس کودک، به دور از انزوای ایدز.

فریده عباسی
روزنامه سرمایه