فرصتی دوباره برای خندیدن

لب شکری ها هم فرصتی دوباره برای خندیدن دارند. اگر به موقع به یادشان باشیم!  
بعضی از خوانندگان، بازیگران و حتی سیاستمدارانی که آنها را در صفحه تلویزیون می بینیم و به ظاهر، تفاوتی با دیگران ندارند، زمان تولد با دیگر نوزادان متفاوت بودند که برای والدینشان بسیار نگران کننده بوده است. یک شکاف بزرگ روی لب که روی سقف دهان هم ادامه پیدا می کرد و حتی زبان کوچکشان 2 شاخه بوده است، چهره ای که در نگاه اول کمی ترسناک به نظر می رسید ولی این روزها همین کودکان، فرقی با دیگر بزرگسالان هم سن و سالشان ندارند چون شکاف لب و کام شان به موقع و طبق یک برنامه ریزی درمان شده است آنها می توانند مانند دیگران دوچرخه سواری کنند، بازی کنند، دوست پیدا کنند، ازدواج کنند و در فعالیت های اجتماعی شرکت کنند.
● ردپای وراثت و داروها
شکاف لب و شکاف کام یک ناهنجاری رشدی ـ تکاملی بدن است. یعنی هنگامی که قطعات مختلف لب، صورت و سقف دهان همزمان با رشد جنین در رحم مادر رشد می کرده اند، به خوبی به هم جوش نخورده و متصل نشده اند. این نقص، مسری نیست و از کسی به کس دیگر منتقل نمی شود ولی گاهی اوقات آن را ارثی می دانند و در یک خانواده از یک نسل به نسل دیگر منتقل می شود و در بعضی دیگر از افراد فامیل هم دیده می شود.
پزشکان مصرف برخی از داروها و مواد شیمیایی را هم در دوران بارداری علت این ناهنجاری می دانند. این ناهنجاری می تواند از یک فرورفتگی تا یک شکاف وسیع متفاوت باشد. نتایج مطالعات جدید سن بالای پدر هنگام صاحب فرزند شدن را در بروز این مشکل دخیل می داند.
● دردسرهای لب شکری ها!
کودکان و نوزادانی که با شکاف کام به دنیا می آیند، با خوردن شیر مشکل دارند چون شیر از طریق شکاف سقف دهان وارد بینی می شود و به جای آن هوا وارد معده نوزاد می شود که دل درد را در پی خواهد داشت.
گاهی شیر وارد گوش میانی کودک می شود که نتیجه اش ناشنوایی است. مشکلات دهانی مانند دندان های بدشکل یا افتاده اغلب با شکاف کام رخ می دهد. اشکال در تلفظ برخی حروف و تودماغی صحبت کردن، دردسر دیگر لب شکری هاست.
● یک تیم یار یگر
اگر شما نوزادی با شکاف لب و کام دارید، باید از همان نوزادی خودتان را برای یک دوره درمان و جراحی های برنامه ریزی شده آماده کنید. درمان شکاف لب و کام فقط بر عهده یک پزشک یا دندانپزشک نیست بلکه یک کار تیمی است که در آن متخصص گوش و حلق بینی، جراح پلاستیک، جراح دهان، متخصص ارتودنسی، متخصص ژنتیک، مشاور اجتماعی، روانشناس، آسیب شناس گفتاری با شما همراه خواهند بود تا درنهایت فرزندی داشته باشید که هیچ تفاوتی با دیگر همسالانش نداشته باشد و در سنین بالاتر حتی کسی متوجه نشود که با چنین نقصی به دنیا آمده است. این تیم در کنار شما، کودکتان را برای یک زندگی عادی و طبیعی آماده می کنند.
● زمانی برای جراحی
درمان شکاف لب و شکاف کام، جراحی و بستن شکاف های روی لب و کام (سقف دهان) است. زمان مناسب برای جراحی شکاف لب، حدود 3 ماهگی است و در طی جراحی این شکاف ترمیم می شود. زمان جراحی و ترمیم شکاف کام کمی دیرتر یعنی حدود 12-6 ماهگی است. در طی این جراحی پزشکان سوراخ بین سقف دهان و بینی را می بندند و عضلاتی را که به طور عادی کار کام را انجام می دهند، مجدداً; به هم مرتبط می کنند.
فراموش نکنید هرچه شکاف کام دیرتر جراحی و ترمیم شود، مشکلات تکلمی کودک (تو دماغی صحبت کردن) بیشتر خواهد شد. هدف از ترمیم شکاف کام فقط مسدود کردن آن نیست، بلکه برگرداندن تکلم صحیح به کودک است چون بسیاری از صداها با تماس و تکیه زبان به سقف دهان ایجاد می شوند و اگر کام سوراخ باشد، کودک نمی تواند بسیاری از حروف را به درستی تلفظ کند.
ممکن است کودک شما برای اصلاح کامل ناهنجاری اش به چندین عمل جراحی نیازمند باشد. معمولاً; چند هفته پس از جراحی بیمار به وسیله جراح ویزیت می شود تا از ترمیم مناسب ناحیه جراحی اطمینان پیدا کند. پس از این اتفاقات بیمار هر 6 ماه یکبار تا سن 5 سالگی پیگیری می کند تا پیشرفت گفتاری را بررسی کنند.
بعد از 5 سالگی بیشتر بیماران با فواصل سالانه پیگیری می شوند چون در حال رشد و تکامل هستند. زمانی که کودکان دارای شکاف لب و کام بزرگ تر شده و به سنین نوجوانی می رسند، تمایل دارند اثر زخم جراحی روی صورتشان کمتر معلوم باشد و فک هایشان بر هم منطبق شود یا بینی شان راست شود. برای اصلاح این ناهنجاری ها هم جراحی های ترمیمی و زیبایی انجام می گیرد.
● سیم کشی برای دندان ها
بیشتر کودکانی که با شکاف لب و کام به دنیا می آیند، نیاز به ارتودنسی و یا سیم کشی دارند. این ارتودنسی هنگامی انجام می شود که دندان های دایمی شان رشد کند. شکاف کام و لب، باعث می شود دندان ها کمی نامرتب برویند که با ارتودنسی این نقایص درمان می شود. گاهی لازم است درمان های ارتودنسی برای اصلاح فک کودک و تحریک رشد آن انجام شود. زمان مناسب برای ارتودنسی این کودکان 10ـ8 سالگی است. اغلب رشد فک بالا در این کودکان عقب می افتد که با درمان های به موقع ارتودنسی قابل پیشگیری است.
● گفتاردرمانی و شنوایی سنجی
پس از جراحی لب و کام کودکان باید مرتبا آزمایش های شنوایی را انجام دهند تا مشکلات شنوایی که بر اثر جمع شدن مایع در گوش به وجود می آید، بررسی شود. در گوش های برخی کودکان، لوله های خاصی گذاشته می شود. کودک شما هنگام شروع حرف زدن نیاز به گفتاردرمانی دارد. نزدیک به 20درصد از کودکان دارای شکاف کام نیاز به عمل جراحی دیگری روی کامشان دارند تا گفتارشان بهبود پیدا کند.
● زندگی با نوزاد لب شکری
به دور از احساس گناه: اولین نکته ای که شما به عنوان والدین یک نوزاد لب شکری باید به یاد داشته باشید آن است که هیچ گاه خودتان را سرزنش نکنید و تصور نکنید گناه یا اشتباهی در زندگی مرتکب شده اید که این تاوان آن گناه است. متاسفانه چنین باورهای غلطی در برخی از جوامع سنتی در کشورمان وجود دارد.
تغذیه بهتر نوزادان: برای اینکه نوزادتان راحت تر بتواند شیر بخورد، از این تکنیک ها استفاده کنید:
1) استفاده از سرشیشه های با شیار متقاطع
2) مکیدن سرشیشه نرم برای کمک به جریان شیر
3) استفاده از شیردوش برای شیردادن به کمک شیشه
4) پلاک های مسدودکننده کام = دندانپزشک می تواند برای کودک شما پلاک های ویژه ای بسازد که شکاف کام را می پوشاند و اجازه نمی دهد هنگام شیرخوردن، غذا وارد بینی نوزادتان شود.
50 نوزادتان را هنگام شیردادن به صورت ایستاده نگه دارید. جاذبه زمین به مایع کمک می کند از طریق مری وارد معده شود.
● این همه امیدواری!
اگر دوست دارید کودک شما در آینده هیچ تفاوتی با دیگر همسالانش احساس نکند، نقش حمایتی خودتان را از او پررنگ تر کنید. نتایج یک مطالعه روی بیمارانی که 40 سال یا بیشتر سن داشته و قبلا دچار این نقایص بوده اند، نشان می دهد افرادی که با مشکل خود سازگاری خوبی پیدا کرده اند، در گذشته شدیدا از طرف خانواده حمایت می شدند و احساس می کردند که مکانی مطمین و راحت برای صحبت کردن در مورد موقعیت شان و گرفتن پاسخ سوالاتشان نسبت به مشکل شان هستند.
بنابراین مهم ترین اقدام درمانی که می توانید برای فرزندتان انجام دهید، ساختن محیطی مناسب برای رشد او است.
کودکان دارای شکاف لب و کام، کودکان استثنایی نیستند. مطالعات نشان می دهد که کودکان دارای شکاف لب و کام، از نظر رشد روانی مانند کودکان طبیعی هستند ولی نسبت به کودکان دیگر دارای مشکلات روانشناختی بیشتری نسبت به همسالان خود که در این موقعیت قرار نگرفته اند، هستند که با حمایت های خانواده قابل حل است.

دندانپزشک
روزنامه تهران امروز