انتقام مونته زوما

ایتالیایی ها سفلیس را بیماری فرانسوی و فرانسویها آن را بیماری ایتالیایی می خواند ند . هلند ی ها می پند اشتند از اسپانیا است، د ر روسیه، لهستانی فرض می شد . ترک ها فکر می کرد ند یک مصیبت مسیحی است. مرد م تاهیتی تصور کرد ند از انگلستان آمد ه. اما به گفته خانم کریستین هارپر از د انشگاه اموری د ر جورجیا همه آنها د ر اشتباه بود ند . سفلیس، این بیماری با این همه مبد اء احتمالی د ر حقیقت از جهان جد ید آمد . به عبارت د یگر کریستف کلمب خیلی بیشتر از شناخت یک قاره ناشناخته ره آورد سفر د اشت.  
مرد م برای صد ها سال د ر این باره که آیا سفلیس از قاره آمریکا آمد ه بود یا همراه با شمار زیاد ی از بیماری های نزد یک به آن، تاریخ خیلی طولانی تری د ر اروپا د اشته است بحث می کرد ند چون نخستین شیوع مسلم بیماری د ر سال 1495، اند کی پس از بازگشت کلمب ثبت شد ه بود ، قراین از مبد ایی د ر سواحل غربی اقیانوس اطلس حکایت د اشت، اما اکنون علم د ر جستجوی یک پاسخ قطعی به ژنتیک روی آورد ه است.
د کتر هارپر و همکارانش می خواستند د ریابند چگونه سفلیس به پاتوژن های باکتریایی مسیول سایر بیماری های به اصطلاح ترپونومال مربوط می شد : یاز، سفلیس بومی و پینتا این سه بیماری، مانند سفلیس نه با تماس جنسی، بلکه پوست با پوست، یا تماس د هانی منتقل می شوند . اما گروه او با یک مشکل روبرو شد : جمع آوری نمونه ها د شوار بود ، د ر سال های د هه 1950 و 1960 سازمان بهد اشت جهانی یک مبارزه عظیم را برای ریشه کن کرد ن این بیماری برعهد ه گرفت که طی آن بیش از 300 میلیون نفر د ر آفریقا، آمریکای جنوبی، جنوب شرقی آسیا، جزایر جنوب اقیانوس آرام و خاورمیانه مورد آزمایش قرار گرفتند و د ه ها میلیون نفر با پنی سیلین د رمان شد ند .
کاهش بار سنگین بیماری به میزان 95 د رصد خبر خوبی برای بیماران بود اما نه چند ان خوب برای پاتولوژیست های بیماری های کهن، د ر عوض، گروه مجبور شد یک مجموعه کامل آزمایشگاهی از نمونه های ژن انسان و حیوانات خونگرم را گرد آورد و رگه های موروثی بیماری را د ر بابون (نوعی بوزینه) و خرگوش جمع آوری کند . به علاوه، آنها توانستند د ونمونه از یاز را د ر تنها نقطه شناخته شد ه سرایت این بیماری د ر قاره آمریکا رد یابی کنند : سرخ پوست های آمریکایی که د ر گویان زند گی می کرد ند . د ر کل آن ها موفق شد ند 26 زنجیره ژنتیکی از انواع مختلف باکتری ترپونومال پید ا کنند .
با مقایسه این اطلاعات می شد تقریباً; حد س زد کد ام نمونه ها بیشتر از همه به هم مربوط می شوند و چگونه و چه زمانی شکل گرفته اند . نخستین چیزی که د کتر هارپر پید ا کرد ، اینطور که د ر مجموعه عمومی علوم گزارش می د هد این بود که همه رگه های ژنی یاز بیشتر از همه شبیه پاتوژن های اجد اد و نیاکان انسان بود ند . این یک تیوری را تقویت می کند که معتقد است یاز یک بیماری متعلق به قد یم است، یک بیماری که بوسیله یک باکتری به اجد اد انسان سرایت کرد و با پخش شد ن مرد م د ر اطراف جهان به گونه ای مختلف شکل گرفت. اما سفلیس د ر شرایط تکاملی نسبتاً; جد ید تر ظاهر شد ه است.
د و نمونه گویایی یاز یک عنصر بسیار مهم سازند ه این تحقیق بود ند چون به نظر می آمد نزد یکترین اقوام به سفلیس آمیزشی هستند و از لحاظ ژنتیکی با گونه های یاز جهان قد یم تفاوت د اشتند . د ر حقیقت منتقد ان این تحقیق به این نتیجه رسید ند که د کتر هارپر بیش از حد روی آنها تکیه کرد ه بود چون تفاوت های مورد بحث ممکن بود بیشتر نتیجه یک انتخاب طبیعی باشد تا نوعی جهش تصاد فی که اینگونه تحلیل ها به آنها بستگی د ارند . اما او فکر می کند مد ارک نشان می د هند یک بیماری اجد اد ی شبیه یاز ابتد ا د ر جهان قد یم به عنوان یک بیماری عفونی غیرمقاربتی پید ا شد . این بیماری بعد به خاورمیانه و اروپای شرقی، و پس از آن وقتی انسان حد ود 13 هزار سال پیش از تنگه برینگ عبور کرد به شکل یاز جهان جد ید به قاره آمریکا گسترش یافت. د ر پایان سفلیس به عنوان یک ره آورد اکتشافات اروپاییان به جهان قد یم بازگشت.
این احتمال وجود د ارد وقتی یک میکروب از جهان جد ید مرطوب استوایی وارد سرزمین های خنک تر اروپا شد با تطبیق خود با نزد یکترین چیز، مرد (وزن) اروپایی به محیط گرمسیری زند ه ماند : تولید مثل و به این ترتیب، آزاد از محد ود یت های خارجی از فرانسوی ها، ایتالیایی ها، هلند ی ها، اسپانیایی ها، روس ها، لهستانی ها، ترک ها، تاهیتیایی ها و حتی بریتانیایی ها برای موفقیت جهانی که امروز د ارد استفاد ه کرد .

منبع اکونومیست مترجم فرید ون د ولتشاهی
روزنامه اطلاعات