عفونت کواشیورکور و درمانهای غذایی آن

عفونت در بیماری کواشیورکور ، بسیار پیچیده و معمولا ناگهانی است . بنابراین ، درمانهای غذایی باید با اقدامات بهداشتی محیط همراه باشد . این کار گرچه برای بیمار بسیار اهمیت دارد ، اما برای سلامت کودک بعدی مهم تر است .  
یکی از اقدامات موثر در پیشگیری کواشیورکور استفاده از رژیمی است که از نظر کیفیت پروتیین و کالری مناسب باشد . در مناطقی که مراتع کمتری دارد ، یا قیمت پروتیین حیوانی در حدی است که اکثر مردم نمی توانند از آنها استفاده کنند ، تامین پروتیین گیاهی به اندازه کافی عملی نیست .
بدتر شدن این وضع با ازدیاد جمعیت ارتباط دارد . ماهی یک منبع پروتیین حیوانی ارزان است ولی چون نگهداری آن در مناطق گرم دشوار است کمتر از آن استفاده می شود .
این روزها اقداماتی در حال انجام است تا بتوان از مواد گیاهی طبیعی ، یک غذای ارزان و خوشمزه تهیه کرد که دارای تعادل کافی آمینواسیدی باشد ، تا برای تکمیل غذاهایی که از غلات تهیه می گردد در رژیم غذایی کودکان از شیر گرفته شده ، بکار رود .
اکثر پروتیینهای غذایی از نظر تعادل آمینواسیدها ، با احتیاجات پستانداران متناسب نیستند ، از این رو دسترسی به چنین ترکیبی از پروتیین های گیاهی ، انگیزه بیشتر تحقیقات شده است .
انستیتو تغذیه پاناما و آمریکای مرکزی ، اقدامات موثری در این زمینه انجام داده اند . این موسسه موفق شده است که از 58% ذرت زمینی و خوشه ای ، 36% آرد پنبه دانه ، 3% مخمر تورولا ، 1% کلسیم کربنات و ویتامین مخلوطی تهیه کند .
این مخلوط که اینکاپارینا نام دارد ، برای تهیه یک نوشیدنی نسبتا کم حجم یا فرنی بکار می رود و با قیمت بسیار ارزان فروخته می شود .
اینکاپارینا ، ترکیب دقیق آمینواسیدهای مورد احتیاج برای رشد اطفال را تهیه می کند و کمبودهای مواد مغذی ویتامین A ، ریبوفلاوین ، کلسیم ، نیاسین و پتاسیم را که معمولا با کواشیورکور همراه است برطرف می سازد . در مناطق مانند لبنان و هندوستان ، ترکیبات دیگری از پروتیین برگ و حبوبات تهیه می شود که نتایج خوبی داشته است .
برای تقویت یا غنی کردن غلات با چند آمینواسید محدود کارهایی انجام شده است . مانند افزایش لیزین به گندم ، لیزین و تریونین به برنج و لیزین ، تریونین و میتونین به جو . این اقدام به شرطی عملی است که غلات در یم آسیاب مرکزی خرد شوند همچنین در این جریان ، فقط کیفیت پروتیین بهتر می شود و مشکل کمبود پروتیین و کالری حل نمی گردد .
به علاوه فقط میتونین و لیزین دارای قیمت مناسبی هستند و می توان از نظر اقتصادی از آنها استفاده کرد . ضمنا ممکن است که با افزایش مقدار بسیار زیادی از آمینواسید محدود ، که در ترکیب آمینواسید عدم تعادل بوجود آید که از این نظر باید احتیاط کرد .
سومین اقدام تکمیل غذاهای تهیه شده از غلات با مقدار کمی پروتیین حیوانی بوده است. افزایش 20% پودر شیر بدن چربی یا 10% آرد ماهی به مخلوط ذرت و نخود یا به مخلوط ذرت، لوبیا و شیر، پروتیینی تولید می کند که از نظر ارزش غذایی با شیر برابر است. استفاده از پروتینی های تغلیظ شده در محصولاتی که از غلات تهیه می شوند، اقدام امیدوار کننده ای بوده است.
آرد ماهی هی کوچکی که ارزش تجاری ندارند به شرطی که چربی و بوی انها گرفته شود، غذای مناسبی است، زیرا دارای 85% پروتیین است. استفاده از گنجاله عصاره نارگیل، پنبه دانه و دیگر دانه های روغنی که غالب بی استفاده مانده و ارزان قیمت است احتمالا یک راه حل مناسب در مشکلات سوء تغذیه پروتیین می باشند. در تهیه این محصولات باید مراقب باشیم که سمومی را که به طور طبیعی وجود دارند یا ضمن تولید به وجود می آیند، از آن خارج کنیم.
متخصصان ژنتیک گیاهی موفق شده اند گونه اصلاح شده ای ذرت را که پروتیین ان ارزش غذایی زیادی دارند توسعه دهند. عرضه انواع گوناگون " برنج سحرآمیز" که سریعا رشد می کند و در برابر آفات گیاهی نیز مقاوم است، افزایش مقدار برنج موجود در آشیای جنوبی را نوید می دهد.
اکثر شرکت های بزرگانی، برای افزایش مصرف پروتیین در کشورهای در حال توسعه، پتانسیل نوشیدنی هایی را که از لوبیای سویا تهیه می شوند، ارزیابی می کنند. مصرف جلبک، تکیاخته های میکروسکپی فراوان دریا، یا مواد پروتیینی تک یاخته ای که از رشد باکتری های روی مشتقات نفتی، و دیگر منابع انرژی بوجود می آیند، در حال بررسی است.
برای تامین احتیاجات غذایی د رکشورهای در حال توسعه، غذا، علاوه بر داشتن پروتیین با ارزش بیولوژیکی بالا باید دارای ضوابط زیر باشد.
1) در محل، قابل تهیه و تولید باشد.
2) باید با فرهنگ غذایی ان محل مناسب باشد.
3) نباید آنقدر گران باشد که مردم نتوانند ان را بخرند.
4) در هوای گرم و مرطوب بتوان ان را برای مدتی طولانی نگه داری کرد.
5) حمل و نقل ان آسان باشد.
از طرف دیگر اگر این غذاها زیاد مورد پسند توده مردم قرار گیرد مکن است غذای معتبری شود و به جای اینکه کودکان و زنان آبستن که انرژی مورد نیاز آنان بالا است از آن استفاده کنند، مورد استفاده افرادی قرار گیرد که در خانواده بیشتر مورد احترام هستند.
غذا در هر شکلی که مصرف شود نباید زیان بار ، یا دارای مواد سمی باشد، همچنین نباید به طور متداوم مانند غذاهای معمولی استفاده شود. غذاهای بسیار و یا ترکیباتی از آنها پیشنهاد شده است ولی در حال حاضر علاوه بر آرد ماهی مهم ترین آنها محصولاتی است که از لوبیا و شیر بدست می آید و ارزش پروتیین آن 25% است.
آرد بادام زمینی، آرد کنجد، آرد پنبه دانه، کیک هایی که با روغن دانه های گوناگون تهیه می شوند و پروتیین نارگیل از مفیدترین غذاها هستند گرچه جلبک و مخمر بطور تیوری منابع خوبی فرض شده اند ولی سازگار بودن انها با ذایقه انسان هنوز ثابت نشده است و بقیه به دلیل نامعلوم بودن ارزش غذایی ، اقتصادی نبودن تولید انها، محدودیت تولیدشان از مواد خام و داشتن مواد سمی حذف شده اند.

دانیال تارمست
علوم ورزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پرند