زخم پپتیک

زخم پپتیک(زخم معده و دوازدهه)،یک بیماری شایع است که میلیون ها نفر در سراسر جهان به آن مبتلا هستند.در دو دههُ اخیر،مطالعات وسیعی در خصوص این بیماری به انجام رسیده است و نقش باکتری هلیکوباکترپیلوری و داروهای ضدالتهاب غیراستروییدی در ایجاد آن به اثبات رسیده است.این یافته ها منجر به تغییرات مهم در روشهای تشخیصی و درمانی شده است.زخم پپتیک یک شکستگی در مخاط به عمق 3 میلیمتر یا بیشتر است که می تواند مخاط دوازدهه یا معده را درگیر کند.فاکتورهایی که در ایجاد آن دخیل هستند،عبارتند از:  
▪ آلودگی به هلیکوباکترپیلوری
▪ داروهای ضدالتهاب غیراستروییدی
▪ اسید و پپسین معده.
سایر فاکتورهایی که مهم هستند ،شامل
▪ سیگار
▪ الکل
▪ اسیدهای صفراوی
▪ آسپیرین
▪ داروهای استروییدی
▪ استرس میباشند.
فاکتورهای دفاعی بدن در برابر ایجاد این زخم عبارتند از:
▪ وجود لایهُ موکوسی بر روی مخاط ها و بیکربنات
▪ جریان خون در زیرمخاط
▪ عوامل قلیایی
▪ پروستاگلندین
▪ بازسازی مخاطی.
هرگاه تعادل بین عوامل تهاجمی و تدافعی از بین برود،زخم ایجاد می شود. میزان مرگ و میر این بیماری،یک در 100000 نفر است که دراین چند دهه کاهش واضحی داشته است.میزان بستری در بیمارستان به علت این بیماری،30 بیمار در 100000 مورد میباشد.این بیماری در مردان و در سنین جوانی بخصوص به صورت زخم دوازدهه شایعتر است.
● علایم:
1) درد سردل که معمولا 3-1 ساعت پس از غذا به وجود می آید و با مصرف غذا یا آنتی اسیدبهبود پیدا میکند.این درد ممکن است در شب به وجود آید و به پشت هم انتشار پیدا کند.
2) تهوع
3) استفراغ
4) سوءهاضمه
5) سوزش سر دل
6) ناراحتی در قفسۀ صدری
7) بی اشتهایی و کاهش وزن
8) استفراغ خونی یا مدفوع تیره رنگ
● علل ایجاد کنندهُ بیماری
1) آلودگی به هلیکوباکترپیلوری که شایعترین علت است و بیشتر با زخمهای دوازدهه در ارتباط است.
2) داروهای ضدالتهاب غیراستروییدی که دومین علت شایع هستند.
3) استرس های شدید فیزیولوژیک مثل سوختگی،جراحی،تصادفات و بیماریهای شدید
4) هر عاملی که باعث افزایش ترشح اسید معده شود.
سایر علل:
▪ سیروز کبد
▪ بیماریهای ریوی مزمن
▪ نارسایی کلیوی
▪ اشعه درمانی
▪ شیمی درمانی
● مواردی که باید آنها رااز بیماری تمیز داد(تشخیص افتراقی):
1) دل درد های صفراوی
2) التهاب کیسه صفرا(کوله سیستیت)
3) التهاب معده(گاستریت)
4) برگشت محتویات معده به مری
5) التهاب لوزالمعده
● یافته های آزمایشگاهی:
1) بررسیهای آزمایشگاهی در اکثر موارد کمک کننده نیستند و اثبات بیماری اغلب با یافته های رادیولوژیک و آندوسکوپی است.
2) اگر تشخیص بیماری قطعی نبود،می توان از شمارش کامل سلولهای خون ،بررسی آنزیمهای کبدی،آمیلاز و لیپاز هم سود جست.
3) آندوسکوپی دارای مزیت هایی است که می تواند زخمهای کوچک را تشخیص دهد و همچنین امکان تهیۀ نمونه جهت بررسی از نظر هلیکوباکترپیلوری و بدخیمی را دارا می باشد.
4) بررسیهای رادیولوژیک
5) بررسی آلودگی به هلیکوباکتر که از طریق کشت نمونه و بررسی تست اوره آز و همچنین تعیین پادتن های آن در خون میسر است.
6) سایر تست های تشخیصی مثل بررسی گاسترین سرم برای بررسی علت افزایش ترشح اسید و بررسی آنتی ژن باکتری در مدفوع.
● درمان:
اکثر بیماران مبتلا از طریق درمان آلودگی به هلیکوباکترپیلوری یا قطع مصرف داروهای ضدالتهاب غیر استروییدی،بهبود پیدا میکنند. درمان بر اساس یافته های آزمایشگاهی و علایم متفاوت است.درمان جراحی خیلی نادر است و فقط در مواردی انجام می شود که زخم مقاوم به درمان یا عوارض بیماری وجود داشته باشد.
1) آلودگی به باکتری را می توان با درمانهای سه دارویی یا چهار دارویی درمان کرد.
2) در مواردی که بیماری به علت ضدالتهاب های غیر استروییدی باشد،باید تا حدامکان از مصرف آنها خودداری کرد و یا از مهارکننده های گیرنده های هیستامینی نوع 2 یا مهارکننده های پمپ استفاده کرد.
● دسته های دارویی:
1) درمان سه دارویی برای باکتری:این درمان به مدت 14 روز برای ریشه کنی باکتری استفاده می شود.دو نوع از این درمان وجود دارد:
ـ مهارکننده های پمپ و آنتی بیوتیک
ـ بیسموت ساب سالیسیلات و آنتی بیوتیک.
2) مهار کننده های پمپ:
ـ امپرازول
ـ لانزوپرازول
3) محافظت کننده های سلولی و مخاطی:
ـ میزوپروستول(مقلد پروستاگلندین)
ـ بیسموت ساب سالیسیلات
ـ آنتی اسید
4) مهارکننده های گیرنده های هیستامینی نوع 2:
ـ سایمتیدین
ـ رانیتیدین
ـ فاموتیدین
ـ نیزاتیدین
5) آنتی بیوتیک:
ـ آموکسی سیلین
ـ کلاریترومایسین
ـ مترونیدازول
ـ تتراسیکلین
● عوارض:
1) سوراخ شدگی
2) انسداد
3) خونریزی
● بررسی و پیشگیری:
1) آندوسکوپی،8-6 هفته پس از تشخیص و شروع درمان توصیه می شود.
2) عدم مصرف بی مورد ضدالتهاب های غیر استروییدی یا جایگزینی آن با مهارکننده های اختصاصی
3) قطع مصرف سیگار و الکل
4) کاهش استرس و انجام ورزشهای هوازی

www simsim blogfa com
مقالات ارسالی به آفتاب