20 سال پس از نخستین قربانی همچنان فرهنگ‌سازی نشده مانده،ایدز!
از ویژگی های مشخصه ای که ایدز را از دیگر بیماری ها متمایز می کند، یکی دوران نهفته طولانی مدت آن است و ویژگی دوم این بیماری، حساسیت ویژه ای است که جامعه نسبت به آن دارد و همین عامل یکی از دلایلی است که به گسترش بیماری کمک فراوانی می کند.
از ویژگی های مشخصه ای که ایدز را از دیگر بیماری ها متمایز می کند، یکی دوران نهفته طولانی مدت آن است و ویژگی دوم این بیماری، حساسیت ویژه ای است که جامعه نسبت به آن دارد و همین عامل یکی از دلایلی است که به گسترش بیماری کمک فراوانی می کند.
یکم دسامبر هر سال مصادف با 10 آذر، روز جهانی مبارزه با ایدز است. طبق تخمین بخش ایدز سازمان ملل 7/35 میلیون نفر بزرگسال و 1/2 میلیون کودک، تا پایان سال 2003 آلوده به ایدز در جهان وجود داشته اند و در سال 2004 نزدیک به 8/4 میلیون نفر دیگر به HIVآلوده شدند این در حالی است که بنابر آخرین گزارش برنامه ایدز سازمان ملل در نوامبر امسال (2007) تعداد افراد بزرگسال وکودک مبتلا به HIV/ AIDS ه 2/32 میلیون نفر برآورد شده است.
حدود نیمی از افراد آلوده به HIV زیر 25 سال هستند و قبل از سن 35 سالگی به دلیل ایدز از بین خواهند رفت. روز جهانی ایدز از سال 1988 نه تنها به خاطر افزایش بودجه ها بلکه برای افزایش آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیض ها تعیین شد.
ایدز(AIDS) یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی، کلمه ای 4حرفی است که نام آن هراس در دل هر انسانی می اندازد. این مرموزترین بیماری قرن، آتشی است که تر و خشک را با هم می سوزاند. برای این دیو مخوف هراسناک فرقی ندارد که طعمه هایش چه کسانی باشند.
پیر و جوان، زن و کودک، هیچ کس در امان نیست. اگر به یاد بیاوریم که این بیماری اولین قربانی خود را در جامعه ای به بزرگی ایران یک کودک 6 ماهه انتخاب کرد، معنی جملات فوق را بهتر درک می کنیم.
20 سال پیش با تزریق خون آلوده به یک کودک هموفیلی، ایدز وارد ایران شد و از آن زمان به بعد این بیماری هر ساله با رشدی بیش از سال قبل، جامعه ایران را بیش از پیش در معرض خطر قرار داده است.
گرچه به خاطر مسایل حاشیه ای که بیماری ایدز با خود به همراه دارد و گاهی اصل بیماری را تحت الشعاع قرار می دهد آمار واقعی از بیماران ایدزی ایران در دست نیست، ولی همان آمار تقریبی نیز زنگ های خطر را به صدا درآورده است که اگر دیر بجنبیم طاعونی دیگر در راه است، خاموش و بی صدا اما مرگبار، آن هم مرگی ناخوشایند و ذلت بار که حتی عزیزترین نزدیکان قربانی، طاقت داشتن یک بیماری ایدزی را در خانواده خود ندارند و از آن تبری می جویند.
مقایسه آماری تعداد بیماران مبتلا به ایدز که در جداول 1 و 2 آمده است و همچنین آخرین برآوردهای رسمی آماری که تعداد مبتلایان به HIV را بیش از 13 هزار نفر برآورد می کند به علاوه آمارهای غیررسمی که این رقم را تا 100هزار نفر نیز پیش بینی می کند گویای این واقعیت است که به رغم به صدا درآمدن زنگ های خطر در جامعه ایران و با وجود تمهیداتی که از سوی مسیولان بهداشت و درمان اندیشیده شده، این اقدامات کافی نیست و از جمله در بخش اطلاع رسانی و پیشگیری که 2 مقوله اساسی در مبارزه با ایدز است، باید کارهای بیشتری انجام گیرد. اطلاع رسانی در زمینه ایدز باید از حالت تابو بودن بیرون آمده و حتی در کتاب های درسی دانش آموزان نیز وارد شود.
همانطور که دیده می شود بیشترین تعداد مبتلایان در سنین 34 25 سال دیده می شود. یعنی دوران جوانی که به جهت بروز رفتارهای پرخطر این قشر را آسیب پذیرترین قشر در مقابل ایدز قرار داده است. شعار روز جهانی ایدز در سال 2007 در برابر گسترش ایدز پیشگام شو است و این جمله اهمیت مشارکت تک تک افراد جامعه برای مقابله با بیماری قرن را بیشتر می رساند.
از ویژگی های مشخصه ای که ایدز را از دیگر بیماری ها متمایز می کند، یکی دوران نهفته طولانی مدت این بیماری است که ممکن است حتی چند دهه به طول بکشد و در این مدت شخصی که حامل HIV است می تواند افراد زیادی از جمله همسر و خانواده خود را مبتلا سازد بدون اینکه متوجه آن باشد و ویژگی دوم این بیماری، حساسیت ویژه ای است که جامعه نسبت به آن دارد و همین عامل یکی از دلایلی است که به گسترش بیماری کمک فراوانی می کند. اگر یک بیمار HIV مثبت مانند همه بیماران می توانست به راحتی بیماری خود را آشکار سازد، مشکل فوق پیش نمی آمد.
حساسیت جامعه نسبت به بیماران HIV مثبت به قدری شدید است که در صورتی که شخص حامل این ویروس، آن را علنی سازد، توسط اطرافیان طرد شده و هزاران برچسب روا و ناروا به او چسبانده می شود. به همین خاطر کسانی که HIV مثبت هستند، آن را حتی از نزدیک ترین کسان خود مخفی می کنند و چه بسا که در خانواده ای که زندگی می کنند فقط یک نفر قابل اعتماد پیدا شود که شخص توان گفتن این راز بزرگ را برای او داشته باشد.
با توجه به اینکه اولین قربانیان این بیماری همجنس بازان و افراد دارای روابط جنسی خارج از محیط خانواده بوده اند، از زمان پیدایش این بیماری نام ایدز مترادف بود با انحرافات اخلاقی و کسی که به این بیماری مبتلا شود، قبل از اینکه بتواند از خود دفاع کند، توسط جامعه متهم شده و فرصتی برای دفاع به او داده نمی شود.
متاسفانه به علت اطلاع رسانی ناقض هنوز بعد از گذشت 20 سال و با وجود وسایل ارتباط جمعی فراوانی که در دسترس است، این عقیده در بین مردم رواج دارد و مسیولان ذی ربط نتوانسته اند در این زمینه اطلاع رسانی درستی به مردم داشته باشند.
مردم باید با آگاهی از ایدز پیشگیری کنند نه با ترس، زیرا ترس خود مشکل زاست و مشکلی را حل نمی کند. مردم باید بدانند ایدز بیمار خود را انتخاب نمی کند بلکه ناآگاهی افراد آنها را مبتلا می کند.
هم اکنون نوع غالب تفکر افراد در برابر بیماران بیشتر به 2 صورت است;کسانی که بیماری را می شناسند با نگاه ترحم آمیز به بیمار نگاه می کنند و آنها که شناخت کافی از بیماری ندارند از آنان دوری می کنند. حتی این دوری جستن علاوه بر مردم عادی بعضا در میان پزشکان نیز دیده می شود که با شناخت کاملی که پزشکان از این بیماری دارند، این کار آنان امری نکوهیده است.
به عنوان مثال شخصی به نام رضا که همسرش HIV مثبت است چنین تعریف می کند: برای همسرم مشکلی پیش آمد که احتیاج به جراحی داشت. در برگه پذیرش بیمارستان بالای برگه پذیرش نوشتم HIV مثبت و همین باعث شد که تا ساعت 12شب کسی دست به همسرم نزند، تا جایی که هموگلوبین وی پایین آمد که از علایم خونریزی داخلی است.
سرانجام پزشک رزیدنت با استادش تماس گرفت و گفت که با مسیولیت خودم عمل می کنم. می خواهم به آقایان پزشکان بگویم آیا بهتر است به شما نگوییم که بیمار ما HIV مثبت است؟ حالا که یک نفر حقیقت را به شما می گوید، حداقل برخوردی با او داشته باشید که نخواهد موضوع را پنهان کند.
زاهدالدین سلگی
روزنامه همشهری www hamshahrionline ir