احساس سنگینی گوش و موم گوش

شاید شما هم از آن دسته افرادی هستید که هر از چند گاهی احساس می کنند گوششان از موم(جرم گوش) پر است و دیگر نمی توانند خوب بشنوند و سعی می کنند با گوش پاک کن یا هر وسیله دیگری، خود را از شر این مشکل رها کنند.  
این کار اگر چه خیلی متداول است، اما به هیچ عنوان یک روش علمی نیست. این کار آنقدر شایع شده که متخصصان مجبور شده اند به تازگی دستورالعملی برای رفع آن صادر کنند.
اگر شما هم دوست دارید از دست این مشکل راحت شوید، متن زیر را بخوانید.
بدن انسان ساختار شگفت انگیزی دارد که موم گوش (که در اصطلاح عامیانه به آن جرم گوش می گویند) یکی از پیش پاافتاده ترین آنهاست. بسیاری از افراد تلاش می کنند تا به هر شکلی، با پنبه یا چوب کبریت، این موم را از گوش خود خارج کنند، اما حتی همین ماده زرد رنگ و چسبناک که به نظر بی اهمیت است، در بدن وظیفه ای دارد. موم گوش، برخلاف نام غلط اندازش، از موم ساخته نشده، بلکه ترکیبی از یک سری مواد است که از غدد عرق و چربی پوشاننده مجرای گوش ترشح می شوند، به اضافه لایه های کنده شده پوست و تکه های مو.
این ماده که در یک سوم خارجی بخش غضروفی مجرای گوش ترشح می شود، به عنوان یک پاک کننده و ضدعفونی کننده خودکار عمل می کند. علاوه بر این از قسمت های حساس مجرای گوش محافظت کرده و آن را چرب و نرم می کند.
معمولا موم اضافی گوش، بدون نیاز به دستکاری، راه خود را به بیرون گوش پیدا کرده و با حرکات فک از جمله جویدن به سمت بیرون رانده می شود و تمام گرد و غبار، اجسام خارجی و آلودگی ها را هم با خود خارج می کند. این ماده به تدریج از سوراخ خارجی گوش بیرون ریخته و خشک می شود. در این حالت پاک کردن این موم اضافی که از گوش خارج شده اشکالی ندارد، اما نباید در داخل مجرای گوش به دنبال این ماده بگردید، بلکه توصیه می شود تنها وقتی آن را تمیز کنید که از گوشتان خارج شده است.
● مومی علیه باکتری و قارچ
مطالعات نشان داده که موم گوش بر بعضی از باکتری ها اثر باکتری کشی دارد. در ضمن محققان متوجه شده اند که این ماده خاصیت ضد قارچی هم دارد. به نظر می رسد این اثرات ناشی از وجود اسید های چرب اشباع و ایزوزیم در موم گوش و به خصوص خاصیت اسیدی آن باشد. با اینکه موم گوش که متخصصان به آن سرومن می گویند، مفید و لازم است، اما زیادی آن هم مشکلاتی ایجاد می کند.
● دستکاری خطرناک
متخصصان توصیه می کنند اگر تجمع موم گوش باعث ناراحتی شما شده و علایمی ایجاد کرده، به جای اینکه خودتان با استفاده از پنبه و گوش پاک کن به جانش بیفتید، به پزشک مراجعه کنید. انباشته شدن این ماده در گوش می تواند علایمی مثل درد، خارش، احساس پری گوش، کاهش شنوایی و حتی وزوز و صدای زنگ را در گوش به وجود آورد.
اما دستکاری گوش با اجسام تیز و گوش پاک کن نه تنها کمکی به حل مشکل نمی کند، بلکه باعث تحریک گوش و ترشح بیشتر موم و حتی عوارض دیگری از جمله عفونت و آسیب مجرای گوش می شود.
● درمان راه دارد
درمان موثر با استفاده از مواد حلال موم و خیس کننده گوش انجام می شود. پس از اینکه با توصیه پزشک چند روزی از این مواد در گوش خود ریختید، ممکن است موم خود به خود از گوش خارج شده و مجرا باز شود.
اما اگر خودبه خود باز نشد، وقتی که موم نرم تر شده و چسبندگی کمتری پیدا کرد، آن وقت است که پزشک با استفاده از آب ولرم که توسط سرنگ مخصوص شست وشوی گوش با فشار به داخل مجرا رانده می شود، موم را از مجرا بیرون می آورد.
جهت سرنگ باید طوری باشد که آب از قسمت بالا و عقب مجرا حرکت کرده و تمام مجرا را هنگام خروج پاک کند.
دمای این آب باید با دمای بدن انسان یکسان باشد، وگرنه در هنگام شست وشو باعث ایجاد سرگیجه خواهد شد.
● کورت وارد می شود
در مواردی که مجرای گوش باریک بوده یا پرده گوش پاره شده باشد، کار پزشک سخت تر می شود و باید از وسایل خاصی برای خارج کردن موم استفاده کند. علاوه بر این در بعضی از افراد هم نباید از روش شست وشو استفاده کرد مانند افراد دیابتی و کسانی که ضعف سیستم ایمنی دارند.
در این صورت با مکش (و کیوم) و وسایل کوچک مخصوصی مانند کورت که دارای میکروسکوپی برای مشاهده مجراست هم می توان موم را خارج کرد. البته فکر نکنید می توانید دست به کار شده و با جاروبرقی و سوزن، موم را از گوشتان درآورید. این کار هم خالی از خطر نیست و تنها باید توسط یک پزشک متخصص حرفه ای انجام شود.
عفونت گوش خارجی، درد، سرگیجه، وزوز گوش و پارگی پرده گوش از عوارض ناخواسته هرگونه دستکاری گوش است. نکته ای که متخصصان بسیار بر آن تاکید می کنند این است که به هیچ عنوان از گوش پاک کن و وسایل دیگر برای خارج کردن موم استفاده نکنید، چون تنها باعث هل دادن بیشتر موم به داخل مجرا شده و درمان را مشکل تر می کند. علاوه بر این نباید از آب نبات های مکیدنی برای تحریک ترشح موم گوش و شمع های مخروطی مخصوص گوش برای خروج این ماده استفاده کرد.
● سمعک مراقبت می خواهد
هنوز متخصصان هیچ راه تاییدشده ای برای پیشگیری از تجمع موم در گوش پیدا نکرده اند، اما به کسانی که بیشتر در معرض خطر هستند از جمله کسانی که قبلا دچار این مشکل شده اند توصیه می شود هر 6 تا12 ماه یک بار به پزشک مراجعه کنند. کسانی که از سمعک استفاده می کنند بهتر است به طور منظم برای پیشگیری از تجمع موم گوش معاینه شوند. این کار نه تنها به حفظ عملکرد سمعک کمک می کند، بلکه احتمال خراب شدن آن را هم کم می کند. توصیه می شود کسانی که مستعد تجمع موم هستند، هر 6 تا12 ماه یک بار با توصیه پزشک و در صورت لزوم، برای شست وشوی مرتب گوش مراجعه کنند. با توجه به این دستورات امید می رود از شمار مبتلایان به عوارض تجمع موم گوش، یعنی کاهش شنوایی و عفونت کم شود.

دکتر مهشید چایچی
روزنامه جوان