اتیسم چیست؟

اتیسم نوعی اختلال رشدی است که با رفتارهای ارتباطی و کلامی غیرطبیعی مشخص می شود. علایم آن اختلال در سه سال اول زندگی بروز می کند. علت اصلی اختلال ناشناخته و در پسران شایع تر از دختران است.  
وضعیت اقتصادی، اجتماعی سبک زندگی و تحصیلات والدین نقشی در بروز اتیسم ندارد. این اختلال بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت های ارتباطی تأ;ثیر می گذارد. کودکان و بزرگسالان مبتلا به اتیسم در ارتباط کلامی و غیرکلامی، تعاملات اجتماعی و فعالیت های مربوط به بازی مشکل دارند. این اختلال ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای آنان دشوار می سازد.
در بعضی موارد رفتارهای خودآزارانه و پرخاشگری وجود دارد. در این افراد حرکات تکراری (دست زدن، پریدن) یا مقاومت در مقابل تغییر دیده می شود و ممکن است در حواس بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی و چشایی نیز حساسیت های غیرمعمول نشان دهند. هسته مرکزی مشکل در اتیسم، اختلال در ایجاد ارتباط است.
پنجاه درصد کودکان اتیستیک قادر نیستند از زبان خود به عنوان وسیله اصلی برقراری ارتباط با سایرین استفاده نمایند. عدم به کار بردن ضمیر من از ویژگی های کلامی این کودکان است. از مسایل دیگر تکلمی، تکرار کلمات و جملات اطرافیان است.
● انواع اختلالات نافذ رشد چیست؟
چندین اختلال در زیرگروه اختلالات نافذ رشد وجود دارد. این اختلالات نافذ رشد آسیب شدید در چندین حوزه رشدی به وجود می آورند. افرادی که در طبقه بندی اختلالات نافذ رشد قرار می گیرند در برقراری ارتباط اجتماعی دچار مشکل هستند ولی شدت آن متفاوت است. نکات عمده ای که تفاوت میان اختلالات را بیان می کنند در زیر مطرح شده است:
▪ اختلال اتیستیک:
ارتباط، تعامل اجتماعی و بازی تخیلی به طور مشخص آسیب دیده است. علایق، فعالیت ها و رفتارهای تکراری دیده می شود. اختلال در سه سال اول زندگی شروع می شود.
▪ اختلال آسپرگر:
با آسیب در تعاملات اجتماعی و وجود فعالیت ها و علایق محدود مشخص می گردد. تأ;خیر در شروع تکلم وجود دارد ولی در حقیقت مبتلایان مشکل تکلمی کمتری دارند. هوش معمولاً; طبیعی و یا پایین تر از طبیعی است.
▪ اختلال رت:
سیر پیشرونده ای دارد که فقط در دختران دیده می شود. در ابتدا مراحل رشد طبیعی است ولی به تدریج مهارت های به دست آمده قبلی و توانایی استفاده هدف دار از دست ها را از دست می دهند و به جای آن حرکات تکرارشونده دست ایجاد می شود که بین سنین یک تا چهار سالگی شروع می شود.
▪ اختلال فروپاشنده دوران کودکی:
رشد حداقل در دو سال اول زندگی طبیعی است. از دست دادن جدی مهارت هایی که قبلاً; داشته است مشاهده می شود.
▪ اختلال نافذ رشد غیراختصاصی:
به تنهایی علایم مشخص هیچ یک از اختلالات بالا را نداشته و نمی توان آن را جزء یکی از طبقه بندی های فوق الذکر جای داد.
● علت اتیسم چیست؟
اتیسم یک ناتوانی طولانی مدت است که منجر به اختلال عملکرد عصبی ـ روانی در فرد می شود. گرچه اتیسم عارضه نادری است اما شیوع اتیسم حتی تا 20 مورد در هر 10000 تولد زنده می رسد. اگر چه علت اصلی کاملاً; شناخته شده نمی باشد اما در سال های اخیر تحقیقات و مطالعات زیادی در این زمینه صورت گرفته است. تحقیقات، تأ;کید زیادی بر منشأ; زیست شناختی و عصب شناختی در مغز دارد. در بسیاری از خانواده ها سابقه اتیسم و یا اختلالات مربوط به آن وجود داشته است که مسایل مربوط به ژنتیک و ایمن شناسی در بحث سبب شناسی مطرح می گردد. تا به حال ژن خاصی که مربوط به اتیسم باشد شناخته نشده است و پژوهشگران در مورد نقش ژنتیک در علت شناسی اتیسم اختلاف نظر دارند اما عده ای از آنها ترکیب چندین ژن را به عنوان علت اختلال مطرح می کنند. چندین نظریه درباره اتیسم مطرح شده که هیچ یک به طور دقیق اثبات نشده است.
● علایم اتیسم چیست؟
به طور معمول افراد مبتلا به اتیسم حداقل نصف علایمی را که در زیر عنوان شده است، نشان می دهند. این نشانه ها از خفیف تا شدید متغیر هستند. در موقعیت های کاملاً; متفاوت رفتارهایی که با سن کودک تطابق ندارد مشاهده می گردد.
▪ اصرار به یکسانی داشته و در مقابل تغییر مقاوم هستند.
▪ مشکلات شدید تکلمی دارند.
▪ در بیان نیازها مشکل دارند و به جای استفاده از کلمات از اشارات و حرکات استفاده می کنند.
▪ کلمات و جملات دیگران را تکرار می کنند.
▪ خنده و گریه بی دلیل داشته و یا بدون علت مشخص نگران و مضطرب می شوند.
▪ قشقرق به پا می کنند و برای دلایلی که برای دیگران آشکار نیست شدیداً; پریشان می شوند.
▪ قادر نیستند با دیگران رابطه برقرار کنند.
▪ دوست ندارند در آغوش گرفته شوند یا دیگران را در بغل گیرند.
▪ تماس چشمی ندارند یا تماس آنها اندک است.
▪ به روش آموزش معمول پاسخ نمی دهند.
▪ با اسباب بازی درست بازی نمی کنند.
▪ چرخیدن و تاب خوردن را خیلی دوست دارند.
▪ احساس درد کمتر یا بیشتر از حد دارند.
▪ از خطرات نمی ترسند.
▪ پرتحرک یا کم تحرک هستند.
▪ نسبت به اطرافیان واکنش عاطفی نشان نمی دهند.
▪ به صحبت ها یا صداها پاسخ نمی دهند به طوری که به نظر می آید ناشنوا هستند، اگر چه حس شنوایی سالم است.
▪ هفتاد درصد کودکان اتیسم ناتوانی هوشی دارند.
▪ در برخی از کودکان اتیستیک توانایی های خاص وجود دارد.
این کودکان تحریکات حسی را به گونه ای متفاوت درک می کنند که موجب اشکال در ابراز محبت و برقراری ارتباط عاطفی در آنها می گردد. در صورتی که این کودکان را باور کنیم قادر به داد و ستد عاطفی با آنها هستیم.

نازنین خسروی
ماهنامه کودک