پیشرفت تحصیلی و جلوگیری از افت آموزشی
موضوع شیوه های جلوگیری از افت تحصیلی دانش آموزان و پیشرفت آموزشی آنها به منظور کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری و کارایی نظام آموزشی در سه دهه اخیر به یکی از مهم ترین مباحث نظام آموزشی ما تبدیل شده است.
موضوع شیوه های جلوگیری از افت تحصیلی دانش آموزان و پیشرفت آموزشی آنها به منظور کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری و کارایی نظام آموزشی در سه دهه اخیر به یکی از مهم ترین مباحث نظام آموزشی ما تبدیل شده است. به عبارتی در حال حاضر همه مسوولان نظام آموزشی و بسیاری از اولیا و دانش آموزان گاه به نحوی با این معضل آموزشی درگیر هستند که تحقیقاتی که پژوهشگران انجام داده اند یا هم اکنون نیز انجام می دهند و بحث های فراوانی که روانشناسان، مشاوران و متخصصان تعلیم و تربیت در این راستا دارند، صرفاً به همین جهت است که شاید با شناخت مساله و کشف راه حل های اساسی ریشه این معضل برای همیشه خشکانده شود یا از بین برود.
● بیان و اهمیت مساله
از دیرباز مساله از بین بردن افت آموزش یا پیشرفت تحصیلی مورد بحث و تفحص متخصصان تعلیم و تربیت بوده و همواره در پی آن پیشنهادات، راهکارها و سیاست هایی به همین منظور وجود داشته تا بتواند جلوی این معضل فرهنگی را گرفته و استفاده بهینه از امکانات مالی و منابع محدود کشور به عمل آید تا شاید برای همیشه این مشکل اساسی آموزش زدوده شود و دیگر شاهد حیف و میل شدن بیهوده بودجه های نظام آموزشی خود نباشیم.
موضوع جلوگیری از افت تحصیلی یا کوشش در جهت پیشرفت تحصیلی بالنفسه از اهمیت ویژه یی برخوردار است و همواره مورد توجه تمامی مسوولان نظام آموزشی قرار گرفته است و سعی و تلاش دارد بتواند با بسیج نیروهای کارا و کارآمد سطح علمی و فرهنگی افراد را ارتقا داده و مراکز و موسسات صنعتی، علمی و تجاری جامعه را از وجود متخصصان آگاه و توانمند بهره مند سازد. از این جهت سعی و تلاش همه ما این بوده که در یاری رساندن به این هدف ارزشمند تا جایی که می توانیم در این راه خود را مسوول دانسته و تلاشی بسیار ناچیز ولو در ارایه یک راهکار کوچک انجام داده یا با یادآوری و انجام و اجرای شیوه ها و برنامه های خاص آموزشی راه رسیدن به این هدف را تسهیل بخشیم.
بر اساس فرمایش مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه یی که سال جاری را سال اصلاح الگوی مصرف نامیدند، باید به گونه یی عمل کرد که این امر در همه ابعاد و جنبه های زندگی فردی، اجتماعی و اقتصادی انسان ها علی الخصوص در جوامع آموزشی، علمی و فرهنگی ما ملت ایران مشهود و ملموس باشد. همان طور که مشاهده می شود در نظام آموزش و پرورش ما بودجه های قابل توجهی به امر تعلیم و تربیت اختصاص داده شده و بر همین اصل هم هزینه های فراوانی در این راستا مصروف شده یا خواهد شد. لذا توجه به این امر مهم ضرورت دارد تا بتوان جلوی یکی از آفت های بارز و آشکار نظام آموزشی را که همانا افت تحصیلی است، گرفت. به همین منظور وجود و نقش دو عامل آموزشی را نمی توان نادیده گرفت که عبارتند از؛
1) محیط آموزشی
2) مدیریت واحد آموزشی
محیط آموزشی؛ مناسب و غنی بودن محیط آموزشی می تواند در بازدهی و کارآیی فرآیند آموزشی بسیار مفید واقع شود و با سیاست ها و شیوه های درست آموزشی و علمی همانند برگزاری کلاس های آموزشی و برپایی کلاس های تقویتی در جهت رفع مشکلات درسی و علمی دانش آموزان گامی موثر برای بهبود و ارتقای نظام آموزشی است.
مدیریت واحد آموزشی؛ نقش مدیر یا هدایت کننده جریان آموزش که خود از اهمیت خاصی برخوردار است می تواند با ایجاد انگیزه قوی در بین کلیه کارکنان با روش هایی نظیر
1) مشارکت افراد در امر تصمیم گیری
2) جلب اعتماد متقابل بین اعضای یک واحد آموزشی
3) قرار دادن اطلاعات صحیح در ارتباط با وظایف خود
4) توجه به رفاه فردی و گروهی اعضا و همچنین به خواسته های معقول آنها
5 ) القای تفکر تعلق و دلبستگی به همه اعضا نسبت به آن واحد آموزشی، راه رسیدن به هدف های نظام تعلیم و تربیت را هموار ساخته و از افت تحصیلی جلوگیری کند.
طرح مساله؛ همانطوری که گفته شد وجود و نقش دو عامل مهم آموزشی را نمی توان نادیده گرفت که عبارت بودند از
1) محیط آموزشی
2) مدیریت واحد آموزشی.
در تبیین وضعیت موجود می توان گفت در حال حاضر بسیاری از موسسات آموزشی ما با وضعیت افت تحصیلی روبه رو هستند که متاسفانه عوامل زیادی در ایجاد این بستر نامناسب دخیل هستند که نابسامانی خانوادگی، مشکلات روحی و روانی نوجوانان و جوانان، عدم کنترل پدر و مادر بر انتخاب دوستان، قایل شدن آزادی بی حد و حصر یا به عبارت دیگر اعتقاد به رهایی و بی بند و باری فرزندان و تمایل نوجوانان و جوانان به تفریحات ناسالم از جمله عناصری هستند که می تواند یک فضای نا سالمی را برای این قشر (طبقه سنی) مستعد و فعال به وجود آورد و جلوی پیشرفت علمی و فرهنگی و اجتماعی آنها را بگیرد. با توجه به مطالبی که گفته شد این طور نتیجه گیری می شود تا مسوولان دلسوزانه و جدی با این مساله برخورد نکنند و با شناخت و مطالعه و همچنین با احتیاط و دقت روی برنامه ها و راهکارهای گفته شده فعالیت مجدانه نداشته باشند هرگز نمی توانیم آینده یی درخشان را برای جامعه مان متصور شویم.
فاطمه یوسفی
روزنامه اعتماد www etemaad ir