استراتژی کانادا در ارتباط با نوآوری مهارت و آموزش

در باب علم مراکزی که باید به دنبال علم باشند، ما اعتقادمان این است که باید راه های میانبر پیدا شود والا پیمودن این راه (به طور عادی) به معنای همیشه عقب ماندن است. مقام معظم رهبری  
تلا ش برای نوآوری در عرصه های علمی و معرفتی، حذف فاصله های موجود و بازگرداندن ایران اسلا می به جایگاه برجسته علمی گذشته خود وظیفه ای ملی است که با فرمایشات و تاکیدات مقام معظم رهبری به تکلیفی دینی ـ میهنی مبدل گشته است.
از این رو رایزنی فرهنگی جمهوری اسلا می ایران در کانادا در راستای وظایف سازمانی و تکالیف دینی و ملی خود با ارزیابی امکانات و توانایی های بالقوه و بالفعل و رایزنی با کارشناسان، صاحبنظران و اندیشمندان دور و نزدیک، مجموعه ای از برنامه های پژوهشی و اجرایی را تدارک دیده که در صورت حمایت و مشارکت جدی و دلسوزانه علا قمندان و عاشقان پیشرفت ایران، می تواند در جهت اهداف عالیه مقام معظم رهبری که همانا سربلندی، عزت و عظمت ایران اسلا می است گام موثری باشد انشاء الله!
این رایزنی با توجه به توانایی ها و امکانات موجود و نیز حضور نخبگان ایرانی مقیم محورهای اصلی مطالعات و پژوهش های در دست انجام خود را با دو هدف
الف) یافتن راه های میانبر براساس تجارب سایر کشورها به خصوص کانادا و ب) استفاده از همه ذخایر علمی و فرهنگی کشور، آنها که برای پیوستن به کاروان نهضت تولید علم آمادگی دارند، تعریف نموده است.
این گزارش، زیر عنوان <اهمیت دانش: مهارت و آموزش برای کاناداییها>، در واقع دومین گزارش از مجموعه گزارش های <استراتژی کانادا در ارتباط با نوآوری و چالش های آن> است.
گفتنی است که گزارشات دیگری از این دست در آینده ای نه چندان دور تدوین خواهد شد.
دکتر فاضل لا ریجانی
رایزن فرهنگی سفارت ج .ا . ایران در اتاوا
● بخش اول
کانادا در زمره کشورهایی است که مردم آن از بالا ترین سطح کیفیت زندگی برخوردار هستند.
در رتبه بندی بین المللی بهترین کشورها برای زندگی، کانادا مرتبا در نزدیکی صدر جدول و اغلب در بالا ترین نقطه آن قرار داشته است.
با تنوع فرهنگی، گروه های اجتماعی فعال و پرتکاپو و سیستم های اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و تحصیلی تحسین برانگیز، جامعه ای شاداب و قوی بنا کرده است. موفقیت این کشور برپایه ارزش های قدرتمندی چون مشارکت طلبی، برابری، آزاد اندیشی و فراگیری استوار شده است و به واسطه خلا قیت، ذکاوت و کار سخت، قوت و قدرت گرفته است و به استحکام پایه های اقتصادی و مالی کشور اطمینان است. کانادا برای تداوم رونق و شکوفایی اقتصادی و اجتماعی در قرن جدید از موقعیت و جایگاه خوبی برخوردار است.
ـ فاضل لا ریجانی:
کانادایی ها درباره آینده خود مطمین هستند اما می دانند که این کشور نمی تواند در مقابل اقتصاد جهانی امروز موضعی منفعل داشته باشد.
در قرن بیستم و یکم کشورهایی موفق خواهند بود که شهروندان خلا ق، انطباق پذیر و ماهر داشته باشند. عبارت مشهور اقتصاد <نوین> از ما چیزهای جدیدی را طلب می کند. نیاز به نبوغ، خلا قیت و کار سخت تغییری نکرده است. تغییر در چگونگی انجام این کارهاست.
امروزه مکان های کار و فعالیت به سطوح بالا تری از تحصیلا ت و مهارت ها نیازمندند. همچنین ابزاری که امروزه برای کار از آن استفاده می شود دستخوش تغییر و تحول شده اند. امروزه دیگر معلمین، افسران پلیس، کارگران جنگلبانی و روسای شرکت ها، به یک نسبت و به طور فزاینده ای از فن آوری پیچیده اطلا عات درانجام کارهای خود استفاده می کنند. مهارتها، استعدادها، دانش و خلا قیت های مردم ما، کلید دستیابی به موفقیت های آتی است.
برای تصرف و در اختیار گرفتن فرصت هایی که پیش روی هر یک از کانادایی ها قرار دارد، فرصت یادگیری و آموختن در تمامی ایام عمر باید به گونه ای فراهم شود که هر کس بتواند همه استعدادها و توانایی های خود را به منصه ظهور برساند. از طریق این آموزش ها و کسب مهارت ها، اهداف اقتصادی و اجتماعی محقق می شود. با فراهم آمدن فرصت های مناسب برای کسب مهارت و ارتقاء توانایی ها، به تعهدات خود در زمینه رشد و رونق اقتصادی عمل کرده و ارزش های اجتماعی نظیر شمول و برابری را به اثبات می رسانند.
● باید با کمک هم، کارهای بیشتری انجام دهیم
نطق حکومتی آغاز سال 2001 دربردارنده این نکته بود که دولت یا جامعه هیچ یک به تنهایی نمی توانند نیروی کار ماهر تربیت کنند.
برای تحقق این هدف، عزمی ملی نیاز است، لذا دولت کانادا با استان ها و قلمروها و دیگر همکاران خود به یک تعهد کاری دست یافت تا مطمین شود که تمامی کانادایی ها می توانند به اهداف آموزشی و مهارتی خود دست یابند. رایزنها و مشاوره های خود را با دولت های استان ها و قلمروها، جوامع بومیان، صاحبان سرمایه و تجار، کارگران، دانشگاهیان، گروه های داوطلب و شهروندان کانادایی ادامه داده اند تا در مورد این مسیله بهترین راه حل ها را بدست آورند. به علا وه در بودجه سالا نه نیز به این موضوع توجه شده است.
در ادامه رایزنی ها، دولت کانادا این مکتوب را ارایه داده تا تمامی اهالی کانادا را به این گفت و گوی ملی فرا بخواند. این مکتوب دربرگیرنده طرحی در مورد سیستم های یادگیری پرکیفیت و آن دسته از سرمایه گذاری هایی است که به امر آموزش و مهارت ها اختصاص دارند.
در ادامه این رایزنیها، دولت کانادا این مکتوب را ارایه داده تا تمامی اهالی کانادا را به این گفت وگوی ملی فرابخواند. این مکتوب دربرگیرنده طرحی در مورد سیستم های یادگیری پرکیفیت و آن دسته از سرمایه گذاری هایی است که به امر آموزش و مهارتها اختصاص دارند. این طرح همچنین چالش های پیش روی کانادا در امر آموزش و مهارت یابی، اهداف ملی و اقدامات کلیدی در این ارتباط، وظایف و مسیولیت های دولت کانادا، تلا ش برای ترسیم یک افق مشترک و نحوه دستیابی به آن را دربرمی گیرد.
مواجهه با این مسایل یک تصمیم کوتاه مدت یا مجموعه ای از ابتکارات یکباره نیست بلکه فی الواقع راه پرمسیولیتی است که کانادایی ها و دولتشان ازهم اکنون آغاز کرده اند و تا زمان های طولا نی ادامه خواهند داشت؛ تا آن دم که با کمک یکدیگر آینده مورد نظر را بسازند.
<مواجهه با نیازهای تحصیلی کاملا با مقاصد و اهداف گسترده کشور (واحد) کانادا سازگاری دارد. با نگاهی دقیق تر به اعضاء این جامعه درمی یابیم که تنها با گروهی از مالیات دهندگان یا چرخ دهنده های ماشین تولید روبرو نیستیم. ماانسان هایی را می بینیم که نیازها، امیدها، آرزوها و خواسته هایی دارند. فراهم آوردن فرصت های یادیگری برای افراد جامعه، پیش نیازی برای وحدت و یکپارچگی ماست.>
● چرا مهارت یابی؟ و چرا اکنون؟
سه ضرورت مهم و کلیدی که ما را به فعالیت وا می دارند: عبارتند از:
نخست، اقتصاد دانش ـ مبنا به این معنی که در تمامی بخش های اقتصادی و در همه کشور، تقاضای فزاینده ای برای استفاده از نیروی کار ماهر و تحصیل کرده وجود دارد.
به دلیل وقوع انقلا بی که در فن آوری ارتباطی و اطلا عاتی پدید آمده و نیز پیدایش اقتصاد دانش ـ محور در سراسر جهان، تمامی وجوه و ابعاد زندگی، کار، تولید و مصرف ما دستخوش دگرگونی و تغییرات عمیق و ریشه ای شده است.
امروزه محصولا ت، موسسات بازرگانی و صنایعی به منابع مهم تولید ثروت تبدیل شده اند که تا یک دهه قبل حتی اسمی از آنها به گوش نمی رسید. مهارتهای مورد نیاز اکثر مشاغل سنتی به سرعت در حال تغییر هستند و پاره ای مهارتهای جدید به عنوان مشاغل، تکنولوژی ها و صنایع نوین ظهور کرده اند.
استفاده از کامپیوتر و سایر ابزار آلا ت متکی به تکنولوژی برتر، روش کار و تجارت کانادایی را در تمامی نقاط کشور دگرگون ساخته است. به عنوان مثال امروزه، رانندگان کامیون باید با سیستم های جهت یابی و موقعیت سنجی جهانی آشنا باشند، دانش آموزان در کلا س های مجازی به تحصیل آن لا ین اشتغال دارند، اپراتورهای جرثقیل با کامپیوترهای پیچیده سروکله می زنند و سرمایه گذاران جزء از طریق کامپیوترهای خانگی، تغییرات بازار سهام را دنبال می کنند.
تا سال 2004، بیش از 70 درصد مشاغل جدید به یکی از اشکال تحصیلا ت عالی نیازمندند و 25 درصد به مدرک دانشگاهی. تنها 6 درصد مشاغل جدید کسانی را به کار می گیرند که دوره دبیرستان را به اتمام نرسانده اند. کانادا پیش از اینها در مشاغلی چون پرستاری، مهندسی و مدیریت با کمبود در مهارتهای تخصصی روبرو بوده است. فدراسیون کانادایی مشاغل مستقل The Canadan Federation of Independent Business در گزارش نیمه دوم سال 2000 اعلا م کرد که قریب به 000/300 فرصت شغلی به دلیل فقدان نیروی کار ماهر و مناسب بلا استفاده مانده است.
گردهمایی سران کانادا The Conference Bard of Canada پیش بینی می کند که در طی 20 سال آینده شاهد کمبود یک میلیون کارگر در بازار کار باشیم.
عوامل زیادی در پیدایش این وضعیت سهیم هستند. جمعیت ما در حال پیر شدن است و نرخ رشد آن نیز مرتبا کاهش خواهد یافت. در آینده گروههای کارگران جوان کوچکتر خواهند بود. در شرایط فعلی عده زیادی از کانادایی ها خارج از بازار کار قرار دارند. در واقع تمایز روشن و شفافی در نرخ مشارکت نیروی کار ماهر و غیر ماهر (با مهارت کم) پدید آمده است. (56 درصد در مقابل 79 درصد.)
کانادا برای اینکه از وجود منابع کار ماهر مورد نیاز در آینده اطمینان حاصل کند باید از همین حالا دست به کار شود. به عبارتی باید از این نکته مطمین بشویم که کارگران کانادایی برای به روز کردن مهارتهای خود، همزمان با انجام کار، فرصت کافی دارند. در سال 2015 بیش از نیمی از نیروی کار، قبلا در بازار کار حضور داشته اند. معنای این سخن حداکثر کردن فرصت های شغلی برای تمامی کانادایی ها، به منظور جذب در بازار کار و دستیابی به نهایت توان و قوای آنهاست و معنای دیگر آن حضور در رقابت با کشورهایی است که شرایط جمعیتی مشابه دارند. تا سال 2011 مهاجرت سبب رشد نیروی کار در کانادا در همه حوزه ها خواهد شد.سوم، حالا که طی دهه آتی با افزایش تقاضا در نیروی کار و مهارت یابی مواجه خواهیم بود، باید سیستم آموزشی و یادگیری خود را تقویت کنیم.در گذشته فرض ما بر این بود که آموزش فقط در مدارس اتفاق می افتد. حالا آموزش و یادگیری در تمامی عمر ما اتفاق می افتد: قبل از مدرسه، در دوران خردسالی، در مدرسه و در طی ایام کار و فعالیت ما. به این واقعیت افتخار می کنیم که کانادا دارای سیستم های تحصیلی ابتدایی و متوسطه قوی و بالا تری سطح از تحصیلا ت عالی در جهان است. اما باید مسایل و چالش های هر سطح سیستم آموزشی مشخص شود تا مطمین شویم که کانادا می تواند آرمان های خود را تحقق بخشد و نیز در پرورش افراد با تحصیلا ت عالی و ماهر موفق باشد .
● معرفی کردن چالش ها
اطمینان از اینکه کانادایی ها در جامعه و اقتصاد امروز به کسب مهارت و دانش نیازمندند، یک چالش ملی است و هیچ دولتی به تنهایی قادر به مواجهه با آن نیست.
دولت کانادا در قبال تمامی سیاست های تجاری، اقتصادی و مالی چگونگی ترویج محصولا ت کانادایی و رقابت در بازار جهانی و معرفی پیشرفت ما به عنوان یک جامعه متشکل، مسیولیت دارد. دولت های استانی و قلمروها نیز در حوزه اقتدار و مدیریت خود در قبال توسعه و رشد تحصیلا ت، اقتصاد و جامعه مسیول هستند. بازرگانان، کارگران، گروه های داوطلب، آموزشگاه ها و موسسات آموزشی و تحصیلی، همگی نقش های ویژه خود را برعهده دارند و نهایتا این خود افرادند که در قبال پیشرفت و آموزش خود مسیولیت دارند.
دولت کانادا پیش از این همکاری های خود را با استانها و قلمروها بر روی تعدادی از موارد مقدماتی اولیه آغاز کرده و اخیرا شاخصه ها و معیارهای مهمی را در حوزه های مسیولیت هر یک معرفی کرده است.
تعامل و همکاری در مورد اجرای سیاستهای اجتماعی فی مابین دولت کانادا و دولتهای استانها و قلمروها به تقویت حمایتها و پشتیبانی ها از کودکان و خانواده ها به ویژه از طریق کمک ملی به کودکان National Child Benefit برنامه ملی کودکان National Childrens Agenda و موافقتنامه پیشرفتهای دوران طفولیت Development Agreement Early Children انجامیده است.

دکتر فاضل لاریجانی پژوهشگر و استاد دانشگاه منبع knowledge matter Skill and learning for canadians
روزنامه سیاست روز 2 1