چگونه با ترس کودکان از مدرسه برخورد کنیم؟

● اشک ها و لبخندها در روز اول مدرسه
 
روز اول مدرسه تقریبا به یاد همه بچه ها می ماند یا آنقدر خوشحال بوده اند که این تجربه جدید برایشان لذتبخش بوده یا آنقدر ناراحت که گریه و بهانه جویی شان به یادشان مانده. در کنار این اشک ها و لبخند ها، بچه هایی هم هستند که ترس از مدرسه و محیط جدید و یا ترس دوری از خانواده بخصوص مادر، کار را به جا های باریک هم کشانده است.
ترس از مدرسه اغلب باعث اضطراب شدید و عوارض جسمی مانند سرگیجه، درد معده و تهوع می شود؛ به طوری که کودک را در منزل نگه می دارد.
معمولا در ترس از مدرسه، مادر و کودک به گونه ای شدید به یکدیگر وابسته اند. وابستگی شدید کودک برایش این ترس را به وجود می آورد که امکان دارد برای خود یا مادرش اتفاقی روی دهد. مادران این گونه کودکان اغلب خود به مادرانشان وابستگی داشته اند و به صورت افراطی مراقب کودک هستند و تمام نیاز های او را برآورده می کنند.
اگر کودک به علت ناراحتی های جسمانی مانند سردرد و تهوع از رفتن به مدرسه خودداری کرد، به محض کاهش این ناراحتی ها باید به مدرسه فرستاده شود و از طولانی شدن غیبت کودک جلوگیری کرد.
● علت ترس
یک روانشناس کودک و نوجوان با مهم خواندن بحث انتقال کودکان از محیط خانه به محیط مدرسه می گوید: در گذشته به دلیل این که هر خانواده چند فرزند داشت، تعداد کودکان زیاد بود؛ به همین خاطر کودکان براحتی در میان اجتماعات همسال خود آمیخته و با محیط های زنده و غیرزنده و افراد و اشیا مختلف آشنا می شدند بنابراین در ارتباط با محیط جدید مشکلی نداشتند و بسرعت به سازگاری می رسیدند.
عظیم عظیمی در ادامه تک فرزند شدن اکثر خانواده ها را یکی از مشکلات عصر کنونی می داند: متاسفانه ساختار اجتماعی و فرهنگی خانواده ها در عصر حاضر به گونه ای است که آمادگی لازم در کودکان برای برقراری ارتباط با محیط هایی خارج از منزل به وجود نمی آید و کودکان با اکثر محیط های اجتماعی بیگانه و ناآشنا بوده و در برقراری ارتباط جدید احساس ضعف می کنند.
این استاد دانشگاه، عدم ارتباط کودک با محیط های خارج از خانه را عامل عمده ترس آنها از محیط مدرسه عنوان می کند: این مساله می تواند مشکلاتی مانند استرس و نگرانی در کودک، امتناع از رفتن به مدرسه و یا فرار از مدرسه و نیز مجبور کردن والدین برای ماندن در کنار او و در محیط مدرسه را در پی داشته باشد که در حال حاضر نیز با این مشکلات مواجه هستیم.
عظیمی، پرکاری و مشغله زیاد والدین و نداشتن وقت کافی برای ارتباط با فرزند خود و تنها ماندن کودک در محیط خانه و سرگرم شدن با وسایلی از قبیل کامپیوتر، تلویزیون و... که خود معضلات زیادی را به دنبال دارد و اضطراب و توقعات بیجای والدین از فرزندان را از دیگر دلایل ترس کودک از محیط مدرسه می داند و می گوید: توقع بیجای والدین از فرزندان و در پی آن، برآورده نشدن این توقعات از سوی فرزندان می تواند باعث قیاس های ناعادلانه کودک با دیگران، اهانت به او و در نهایت تحقیر کودک و از بین رفتن اعتماد به نفس در او بشود که این مشکل بزرگی است.
● مدرسه های مهربان
سرد، خشن و خشک بودن محیط مدرسه به لحاظ فیزیکی و عاطفی می تواند دلیل دیگری برای ترس و گریز کودکان از مدرسه باشد. برای جذب کودک به مدرسه باید محیط مدرسه از محیط خانه قشنگ تر، جذاب تر و عاطفی تر باشد و مسوولان و معلمان مدارس افرادی دلسوز، توانمند، متخصص و با نیروی درک بالا باشند تا بتوانند دانش آموزان را بشناسند.
عظیمی در ادامه از نحوه تقسیم بندی کلاس ها در مدارس بدون در نظر گرفتن درجه هوش دانش آموزان انتقاد کرد و گفت: در مدرسه نیز به عنوان یک سیستم، باید اجزا به شکلی متناسب در کنار هم قرار بگیرند، بنابراین ضروری است کلاس ها به 3 دسته پایین تر از متوسط، متوسط و بالاتر از متوسط هوش (به لحاظ ضریب هوش و توان یادگیری) تقسیم شوند.
کارشناسان روش چینش دایر ه ای دانش آموزان در کلاس درس را به جای روش فعلی توصیه می کنند. آنها معتقدند؛ در روش فعلی، معلم بر دانش آموزان مشرف و ارتباط دانش آموزان با همدیگر بسیار کم است؛ اما با به کارگرفتن شیوه چینش دایره، علاوه بر چهره به چهره شدن ارتباط دانش آموزان با یکدیگر و با معلم و به حداکثر رسیدن خطوط ارتباطی آنها با یکدیگر، رشد اجتماعی افراد بسیار سریع تر و توانایی یادگیری و انتقال دهی آنها نیز بسیار افزایش می یابد.
در حال حاضر در بسیاری از کشور های دنیا و حتی کشور های آسیایی، روش تدریس مبتنی بر بازی به کار گرفته می شود. کودکان در سنین پایین یعنی در دوران پیش دبستانی و دوران ابتدایی، تمایل زیادی به بازی دارند، علاوه بر این بازی تمام ویژگی های شخصیتی کودکان را بروز داده و توانایی های جسمی و روانی را در آنها افزایش می دهد.
● به کودک خود چه بگویید
- پذیرش و محبت به کودک و نشان دادن این امر که تو مورد علاقه و احترام خانواده ای، ما تو را دوست داریم و به همین نظر می خواهیم به مدرسه بروی و...
- همدردی با او که آری، ما هم که چون تو روزی کودک بوده ایم، گاهی دچار چنین وضع و حالتی می شدیم؛ ولی خیلی زود خوب می شدیم؛ اما این همدردی را نباید زیاد ادامه داد.
- خواستن از او که مساله و مطلب خود را بدون هیچ گونه خجالتی بیان کرده و درددل کند که چه امری او را در مدرسه رنج می دهد و رفع آن.
- دادن جرات که او هم می تواند بر مشکل غلبه کند و ایجاد اطمینان در او.
- گفتن داستان هایی سازنده از زندگی خود و دیگران در دوران کودکی و نشان دادن این مساله که نگرانی از مدرسه بی معنی است.
- در مواردی لازم می شود که مادر به همراه کودک به مدرسه برود، صبحانه ساده ای به کودک بدهید و لباس او را بپوشانید. در بین راه لازم نیست بپرسید که حالش چگونه است و یا چرا مدرسه را دوست ندارد.
- در راه برای او از مدرسه تعریف کنید، از بازی های مدرسه، از دوستانی که آنجا پیدا خواهد کرد، از مزایای درس خواندن و باسواد شدن حرف بزنید تا شوقی در کودک نسبت به مدرسه پدید آید.

دانش ما www daneshema com