گاهی به پدیده مد در میان زنان ایرانی .....

پاساژ شلوغ نیست. پاساژی در این منطقه شهر که پر است از بوتیک های کوچک که در هر ویترینی تنها یک لباس گذاشته شده است نمی تواند شلوغ باشد. اما مشتری هایی اینجا می آیند که هر چند کم هستند اما خریدشان باعث می شود که چرخ این مغازه بچرخد و آنها رو به ورشکستی نروند!  
لباس های این مغازه چیز خاصی ندارند. شاید حتی در نگاه اول به نظر ساده هم برسند ساده تر از آنکه بشود آنها را در یک مهمانی رسمی پوشید. برای آنکه بفهمی چرا یک لباس ساده با پارچه ساده تر اینقدر گران است باید کمی جلوتر بروی آنوقت مارک لباس را خواهی دید. اگر مارک باز نباشی دیدن مارک هم کمکی نمی کند که خودت را راضی کنی و آن مقدار پول برای یک لباس بپردازی اما وقتی مارک باز هستی آنوقت حس می کنی که انگار می ارزد که این همه پول بدهی و یک لباس مارک دار بخری هر چند که مادرت و مادربزرگت آن لباس را ببینند و تو نصف قیمت واقعی را هم بگویی و آنها اخم هایشان را در هم بکشند و بگویند حیف پول!
● از کی شروع شد
هیچ کس نمی تواند ثابت کند که این مردان بودند که پای مد و مارک را به زندگی باز کردند یا زنان. در اطراف شما هم حتما زنان و مردان زیادی هستند که حاضرند پول هفتگی بابت یک لباس بدهند به شرط آنکه مد باشد.
مد یعنی آن چیزی که طراحان لباس تصمیم می گیرند که مردم بپوشند و معمولا در آغاز هر فصل جدید کمپانی های معروف طراحان لباسشان را جمع می کنند و مد تابستان، پاییز، زمستان و بهار آن سال را ارایه می دهند. مد آن سال به این معنا است که شما نمی توانید روی لباسی که امسال خریده اید برای سال آینده هم برنامه ریزی کنید چون آن طراح ها پول می گیرند که تصمیم دیگری برای پوشش سال بعد ارایه بدهند. این یک پدیده جهانی است که در ایران به خاطر پوشش خانم ها بومی شده است یعنی آنکه، مانتو فروشی های سطح شهر در اول هر فصل به شما می گویند که امسال چه بپوشی و چه رنگی بپوشی و چنان در این گفتار خود مصمم هستند که شما نمی توانید چیز دیگری جز آنچه آنها می خواهند بپوشید. چرا؟ چون هیچ چیز دیگری در مغازه ها نیست!
● خیلی هم بد نیست
دکتر بهاره ره جو جامعه شناس اما معتقد است که مد چیز بدی نیست او می گوید: مد به معنای تنوع در نوع پوشش است این بد نیست که رنگ ها و مدل های جدید به بازار مصرف ارایه شود و در پوشش تنوع ایجاد شود. آنچه که مد را بد نام کرده است این است که همه بخواهند از آن پیروی کنند بدون آنکه توجه کنند آیا مناسب آنها هست یا نه! او می گوید: هر سال اول زمستان چکمه های بلند مد می شود. در حالیکه ایران اصلا دچار چنان سرمایی نمی شود که لازم باشد چکمه بلند برای حفظ سرما پوشید پس پوشیدن چکمه بلند به خاطر سرمای هوا نیست. چکمه بلند قشنگ است اما در ایران کسی با کت و دامن سر کار نمی رود که بتواند از چکمه استفاده کند؟! استفاده از آن باید محدود به مهمانی بشود اما اینگونه نمی شود و ما در سراسر زمستان شاهد مانتو با چکمه های بلند هستیم که مسلما باید شلوار تنگ پوشیده شود و حتی اگر از این هم بگذریم که این مخالف قانون پوشش کشور است تصویر زیبایی هم ارایه نمی دهد.
حتی بعضی وقت ها رنگ ها هم همین شکل را دارند تابستان امسال رنگ زرد و سبز بسیار زیبایی به عنوان مد ارایه شده است جدا از اینکه تمام لباس ها در ویترین ها زرد و سبز هستند و رنگ زیبایی هم هست اما ممکن است به بعضی ها اصلا نیاید. اما انتخاب می شوند و توسط مد استفاده می شود. ره جو معتقد است که مد باید به دنبال خود زیبایی بیاورد که در بسیاری از موارد اینگونه نیست.
این جامعه شناس هم همسو با سایر کارشناس ها معتقد است که در ایران باید مد بومی داشته باشیم او می گوید: به هر حال نمی توانیم منکر این بشویم که انسان ها خواستار تنوع و نوآوری هستند و دلشان می خواهد که لباس های جدید بپوشند و به هر حال ایران کشوری است که همواره مسایل مذهبی و پوشش در آن به عنوان مهم ترین مساله عنوان شده است پس زنان در ایران نمی توانند از مد جهانی پیروی کنند اما این دلیل نمی شود که آنها تنوع نخواهند. باید به فکر این باشیم که طراحان لباس در ایران هم در ابتدای هر فصل مد آن سال را ارایه دهند، با رعایت مسایل مذهبی و عرفی جامعه.
● مانتوهای خواستگاری
اسم مغازه اش شیرین بانو است یک مغازه کوچک زیرزمینی در یکی از پاساژهای غرب تهران، آنقدر دور از چشم است که اگر بارها هم از آنجا عبور کنی نمی بینیش اما از پله ها که پایین بروی صفی از زن ها را می بینی که ایستاده اند تا نوبتشان بشود.
او در این مغازه مانتوهای متفاوتی می فروشد! مانتو هایش هم بلند هستند و هم گشاد. اما پر از رنگ های متنوع و زیبا ومدل هایی که نمی توانی در مغازه های دیگر پیدایشان کنی. همه مینا صدایش می زنند. حتی وقتی مغازه اش پر است هم باز حوصله می کند که به تو بگوید کدام رنگ بلوز را باید برای زیر مانتویت انتخاب کنی و کدام روسری برای این لباس مناسب است. او مشتری های زیادی دارد که از خارج از کشور می آیند اینجا تا مانتو بخرند و آنجا بپوشند.
او معتقد است که مدهای اسلامی ارایه می دهد. یعنی مانتوهایی را طراحی می کند که متفاوف هستند و زیبا و خانم هایی که طرفدار تنوع هستند می توانند از آن استفاده کنند. بسیاری از مانتوهایی که او طراحی می کند قابل استفاده در مهمانی ها هستند.
مشتری دایمی این مغازه کوچک عروس خانم هایی هستندکه دنبال لباس پوشیده متفاوت با رنگ های شاد برای مراسم خواستگاریشان هستند.
● تقلید نکنیم
می خواهم حجاب داشته باشم و از مد هم پیروی کنم این کار شدنی است اینها را کسی می گوید که مانتوهایش را از بیرون می خرد و آنها را دست کاری می کند تا شکل آن چیزی شود که دوست دارد. دریا زندی، طراح لباس معتقد است که برای آنکه لباس هایمان زیبا و متنوع باشد حتما نباید از مدهای غربی پیروی کنیم او که خود نیز در بیشتر طراحی های لباسش از صنایع دستی استفاده می کند معتقد است که پارچه های سوزن دوزی شده و کاردست ایرانی بهترین مکمل لباس است و می تواند رنگ و بوی تازه ای به مدل های قدیمی بدهد. او می گوید: بیشتر از آنکه مهم باشد چه رنگی مد است مهم این است که آن رنگ را چقدر با رنگ های دیگر هماهنگ کنیم.
زیبایی در هماهنگی رنگ ها است نه در استفاده از یک رنگ خاص! زندی معتقد است که اگر کسی به دنبال تنوع در پوشش است راهش این نیست که هر چه مد شد بپوشد. او هم سال ها است که لباس های اسلامی طراحی می کند. شادی پرند نیز طراح لباسی است که بیشتر طراحی هایش؛ پارچه های قدیمی است او در کارهایش از پارچه های ایرانی استفاده می کند و هر چند که شوی لباس هایش در خارج از ایران برگزار می شود اما همه می دانند که لباس های او فقط با پارچه های ایرانی اصیل است. پارچه هایی مثل لنگ، ایکات و ...هویت ایرانی برای او خیلی مهم است و تمام طرح هایش نشانه های ایرانی دارد. او یک دوره چادرهای ایرانی را جمع کرده است و در موزه ویکتورین آلبرت، نیز نمایش لباسی ارایه داده است که مانکن هایش چادر به سر کرده اند. آن نمایش چهار پنج بار در طول روز تکرار شد و سرانجام آن طرح چادر توسط موزه لندن خریداری شد.
چادری که طراحی اش بر اساس چادرهای کمری قوسی ایران بود. او برای خانمی لباس عروسی طراحی کرد و به جای شال که این روزها بسیار مد است و همه برای حجاب از آن استفاده می کنند یک چادر نقده قدیمی برای پوشش به آن اضافه کرد. او معتقد است که مردم هم از لباس هایی که نشانه های ایرانی داشته باشند استقبال می کنند. او می گوید: لباس هر کس معرف نقش و شخصیت خودش است. هر کس باید خودش را از لحاظ فیزیکی و ذهنی بشناسد.
برای هر کس یک فرم لباس مناسب است اما مهم ترین چیز در لباس پوشیدن این است که اعتماد به نفس داشته باشند. آنچه در سالن های مد به آنها پرداخته می شود یک دنیای رویایی است که به مردم می فروشند. وقتی مارک دیور یک لباس گرانقیمت می سازد که شاید در دنیا 50 نفر بتوانند آن را بخرند هدفش فروش آن نیست بلکه ساختن آن جهان رویایی است که شما با خریدن یک عطر کوچک از دیور خود را در آن احساس می کنید. این داستان قربانی مد فقط مختص ایران نیست همه جای دنیا آدم ها اینطوری هستند ما فقط می توانیم بگوییم تو ایرانی هستی، هویت خود را گم نکن. فقط می توانیم یک هشدار کوچک بدهیم.

لیلی بهزاد
روزنامه تهران امروز