زنان زمینی در منظومه شمسی

فضانورد، بنابر تعریف سایت رسمی ناسا، به فردی اطلاق می شود که سفینه ای فضایی را هدایت کرده و یا در فضا و برنامه های فضایی مشغول به کار باشد.  
فضانوردان در سفینه ها و ایستگاه های فضایی کار می کنند و ماهواره ها را به راه انداخته و هدایت می کنند و در فعالیت های علمی فضایی شرکت می کنند.ناسا، معتبرترین آژانس فضایی برای سهولت بیشتر و فراهم آوردن امکانات بهتر برای فضانوردان تاسیس شد و همانند همه فعالیت ها و موسسات پیشین در طول تاریخ، زنان نیز به سرعت به این ارگان پیوستند و در کنار مردان به موفقیت های عظیمی دست پیدا کردند.زنان ناسا در فعالیت های جانبی از قبیل تشویق زنان و دختران جوان برای پیشرفت در ریاضیات، علوم و تکنولوژی بسیار فعال و موثر بوده اند.در طول تاریخ زنان بسیاری در این زمینه ها خوش درخشیده اند. پروژه های فعالانه زنان ناسا، زنان بااراده ای را نشان می دهد که از داشتن شغل های مهم و موفقیت آمیز لذت می برند و نشان می دهند که این گروه از زنان چگونه مسوولیت های شخصی و حرفه ای را در کنار هم به تعادل می رسانند.
در زیر به معرفی چند زن برجسته ناسا می پردازیم:
● آدریا نوسی اوکامپو اوریا؛ مدیر ماموریت های علمی ناسا و مجری برنامه ها
اوکامپو اوریا به عنوان مجری برنامه ها و مدیر ماموریت های علمی ناسا مسوول ماموریت فضانورد جونو به سیاره مشتری بود و همچنین مسوولیت پروژه مشترک ناسا با آژانس فضایی اروپا را در ماموریتی به ونوس برعهده داشت.در فاصله سال های 1998 تا 2002 وی در بخش های علم فضا و روابط خارجی به عنوان مجری برنامه ها برای ماموریت های علمی فضایی بین المللی مشغول به کار بود. وی فعالیت های مشترک با آژانس فضایی اروپا، روسیه، ژاپن و آرژانتین را مدیریت می کرد.
به عنوان مجری طرح وی مسوولیت توسعه، هماهنگ سازی، تهیه ابزار مورد نیاز و بودجه برای این ماموریت ها را برعهده داشت.وی همچنین مدیر دفاتر روسیه، اسپانیا، پرتغال و آمریکای لاتین در بخش روابط خارجی ناسا بود.وی در دوران تصدی اش به عنوان یکی از مسوولین ناسا، همچنین در مرکز علوم زمینی در بخش های زمین شناسی محض و خطرات طبیعی انجام وظیفه می کرد.
پیش از اینکه اوکامپو در ناسا مشغول به کار شود، در آزمایشگاه نیروی محرکه موسسه تکنولوژی کالیفرنیا به عنوان محقق و دانشمند فعالیت می کرد. وی از سال 1973 در این موسسه بود.در سال 2005 این دانشمند محقق در بخش طیف سنجی اشعه گامای قمر ادسیه مریخ مشغول به کار شد. در سال های 2002 تا 2004 عضو ارشد تحقیقات در آژانس فضایی اروپا، تحقیقات در زمینه مقایسه و مطالعه سیارات منظومه شمسی را هدایت می کرد.
وی در موسسات ملی و بین المللی فراوانی فعالیت داشته و جوایز و تقدیرهای بسیاری دریافت کرده است.
▪ در سال 2004 به عنوان مشاور ارشد یونسکو در سال ملی زمین شناسی برگزیده شد.
▪ در همان سال از سوی اتحادیه دانشگاه های کالیفرنیا به عنوان فارغ التحصیل نمونه انتخاب شد.
▪ در سال 2004 از سوی موسسه علمی پت مک کورمیک جایزه ویژه را به خود اختصاص داد. این جایزه به افرادی تعلق می گیرد که فراتر از انتظارات علمی عمل کرده اند.
▪ در سال 2003 مجله دیسکاوری نام وی را در میان 50 زن مهم در فعالیت های علمی قرار داد.
▪ در همان سال جایزه علمی کلمبیا را دریافت کرد.
▪ در سال 2002 به عنوان یکی از چهره های برجسته علمی و پیشرو در علم فضایی برگزیده شد.
▪ در سال 1997 جایزه علم و فناوری را از سوی موسسه چیکانو برای زحماتش در علم به خود اختصاص داد.
▪ در سال 1992 عنوان زن سال در علم را از سوی کمیسیون زنان لس آنجلس از آن خود کرد.
اوکامپو مدرک لیسانس خود را در رشته زمین شناسی و با گرایش اجرام آسمانی از دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در لس آنجلس دریافت کرد. وی تحصیلات خود را در مقطع فوق لیسانس در رشته علوم زمین شناسی از دانشگاه ایالتی کالیفرنیای شمالی به پایان برد و مدرک دکترای خود را از دانشگاه هلند دریافت کرد.
● الن اوکوا، نخستین زن فضانورد اسپانیولی
الن اوکوا، نخستین زن اسپانیولی بود که به فضا سفر کرد. امروزه روبه رو شدن با زنان فضانورد تعجب برانگیز نیست و این عامل مشوقی است برای زنان تا در این گونه فعالیت ها شرکت کرده و استعدادهای خود را به همگان نشان دهند. در حال حاضر 27 نفر از اعضای اصلی ناسا زن هستند که 9 نفر از آنها اسپانیولی هستند. چهار ماموریت وی سفرهای تحقیقاتی به جو زمین بوده است و دو ماموریت دیگر نیز برای ایستگاه فضایی بین المللی انجام داده است. اولین سفر مخاطره آمیزش در سال 1993 بود که به یک ماموریت 9 روزه در شاتل فضایی دیسکاوری رفت.
در حالی که بیشتر وقتش صرف استفاده از یک بسته پر از وسایل پیچیده علمی برای درک بهتر موقعیت خورشید بر زمین می شد، ولی با این حال چند دقیقه ای را برای استفاده از فلوتی که با خود آورده بود، پیدا می کرد.
وی به عنوان یک فلوت زن کلاسیک متوجه شد که نواختن ابزار موسیقی در فضا چندان تفاوتی با زمین ندارد. به خاطر فشرده بودن فضای داخل کابین شاتل، فلوت در فضا نیز مثل همیشه عمل می کرد.
اوکوا که دارای مدرک دکترا در رشته مهندسی برق است، پیش از پیوستن به ناسا به عنوان محقق در آزمایشگاه های ملی ساندیا در کالیفرنیا و محقق و مدیر مرکز تحقیقات ناسا در کالیفرنیا مشغول به کار بود.
وی جوایز متعددی از جمله جایزه پیشرفت های چشمگیر زنان در فضا، جایزه اسپانیولی آلبرت بایز برای تلاش های تکنیکی چشمگیر در زمینه بشریت و جایزه پیشرو در میراث اسپانیا به دست آورده است.
● پگی ویتسون، نخستین فرمانده زن ایستگاه فضایی
در اولین ماه های سال 2007، پگی ویتسون فضانورد ناسا به عنوان فرمانده ایستگاه فضایی بین المللی انتخاب شد. وی نخستین زنی است که یک ماموریت ایستگاه فضایی را هدایت می کند.
هنگامی که از ویتسون در مورد احساسش نسبت به نخستین فرمانده زن بودن سوال شد، گفت: من فکر می کنم خیلی عالی است که فرصت ایفای این نقش به من داده شده است. ولی به عقیده من در نظر گرفتن تعداد زنان دیگری که در ناسا کار می کنند، نیز بسیار مهم است.
وی برای آشنایی بیشتر با روش ها و سیستم های ایستگاه فضایی بیشتر از یک هفته را به صورت آزمایشی به همراه چند فرمانده و مهندس پرواز دیگر این دستگاه را هدایت کرد.این دومین ماموریت شش ماهه ویتسون بود. او پیش از این به عنوان مهندس پرواز در سال 2002 مشغول به کار بود و در آنجا نخستین کارمند علمی ایستگاه فضایی ناسا در هدایت طرح های تحقیقاتی شد.وی از کودکی به کار مردانی که به ماه سفر می کردند علاقه مند بود و تصمیم گرفت پس از فارغ التحصیلی از دبیرستان به فضا سفر کند. در همان سال ناسا اولین گروه فضانوردان زن خود را برگزید.
ویتسون تصمیم داشت برای ناسا مشغول به کار شود یا به عنوان فضانورد یا دانشمند.او مدرک لیسانس خود را در سال 1981 در رشته زیست شناسی و شیمی اخذ کرد و در سال 1985 نیز مدرک دکترای خود را در رشته بیوشیمی گرفت. در سال های 1989 تا 1993 ویتسون به عنوان بیوشیمیدان در تحقیقات پزشکی و بخش تحقیقات ناسا در مرکز فضایی جانسون در هوستون مشغول به کار شد.
پس از بازگشت ویتسون از فضا در آوریل 2008، وی عنوان دیگری را نیز به مجموعه افتخاراتش اضافه خواهد کرد. او بیشتر از هر زن دیگری در طول تاریخ در فضا وقت گذرانده است.
● الیزابت مسر، مهندس تیم سنجش نیروی محرکه
الیزابت مسر، مهندس ناسا در مرکز فضایی استنیس در می سی سی پی، دستیار مدیر عملیات آزمایشی و مدیر پروژه مرکز طرح های خلاق و سیستم مدیریت داده است. هدف این سیستم فراهم کردن دستیابی به داده های مهندسی برای یکی از مهم ترین آزمایشات سنجش نیروی محرکه است.علاقه مندی مسر به فضانوردی زمانی آغاز شد که وی در رشته مهندسی کشاورزی در دانشگاه ایالتی می سی سی پی مشغول به تحصیل بود. پس از مدت کوتاهی رشته خود را به مهندسی فضا تغییر داد.
وی سپس به مرکز تجزیه موتورهای توربینی و گروه طراحی ملحق شد. کار اولیه او این بود که پمپ های توربینی را برای پروژه آزمون آماده کند. پس از آن مسوولیت همه عملیات های آزمایش موتورها را در پروژه برعهده گرفت.
▪ در سال 1994 به عنوان سرپرست آزمون دستگاه های جریان سرد اکسیژن انتخاب شد.
▪ در سال 1996 با همان سمت به مرکز استینس منتقل شد.
▪ در سال 1999 در راه اندازی آزمون تست موتور راکت های هیبرید در برنامه مدیریت هیبرید ناسا نقش مهم و موثری را ایفا کرد.
▪ در سال 2003 ناسا برای فعالیت های بی دریغ از وی تقدیر به عمل آورد و مدال افتخاری پیشرفت را به وی اهدا کرد. او همچنین جایزه ویژه خدمات برای توسعه طراحی و سیستم های مدیریت داده را به خود اختصاص داده است. مسر فعالیت خود را به ناسا محدود نکرده است. وی همچنین عضو موسسه هوانوردی و فضانوردی آمریکا و کمیته تکنیک سیستم های عملیاتی دیجیتال است.

فاطمه محمدی نژاد
روزنامه تهران امروز