سازمانها و تشکل های غیر دولتی زنان در زیمبابوه

واقعیت غیر قابل انکاردر خصوص سازمانهای غیر دولتی دراین کشور ، عدم سازمان یا فتگی آنها ونا قص و نا کا رآمد بودن قوانین مربوط به این سازمانها می باشد.  
پس از استقلال کشور در سال 1980 ، بسیاری از سازمانهای غیر دولتی زیمبابوه از از ارتباطات نزدیک خود با حکومت بهره های فراوا نی بردند.حتی هم اکنون نیز بیشتر این سازما نها می کوشند روابط خود با دستگاه حکومتی را حفظ کرده آن را تحت عنوان همکاری ومشارکت توجیه نمایند. هنوز این سازما نها برای ا فتتاح مراسم خود، کارگا ههای آموزشی ، سمینارها و... از وزرا وا عضا ی پارلمان دعوت به عمل می آورند. واقعیت اینست که در ورای تمام این مسا یل ،حکومت نیز بدین ترتیب نفوذ و تسلط خود را براین سازما نها حفظ کرده ضمن تشویق آنها به ایجاد وادامه ی روابط کارآمد مثبت با دستگاه حکومتی ، مانع به وجود آمدن مشکل از سوی آنان می گردد.
البته لازم به ذکر است که NGO ها نیز داشتن روابط وهمکاری با حکومت را برای رسیدن به ا هداف وحفظ مشروعیت خود مفید وضروری می دانند. در واقع بنای NGO ها وابسته به عضویت حدا قل چند تن از اعضای حکومتی در آنها می باشد.
تعدادی از سازمانهای غیر دولتی که به طور سنتی با جنبشهای آزادی خواها نه مرتبطند ، مانند : کمیسیون کاتولیک برای عدالت وصلح (CCJP) وشورای کلیساهای زیمبا بوه (ZCC) به طور فزاینده از منتقدین حزب حاکم گشته اند.نشانه های رو به افزایش ارتشا وخشونتها ی انتخاباتی ، دیگر سازمانهای غیر دولتی را نیز واد ار ساخته که واکنشهای مشا بهی از خود نشان دهند.دراین میان ، سازمانهای غیر دولتی جدیدی که به ویژه پس از استقلال به وجود آمده وبه مسا یل مربوط به زنان ، خانواده ، کودکان خیابانی ، ایدز وحقوق بشر می پردازند، غالباً فا قد وا بستگی های نزدیک با حکومت بوده حتی بیشتر تمایل به حفظ حالت ا نتقادی نسبت به حکومت دارند.
البته ناگفته نما ند که اکثر این سازما نها با این وا قعیت که حفظ روابط با حکومت برای ادامه ی فعالیت های آنان ضروری است ، موا فقند.به هرحال این وضعیت موجب شده است که حزب حاکم بر اکثر سازمانهای غیر دولتی کنترل ونظارت داشته باشند.
● فمینیسم در زیمبابوه:
همان گونه که پیشتر اشاره شد ، بیشتر جنبشها وسازمانهای زنان در زیمبا بوه ، تحت تاثیر تفکرات فمینیستی به وجود آمده وفعالیت می کنند.ذیلاً برخی از گروههای مهم زنان در این کشور معرفی می شوند:
1) سازمان زنان نویسنده زیمبابوه (Zimbabwe Women Writers)
این سازمان در سال 1990 تاسیس شده فعالیتهایی چون برگزاری کارگاههای آموزشی ، دوره های سواد آموزی ونیز چاپ نوشته های زنان زیمبابوه ای را در کارنامه ی خود دارد.شعبه ی اصلی این سازمان در حراره می باشد .شعب ونمایندگیهایی در سایر شهرها نیز دارد.
2) طرح ماسا سا (Msasa Project):
سازمان فوق سازمانی است که در ارتباط با مشکلات ازدواج هم چون خشونت ، سرپرستی فرزندان ، بارداری در سنین نوجوانی ، افزایش تعداد زنان بیوه ومطلقه فعالیت می کند. این سازمان اخیراً برنامه ای تحت عنوان " در دادگاه" را تهیه کرده است که از تلویزیون این کشور پخش می شود.این برنامه همسران را در حل مشکلات زناشویی راهنمایی می کند.
3) سازمان زنان بومی شاغل (Indigenous business Women Organization-UBWD)
سازمان فوق ، گروهی است که در زمینه ی امور مربوط به زنان شاغل وتوسعه ی فعالیتهای اقتصادی زنان فعال می باشد.این سازمان ، زنان ضاغل را در دستیا بی به فرصتهای تجاری وبازاریا بی مورد حمایت مالی ومعنوی قرار می دهد.
4) گروه جنبش زنان (WAG:WOMEN ACTION GROUP)
گروهی است که در زمینه ی حقوق بشر فعالیت می کند.مقر این گروه نیز در حراره می باشد.
● ماهیت گروههای زنان در زیمبابوه:
1) انجمنهای دولتی زنان :
انجمنهای دولتی زنان معمولاً انجمنهای حمایتی می باشند ، مانند تمام ا نجمنهای زنان در ا فریقا که از جمله در زیمبا بوه نیزوجود دارند.این گروهها معمولاً دارای نقش ملی بوده شعب وابسته به آنها در اقصی نقاط کشور فعالیت می نمایند. در برخی کشورها ، شاخه ی زنان حزب حاکم این موقعیت را دارا می باشند. فعالیتهای ا نجمنهای دولتی زنان غالباً شاخص ونشانه ی قابل اعتمادی از موقعیت زنان در امور حکومتی است ودر اکثر موارد توسط مسیولین دولتی یا همسران آنان که به سیاست دولت بسیار نزدیکند ، مدیریت وهدایت می شوند.این وضعیت برای گروههایی که از دولت یا حزب حاکم کمک وحمایت دریافت می کنند نیز صادق است.در زیمبابوه ، مجمع زنان حزب حاکم (ZANU) به ویژه به دلیل ارتباط واتصال آن به وزارت امور ملی ، کاملاً از این نوع انجمنها می باشد.
2) گروههای مبتنی بر اشتغال:
این نوع از انجمنها معمولاً بخشهای زنان ا تحادیه های تجاری یا مشاغلی با تعداد زیاد شاغلین زن در آنها مانند معلمین وپرستاران می باشند. هدف این گروهها ، افزایش تعداد زنان در برخی مشا غل خاص است .انجمن پرستاران زیمبا بوه (ZINA) وسازمان زنان بومی شاغل (JBWO) در زمره ی این گروهها قرار دارند.از دیگر نمونه های این گروهها می توان به بخش زنان ا تحادیه های تجاری کنگره ی زیمبابوه (ZCTV) اشاره کرد.
گروههای مبتنی بر اشتغال می توانند گروههایی با تعداد زیاد هییت موسسان باشند.این گروهها نسبت به انجمنهای دولتی از استقلال بیشتری برخوردارند و برای ادامه ی فعالیت و بقای خود راهکارهای خویش را به کار می برندو غالباً امور مالی آنها از سوی اعضا تامین می گردد. هم چنانکه در کنار آن از وجوه پرداختی از سوی اهدا کنندگان نیر برخوردارند.
3) انجمنهای داوطلبانه:
این انجمنها ، تامین کننده ی خدمات بوده در امور خیریه هم چون ارا یه ی برنامه های آموزی در مهارتهای اساسی وا ولیه ، ایجاد شبکه حمایت وتامین ا مکا نات نگهداری از کودکان فعالیت می نمایند.
این دسته از ا نجمنها غالباً ارتبا طات نزدیکی با ا نجمنهای بین المللی زنان یا موسسات مذ هبی دارند واز آنها کمکهای مالی ودیگر حمایتها را دریا فت می کنند. بسیاری از گرو هها ی زنان در زیمبا بوه در این دسته از ا نجمنها قرار می گیرند. دراین کشور بسیاری از گروههای خیریه ، با گروههای مسیحی ودیگر گروههای دینی مرتبط بوده با آنها همکاری می کنند . در این مورد می توان به باشگاه زنان کا تولیک ، ا نجمن با نوان هلنیک ،بانوان دورکاس وجنبش روادزانو اشاره کرد که هدف همگی آنها تامین وا نجام ا قداما ت خیریه می باشد. بیشتر موسسات سا زما- ند هی شده هم چون ا نجمن ز نان جوان مسیحی ونیز شورای ملی زنان آفریقا نیز ازاین قبیل می باشند. اگر چه این گروهها در بعد محلی فعالیت دارند ، اما در سایر کشورها نیز با گروهها ی مشا به همکاری نموده فعا لیتهای مشترک ا نجا م می دهند.
4) گروههای توده ای :
این گروهها ( که توده ی مردم وا فراد عادی آنها را به وجود آورده ا ند ) در منا طق شهری وروستایی استقرار یا فته و غالباً گروههای خود جوشی هستند که ورای شرایط وا مکا نا ت محلی به منظور موا جهه با نیازهای خاص زنان ایجاد شده ورشد کرده ا ند. دو مثال از مهمترین نمونه های این گروهها در زیمبا بوه ، گروههای مرتبط با ایدز و با شگا هها ی نجات می باشند. این دسته از گروهها وموسسات معمولاً بسیار کوچک بوده حوزه ی فعالیت آنان محلی و دارای ظرفیت محدود هستند که دلیل آن سرمایه ی محدود آنها میبشد. گروههای توده ای معمولاً از سایر گروههای زنان هم چون ا نجمن های داوطلبا نه ، کمک وحمایت در یا فت می کنند.
5) گروههای تندرو فمینیست :
این گروهها از سوی زنان تحصیل کرده یعنی آن دسته از زنان که برای ایجاد تغییرات ا سا سی به نفع زنان در شرایط واوضاع اجتما عی حاکم ، با یکدیگر متحد شده ا ند، ایجاد شده است. آنها هم چنین در خصوص موضوعات خا ص ما نند تحصیل زنان ومبارزه علیه سوء استفاده از حقوق زنان فعا لیت می کنند.
در زیمبا بوه گروههایی هم چون گروه جنبش زنان (WAG) ، زنان در قا نون وتوسعه در آفریقا (Wildaf)، زنان و قا نون در جنوب آفریقا (WLSA) وا تحا دیه ی رسانه های ا فریقایی زنان زیمبا بوه (FAMWZ) از این قبیل گروههای فمینیستی می باشند.
متکی بودن به حمایتهای بین المللی ، این گروهها را قا در سا خته است که با بهره گیری از امکا نا تی چون پارلمان ورسا نه های عمومی در جهت نیل به منا فع گروهی و ا هداف خود فعالانه ا قدا م نموده وتصمیم گیری نمایند. بنا براین واضح است که غالباً این دسته از گروههای فعال زنان در مراکز شهری مستقر هستند. هم چنین از دیگر ویژگیهای این گروهها ، کوچک بودن آنها ست که دلیل آن نیز پا - یین بودن آمار زنان تحصیل کرده در مقایسه با مردان می باشد که از این تعداد کم نیز تمام زنان دارای ا فکار تند فمینیستی نیستند.
اگرچه گروههای مذکور فوق به عنوان گروههای مهم وموثر در زیمبا بوه شناخته شده ا ند، اما وا قعیت آن است که بیشتر آنها در این کشور ضعیف تر از آن چه باید وبه نظر می رسد ، می باشند.

مترجم ثریا معبودی فر نام منبع رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در حراره زیمبابوه
پایگاه دانش پژوهش و نشر بین الملل www knowledgebase icro ir