مثبت ها را تقویت کنیم

افسردگی، انزوای اجتماعی، اضطراب، کینه توزی و استرس عاطفی؛ زمانی که پای بیماری قلبی به میان می آید، وجوه منفی مشکلات روان شناختی بیشترین توجه را به خود جلب می کند. نشان داده شده است که این مسایل احتمال بروز انواع بیماری های قلبی- عروقی را شدت بخشیده و یا آنها را بدتر می کنند. اما درباره شادی چه می توان گفت؟ آیا شاد بودن و ساده گرفتن زندگی محافظی برای قلب و عروق به شمار می آید؟ شعور جمعی می گوید: بله. اما داده های اندکی در تایید این ادعا وجود دارند. تعداد کمی از پژوهش ها نشان داده اند که داشتن افکار مثبت یا نگاه خوشبینانه به زندگی می تواند نقش حفاظتی برای قلب داشته باشد. آخرین مقاله ها در این زمینه به احساسات مثبت می پردازند. دو روانشناس به نام های لورا کوبزانسکی از دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه هاروارد و ربکا ترستون از دانشکده پزشکی دانشگاه پیتسبورگ تاثیر سرخوشی عاطفی را بررسی کرده اند. در این بررسی احساسات فرد درباره پرانرژی بودن، سعادتمندی و توانایی کنترل عواطف اندازه گیری شده است. این پژوهشگران اطلاعات جمع آوری شده از 6000زن و مرد سالمی را که در بین سال های 1971 و 1975 در اولین بررسی بهداشت و تغذیه ملی شرکت کرده بودند، پردازش کردند. سپس بر اساس پاسخ های داده شده به 6 سوال، شرکت کنندگان را در گروه های دارای سرزندگی پایین، متوسط و بالا جای دادند. طی 15 سال پس از این بررسی، 4/16 درصد افراد در گروه با سرزندگی بالا دچار حمله قلبی شده، آنژین صدری یا بیماری عروق کرونر به هم زده یا بر اثر بیماری قلبی جان باختند. این رقم در گروه با سرزندگی پایین 5/19 درصد بود. اگرچه ممکن است این تفاوت چندان زیاد به نظر نرسد، اما در جمعیت های بزرگ به معنای هزاران مورد کمتر بیماری قلبی یا مرگ در سال است. در این بررسی، سرزندگی بیشتر تنها به معنای افسردگی کمتر نبود. فواید آن پس از اینکه محققان عامل افسردگی را لحاظ کردند، همچنان پا برجا باقی ماند. به این ترتیب، به نظر می رسید، این عامل تاثیر ویژه خود را نیز باقی می گذارد.

سوال این است که پر انرژی بودن، احساس سعادتمندی و یا برخورداری از تعادل عاطفی به چه طریق قلب را محافظت می کند؟ سرزندگی عاطفی از طریق مقابله با استرس می تواند برانگیختگی سیستم عصبی را که افزایش سرعت ضربان قلب و فشار خون را به همراه داشته و فرآیندهای التهابی و سایر فرآیندهای مولد بیماری قلبی را سبب می گردد، مهار نماید. عواطف مثبت می تواند در فرد احساس کنترل بر سرنوشت را ایجاد کند و این امر با پیشگیری از حمله قلبی ارتباط دارد. این وضعیت به ایجاد یا استفاده از روابط اجتماعی کمک می کند. همچنین می تواند بدین دلیل باشد که افراد برخوردار از سرزندگی عاطفی بالا به دلیل برخورداری از رفتارهای سالم تر مانند نکشیدن سیگار، ورزش کردن یا کنترل وزن کمتر در معرض ابتلا به بیماری قلبی هستند.

● نمره دادن به سرزندگی عاطفی

آیا مایلید میزان سرزندگی عاطفی خودتان را اندازه بگیرید؟ پرسش های زیر می توانند کمک کننده باشند. بعد از خواندن هر سوال، عددی را که وضعیت شما را بهتر مشخص می کند، انتخاب کنید.

1) آیا به اندازه کافی استراحت کرده اید و با نشاط از خواب بر می خیزید؟

0= هیچوقت، 1= به ندرت، 2= کمتر از نیمی از اوقات، 3=تقریبا اغلب اوقات، 4= اکثر روزها، 5= هر روز، 2) در مقیاس 1 تا 10 چقدر انرژی احساس می کنید؟ از 0= به هیچ وجه، تا 10=بسیار پر انرژی

3) در زندگی شخصی تا چه اندازه خوشحال و راضی هستید؟

0= بسیار ناراضی، 1= تا حدودی ناراضی، 2= راضی، 3= تا حدودی خوشبخت، 4=بسیار خوشبخت، 5=فوق العاده خوشبخت، به طوری که بیش از آن امکان ندارد.

4) آیا زندگی شما پر از چیزهای جالب است؟

0= هیچگاه، 1= بسیار به ندرت، 2= برخی اوقات، 3= بخش قابل ملاحظه ای از اوقات، 4= اکثر اوقات، 5= همیشه

5) آیا بر رفتار، افکار، عواطف و احساسات خود کنترل دارید؟

0= نه، من بسیار آشفته و پریشان هستم 1= نه، من تا حدودی آشفته و پریشان هستم، 2= نه خیلی خوب، 3= عموما بله ،4= بله، بیشتر اوقات، 5= بله، همیشه

6) آیا به لحاظ عاطفی پایدار و از خود مطمین هستید؟

0= هیچگاه 1= بسیار به ندرت 2= برخی اوقات 3= بخش قابل ملاحظه ای از اوقات 4= بیشتر اوقات 5= همیشه

حالا نمراتی را که به خودتان داده اید، با هم جمع کنید. نمره کلی بین صفر تا 22 نشان دهنده سرزندگی عاطفی پایین است. 27-23 سرزندگی عاطفی متوسط و 35-28 سرزندگی عاطفی بالا تلقی می شود.

● بر نکات مثبت تاکید کنید نه نکات منفی

ژن های شما، یادگیری اولیه و محیط خانوادگی و اجتماعی تعیین می کنند که نگرش شما به زندگی مثبت خواهد بود یا منفی. اگر شما از این نظر کمی متمایل به منفی هستید، ناامید نشوید. این امر غیر قابل تغییر نیست. (بالاخره لشکر روانپزشکان، روانشناسان و سایر مشاوران سلامت روان هم باید نان بخورند!) و تلاش برای بهبود این وضعیت در حال حاضر یکی از داغ ترین مباحث بهداشت روان است. ایجاد سرزندگی چیزی فراتر از قدرت تفکر مثبت است. این کار چندین رویکرد متفاوت را دربر می گیرد. یکی از آنها تمرکز بر فعالیت ها یا رویدادهایی است که برای شما لذت بخش هستند و گرفتن یک عکس فوری ذهنی از آنها، تا بعدا آنها را به خاطر بیاورید و شاید آنها را در یک نامه قدردانی یادداشت کنید یا آنها را با دیگران در میان بگذارید.

دیگری مشارکت در فعالیت هایی است که قدرت ذاتی شما را به شما در خانه، کار یا تفریح یادآوری می کند. راه دیگر به کار گرفتن توان شما در جایی خارج از خودتان است تا به زندگی تان معنی ببخشد. مانند فعالیت های مذهبی، طبیعت، هنر، کارهای داوطلبانه یا چیزهایی از این قبیل.