آلوپسی آراآتا، بیماری ریزش منطقه ای مو- مجله مادر گوپی

بعضی بیماری ها اسم های سختی دارند و شاید به همین دلیل ناشناخته می مانند. بیماری آلوپسی آراآتا یا بیماری ریزش سکه ای مو از جمله این بیماری هاست.

آلوپسی در لغت به معنی ریزش و کم شدن مو و آراآتا به معنی منطقه است که به فارسی به معنی ریزش سکه ای یا منطقه ای ترجمه شده است و همچون سکه ای گرد، موی سر خالی می شود و بخش هایی از سر، ابرو، ریش، سبیل، بدن، مژه و همه جای بدن همچون کف دست خالی از مو می شود.

دکتر کامران بلیغی، متخصص پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتگو با جام جم دراین باره می گوید: این بیماری بر حسب شدت به 4 نوع تقسیم می شود.

در نوع اول آن موها به صورت تکه تکه (منطقه ای) و در نواحی محدود می ریزد و در نوع دوم آن موهای حاشیه سر (دور مو، پشت سر، پشت گوش) ریخته می شود که پیش آگهی بدی دارد و در این نوع پاسخ به درمان، خوب نیست.

این متخصص پوست و مو، نوع سوم از این بیماری را توتالیس ذکر کرده و می گوید: ممکن است در این نوع از بیماری، موهای ابرو، مژه و بدن حفظ شود؛; ولی در نوع چهارم بیماری (یونیور سالیس) تمامی موهای بدن ریخته می شود؛; به طوری که حتی یک مو نیز در بدن باقی نمی ماند که در درمان این بیماری، نوع چهارم، مقاومت به درمان بالایی دارد.

گفته می شود، اگر شروع بیماری از دوران طفولیت باشد، پیش آگهی بیماری بد است.

این عضو هیات علمی دانشگاه با بیان این مطلب متذکر می شود، افرادی که از سنین پایین دچار بیماری می شوند، معمولا شدت بیماری شان بیشتر از افراد دیگر است. همچنین به گفته محققان این بیماری در اشخاصی که دارای برخی از اگزماهای سرشتی (درماتیت آتوپیک) هستند، می تواند شدت بیشتری داشته باشد.

● آلوپسی همراه با بیماری های دیگر

تحقیقات نشان می دهد همراهی هایی با این بیماری از قبیل بیماری های تیرویید، برخی از کم خونی ها، کمبود ویتامین 12 B و برخی از بیماری های خودایمنی وجود دارد. دکتر بلیغی با اشاره به این موضوع می افزاید: بیماری آلوپسی آراآتا با سیستم ایمنی بدن مرتبط است و می توان آن را نوعی بیماری سیستم ایمنی بدن ذکر کرد که سلول های سیستم ایمنی به طور غلط به فولیکول (ریشه) مو حمله کرده و سبب تخریب ریشه مو می شوند؛; ولی باید دانست که این ریزش، ریزش دایمی نیست و بنا به تیوری، هر زمانی احتمال برگشت بیماری وجود دارد و هر وقت که سیستم ایمنی، این دشمنی را با مو فراموش کند، احتمال برگشت موآن هست، پس می توان نتیجه گرفت که در این بیماری، همیشه راه امیدواری وجود دارد.

طبق بررسی های به دست آمده، این که چرا سیستم ایمنی به ریشه مو حمله می کند، هنوز مشخص نیست و آنتی ژنی که در سطح فولیکول مو قرار دارد، به اشتباه با سیستم ایمنی بدن تعامل کرده و سلول های سیستم ایمنی که لنفسیت ها هستند، به دور فولیکول مو تجمع کرده و سلول های فولیکول دست از تکثیر کشیده و مو می میرد و جای آن مویی رشد نمی کند.

به گفته دکتر بلیغی، حمله لنفسیت های سیستم ایمنی در نمونه برداری های آسیب شناسی به حمله زنبورهای عسل تشبیه می شوند. (لنفسیت ها نوعی از گلبول های سفید هستند) که همانند زنبور عسل دور ریشه مو جمع شده و باعث عدم تکثیر ریشه مو می شوند.

وی اظهار می کند: این که کدام عامل در سطح سلول های ریشه مو، سیستم ایمنی، آن را غریبه فرض می کند هنوز مشخص نیست؛; ولی برای این امر، زمینه های ژنتیکی شناخته شده است که معمولا سابقه فامیلی در آنها وجود دارد که شدت آن کم و زیاد است.

● عوامل بروز بیماری

این بیماری در زن و مرد از شیوع یکسانی برخوردار است و ممکن است از هر سنی شروع شود.

دکتر بلیغی یکی از عواملی که باعث بیدار شدن و فعال شدن این بیماری می شود را استرس ذکر کرده و می افزاید: استرس با مکانیسم های پیچیده سیستم عصبی مرتبط است که باعث می شود ریشه مو صدمه ببیند.

وی همچنین یکی دیگر از عوامل شروع بیماری را برخی از عفونت ها ذکر می کند که هم اکنون این نقش بسیار کمرنگ شده است.

جالب است بدانید موهایی که در این بیماری ریخته می شوند، موهای مشکی هستند و معمولا موهای سفید در این بیماری گرفتار نمی شوند مثلا وقتی گفته می شود فلانی یک شبه موهایش سفید شده است، کسی است که آلوپسی آراآتای توتالیس گرفته است و تمامی موهای مشکی اش ریخته و فقط موهای سفیدش باقی مانده است، به همین خاطر است که فکر می کند یکشبه موهایش سفید شده است.

● روش های درمانی

این بیماری پیشگیری خاصی ندارد و چون به دلایل ناشناخته بروز می کند، راهی برای آن وجود ندارد ولی مهمترین درمان (سرکوب کردن) سیستم ایمنی بدن است و اساس درمان داروهای سرکوب گر سیستم ایمنی است که معمولا برای مناطق موضعی محدود این امر از تزریق واکسن استرویید (آمپول کورتون) با دوز مناسب در ناحیه استفاده می شود که سبب کاسته شدن تهاجم سلول های لنفسیت می شود.

به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه تزریق باید توسط پزشک متخصص و با دوز مناسب صورت بگیرد چون در بسیاری اوقات برخی از ضایعات محدود با درمان غلط (غلظت دارو) باعث نازک شدن پوست و بروز عوارض زیادی می شود که در این صورت عدم درمان بهتر از درمان غلط آن است.

محلول ماینوکسیدل نیز در برخی موارد مورد استفاده قرار می گیرد. دکتر بلیغی با اشاره به این مطلب یادآور می شود: در موارد شدید این بیماری از داروهای سرکوبگر قوی سیستم ایمنی به صورت عمومی استفاده می شود و اینجا پزشک است که ارزشیابی می کند که آیا درمان ارزش ریسک و به مخاطره افتادن سیستم ایمنی بدن را دارد یا خیر.

همچنین یکی از درمان های جدید را می توان (ایمنی درمانی) ذکر کرد که بیمار با دارویی به نام دیفن سیپرون سیستم ایمنی خود را تحریک می کند و با تحریک آن مکانیسم های ناشناخته باعث بهبود ضایعه می شوند.

● یک توصیه پزشکی

دکتر کامران بلیغی در پایان با بیان اینکه درمان غلط بیماری از درمان نکردن آن به مراتب بدتر است و فرد را دچار عوارض جبران ناپذیری خواهد کرد متذکر می شود: برخی از این بیماران به طور غیرصحیح خود درمانی می کنند و با خوردن کورتون های زیاد دچار پوکی استخوان و یا عوارض شایع دیگری می شوند پس گاهی اوقات درمان نکردن بهترین کار است. قانع کردن بیمار جهت استفاده از کلاه گیس به مراتب بهتر از هر درمانی خواهد بود.