سرطان و روش های نوین درمان- مجله مادر گوپی

سلول واحد اصلی و ساختمانی حیات آدمی است که مانند کیسه ای، پروتیین ها، اسیدهای چرب، کربوهیدرات ها و دی ان ای (DNA ) را دربرمی گیرد، قابلیت رشد، تکثیر و همانندسازی از ویژگی های اصلی سلول های زنده است. با توجه به ساختار ژنتیکی هر سلول می توان سرعت رشد، تقسیم و زمان مرگ آن را مشخص کرد که در حالت طبیعی زمان مرگ سلول های بدن انسان و جایگزینی آن با سلول های جوان از برنامه ای منظم و مشخص پیروی می کند و این فرآیند بطور ثابت و بصورت دوره ای در بدن انسان اتفاق می افتد. سرطان را می توان نوعی از بیماری دانست که در آن سلول ها دیگر امکان تقسیم و رشد عادی را ندارند و این توانایی را از دست می دهند و این خود سبب تخریب و فاسد شدن بافت های سالم بدن می شوند و پس از جمع شدن ایندسته از سلول ها و تخریب سلول های بافت های سالم بدن توده ای تحت نام تومور در بدن انسان ایجاد می شود، که این تومور به دو حالت خوش خیم و بدخیم وجود دارد. در حالت خوش خیم تومور به لایه ای محدود ختم شده و به سایر بافت ها و ارگان ها سرایت نمی کند که این حالت تومور را غیرسرطانی می نامند اما اگر تومور گسترده شده و یا قابلیت پخش شدن و احاطه کردن سایر بافت ها را داشته باشد تومور سرطانی و یا بدخیم نامیده می شود.تومور بدخیم بنابر دلایل زیادی ممکن است بوجود بیاید که از مهم ترین این دلایل می توان به موارد زیر اشاره کرد:1) تکثیر بعضی از سلول ها بطور غیرقابل کنترل در بدن.

2 ) عدم توانایی سیستم ایمنی بدن در پیشگیری از تقسیم بی رویه سلولی.

3 ) بزرگ ترشدن غیرطبیعی تعدادی از سلول ها. عواملی که در زیر به آن ها اشارهمی شود در زمره عواملی هستند که به ایجاد سلول های سرطانی کمک می کنند:

1) استعداد میزبان: وجود نقص در کروموزوم و یا انتقال ژن های معیوب به جنین و سپس رشد یافتن این ژن ها و یا سایر عوامل ژنتیکی که در بدن میزبان وجود دارد.

2) عوامل ایمنی: نارسایی هایی که در سیستم ایمنی طبیعی بدن وجود دارد.

3) داروهای ضعیف کننده سیستم ایمنی: استفاده از داروهایی که موجب سرکوب سیستم ایمنی طبیعی بدن شده و در اثر ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن زمینه ظهور بیماری های مختلف فراهم می شود.

4) وجود ویروس: رسوخ ویروس های خاصی به بدن انسان سبب تغییر دادن شکل سلولی شده و در نتیجه منجر به تکثیر خارج از کنترل سلول ها شده و سپس زمینه را برای سرطان فراهم می کند.

5) عوامل محیطی: در محیط پیرامون ما موادی وجود دارند که سرطان زا می باشند، این مواد خصوصا در مشاغل خاصی به وفور یافت می شوند. مانند: پرتونگارها، رادیو اکتیو، امواج الکترو مغناطیسی و غیره.

6 ) عوامل ترشح هورمونی: این عوامل معمولا سبب افزایش سرعت رشد بیماری می شوند.

روش های درمان سرطان:می توان به جرات ادعا کرد که تاکنون بیش از دویست نوع مختلف سرطان مورد شناسایی دانشمندان قرار گرفته که هر کدام از این سرطان ها می تواند بافت های قسمتی از بدن را احاطه کرده وآن را از بین ببرد. هر کدام از این انواع مختلف سرطان مشخصات و درمان خاص خود را دارند اما می توان روش های اصلی و مشترکی را که در همه آن ها بکار می رود به دسته های زیر تقسیم کرد:1)جراحی، 2)ادیوتراپی، 3)شیمی درمانی، 4)هورمون درمانی، 5)ژن درمانی

▪ سرطان و شغل:

یکی از مهم ترین دلایل بروز سرطان در افراد مختلف محیط پیرامون آن ها می باشد که این امر با توجه به حضور بلندمدت افراد در مشاغل مختلف قابل توجه است. همه مشاغل مانند هم نیستند و به همین دلیل وجود عوامل خطرزا در شغل های مختلف نیز یکسان نیست. بعنوان مثال کارگری که در حال کار در یک کارخانه ریسندگی و بافندگی است از نظر در معرض قرار گرفتن عوامل سرطان زا با کارگری که در کارخانه خودروسازی است و یا کارمندی که در دفتر اداری به کار مشغول است تفاوت دارد. خوشبختانه امروزه طب کار در زمینه های پیشگیری از ابتلا به بیماری پیشرفت های فراوانی کرده است و پزشکان زیادی در حال فعالیت بر روی جنبه های مختلف آن هستند. این دسته از پزشکان در کارخانه های پرخطری که عوامل بیماری زای زیادی در آنها وجود دارد کارگران را بصورت دوره ای مورد معاینه قرار می دهند تا از بروز بیماری های مختلف و خصوصا سرطان جلوگیری شود.

▪ درمان های ترکیبی:

از زمان بروز نخستین علایم سرطان می توان بیشتر تومورهای بدخیم را براساس میزان و وسعت پیشرفت آنها درجه بندی کرد. بعنوان نمونه تومورهای کوچک را که به گره های لنفی یا دیگر نقاط بدن گسترش نیافته اند تومورهای مرحله یک و تومورهایی را که توسعه بیشتری یافته و به گره های لنفی توسعه یافته اند تومورهای مرحله دو و سه و تومورهایی را که پیشرفت بسیار زیادی داشته و در نقاط کلیدی بدن قرار گرفته اند تومورهای مرحله چهار می نامند. پزشکان از روش های جراحی یا پرتودرمانی برای معالجه بیمارانی که دارای تومورهای مرحله اول هستند استفاده می کنند و در تومورهای مراحل دوم و سوم از درمان های ترکیبی بهره می گیرند که شایع ترین روش درمان ترکیبی استفاده از جراحی یا پرتودرمانی و به دنبال آن شیمی درمانی است.

در روش جدیدتری از درمان های ترکیبی و تعدیلی که القای شیمی درمانی(chemotherapy Inbuction ) نامیده می شود ابتدا شیمی درمانی و سپس جراحی پرتودرمانی انجام می شود. این روش به متخصصان این امکان را می دهد که با مشاهده سرعت کوچک شدن و تحلیل تومور اولیه میزان اثربخشی داروها را مورد ارزیابی قرار دهند. این روش از درمان های ترکیبی امکان درمان سلول های توموری را که در سراسر بدن گسترش یافته اند در مراحل ابتدایی شکل گیری این تومورها فراهم می کند و در برخی از موارد گزارش شده موجب حذف عمل جراحی جهت برداشت اندام سرطانی شده است. روش دیگر درمان های ترکیبی هورمون درمانی نام دارد که یکی از روش های دارودرمانی به حساب آمده و در مواردی که منشا سرطان در هورمون های اشخاص باشد مانند سرطان های پستان و پروستات بسیار موثر خواهد بود.

▪ ایمنی درمانی:

دانشمندان علم ژنتیک سال های طولانی است که به دنبال روش های ایمنی درمانی جهت مداوای سرطان می گردند. این روش از درمان که عمدتا با تزریق واکسن انجام می شود در بیماری های شناخته شده مانند آبله، کزاز و غیره رواج بسیاری یافته است و این بیماری ها با تزریق واکسن ریشه کن شده اند اما در خصوص سرطان با توجه به این که سیستم ایمنی بدن قادر به تشخیص سلول های سرطانی و حمله مستقیم به آنها نیست و بعلاوه بسیاری از توده های مشخص این سلول ها را در معرض دید سیستم ایمنی بدن قرار دهند تا با شناسایی از سوی سیستم دفاعی بدن مورد حمله قرار گرفته و از بین بروند.

▪ درمان های جدید:

از جدیدترین شیوه های درمان سرطان که بتازگی در نقاط مختلف دنیا آزمایش شده و درصد جواب دهی آنها نیز حایز اهمیت است می توان به تولید گویچه های سفید از بین برنده تومورهای سرطانی، پرتودرمانی جهت گیری شده توسط شلیک پادتن های رادیواکتیو به سوی سلول سرطانی و انهدام کامل سلول سرطانی، تهیه واکسن برای تحریک دستگاه دفاعی بدن به منظور شناسایی سلول های سرطانی و نابودی تومورهای بدخیم و استفاده از روش های ژنتیک مولکولی اشاره کرد که با توجه به جدیدبودن این روش ها مطالعات دانشمندان روی این روش ها هنوز در حال جریان است.