هــــپــــاتیـــــت چیست؟- مجله مادر گوپی

کبد بزرگترین غده بدن و کارخانه شیمیایی آن است که در قسمت بالای سمت راست شکم درست در زیر دنده ها و در قسمت فوقانی عضله دیافراگم قرار دارد. کبد فعالیت های حیاتی و مهمی را به شرح ذیل انجام می دهد و در صورت تخریب سلول های کبدی ملتهب شده و در فعالیت های آن اختلال ایجاد می گردد؛;

1) دخالت در هضم و جذب مواد غذایی

2) ساخت آنزیم ها و پروتیین هایی مانند آلبومین و عوامل منعقد کننده خون

3) تصفیه سموم و تبدیل آنها به مواد بی ضرر

4) متابولیسم داروها

5) شرکت در خون سازی قبل از تولد

6)مقاومت در برابر عفونت ها، فراهم ساختن سریع انرژی در هنگام ضرورت، ذخیره آهن و سایر موارد.

● هپاتیت چیست؟

هپاتیت به معنی التهاب و ورم کبد است که به آن یرقان می گویند. عوامل مختلفی مثل ویروس ها، باکتری ها، انگل ها، سموم گوارشی، بیماری های ارثی و مصرف مشروبات الکلی می تواند بیماری هپاتیت را ایجاد کنند ولی یکی از مهمترین اشکال آن هپاتیت ویروسی است. هپاتیت های ویروسی براساس نام ویروس و راه سرایت به دو دسته تقسیم می گردند:

1) هپاتیت های ویروسی منتقله از راه مواد غذایی شامل: هپاتیت A و E

2) هپاتیت های ویروسی منتقله از راه خون شامل: هپاتیت B، C، D

هپاتیت B و هپاتیت A شایع ترین نوع هپاتیت می باشند.

▪ هپاتیت B :

یکی از انواع شایعه هپاتیت می باشد که آلودگی به ویروس هپاتیت B به سه حالت متفاوت ممکن است دیده شود که عبارتند از:

1) هپاتیت حاد:

در این حالت بیمار پس از یک دوره مقدماتی با نشانه هایی مانند تب، سرماخوردگی، تهوع، استفراغ و درد شکم، دچار زردی می شود. اولین عضوی که زردی در آن مشاهده می شود سفیدی چشم ها است. به طور معمول خود به خود بهبود می یابد و پس از 6 ماه خون از ویروس پاک می شود و فقط در -10 %5 % بیماران بالغ ممکن است آلودگی مزمن شود.

2) هپاتیت مزمن:

در این حالت نشانه ها بسیار غیراختصاصی است. شایع ترین نشانه هپاتیت مزمن، ضعف و خستگی طولانی است. گاهی ممکن است زردی خفیف یا خارش وجود داشته باشد. با پیشرفت بیماری ممکن است نارسایی کبدی بروز کند. این افراد باید تحت نظر پزشک قرار گیرند و در صورت نیاز، دارو درمانی شود.

3) آلودگی بدون علامت:

در این حالت، فرد بدون هیچگونه نشانه بالینی و یا آزمایشگاهی بیماری کبدی، ویروس هپاتیت را در خون خود دارد و می تواند آن را به سایرین انتقال دهد. این افراد به درمان دارویی نیاز ندارند، ولی خطر ابتلا به حالت مزمن هپاتیت در آنان زیاد است و باید هر 6 ماه یک بار توسط پزشک بررسی شوند.

ـ راه های انتقال هپاتیت B

آلودگی به هپاتیت B به طور عمده در نتیجه تماس با خون و ترشحات جنسی آ لوده به روش های زیر صورت می گیرد:

الف) تولد نوزاد از مادر آلوده به هپاتیت B

ب) تماس جنسی حفاظت نشده با فرد آلوده

ج) استفاده مشترک از ابزار آلوده تیز و برنده نظیر سوزن و سرنگ، تیغ اصلاح و مسواک

د) تزریق مکرر خون یا فرآورده های خونی آلوده (امروزه کنترل خون های اهدایی، احتمال آلودگی از این طریق را بسیار اندک نموده است)

ه) دیالیز با وسایل آلوده و پیوند اعضای آلوده

ط) خالکوبی، حجامت، سوراخ کردن گوش، خدمات پزشکی و دندانپزشکی در محل های نامطمین و آلوده یا هر اقدامی که منجر به سوراخ شدن پوست با وسایل آلوده و غیر استریل شود.

نکته: هپاتیت B از طریق دست دادن، در آغوش گرفتن، بوسیدن و نشستن در کنار فرد آلوده و سایر تماس های معمول منتقل نمی شود و حضور افراد آلوده در محیط های کار و اجتماع بلامانع است.

ـ راه های پیشگیری از هپاتیت :B

1) هرگز از وسایل تیز و برنده نظیر سرنگ، سوزن، تیغ اصلاح و مسواک به صورت مشترک استفاده نکنید.

2) از انجام کارهایی که منجر به سوراخ شدن و ایجاد خراش در پوست می شود، نظیر خالکوبی و حجامت در مراکز غیرمطمین و آلوده پرهیز کنید.

3) از تماس جنسی مشکوک و حفاظت نشده پرهیز کنید.

4) نسبت به واکسیناسیون نوزادان خود اقدام کنید (نوزاد خود را بلافاصله بعد از تولد در 2 ماهگی و 6 ماهگی واکسینه نمایید.)

5) در صورتی که جزء یکی از گروه های ذیل هستید، نسبت به سه نوبت واکسیناسیون اقدام کنید:

الف) پزشکان، دندانپزشکان و پیراپزشکان

ب) افراد تحت دیالیز

ج) افرادی که به علت ابتلا به بیماری های زمینه ای، نظیر هموفیلی و تالاسمی، مکررا خون یا فرآورده های خونی دریافت می کنند.

د) افراد خانواده فرد آلوده که با وی هم منزل هستند.

▪ هپاتیت A :

این بیمای یرقان عفونی یا همه گیر نامیده می شود. بیماری واگیرداری است که توسط ویروس هپاتیت A ایجاد می شود. دوره کمون بیماری در حدود 10 تا 40 روز است، منبع اصلی انتشار عفونت، بیماران می باشند و مطالعات نشان می دهد که بیماری در نیمه دوم دوران کمون و تا چند روز بعد از یرقان حداکثر قدرت آلوده کنندگی خود را دارد و در اغلب بیماران هفته اول بعد از ظهور ایکتر (زردی) قدرت واگیریی از بین می رود و دیگر جداسازی (قرنطینه) بیمار بعد از این زمان ضرورت نداد زیرا ویروس به مدت یک هفته تا دو هفته پیش از آغاز بیماری و تا چهارهفته پس از آن از طریق مدفوع دفع می شود که خطر انتقال وجود دارد و به ندرت از طریق خون آلوده و فرآورده های خونی منتقل می شود.

راه های انتقال: بیماری از طریق مصرف آب و موادغذایی آلوده، دست و لوازم آلوده بیمار (ظروف و ...) قابل انتقال است.

ـ علایم بیماری:

بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، نفخ، درد شکم، تب و به ندرت با زردی همراه است.

ـ را ه های پیشگیری از ابتلا به هپاتیت :A

1) رعایت بهداشت فردی شامل شستن دست ها قبل و بعد از غذا خوردن

2) ضد عفونی کردن میوه ها و سبزیجات قبل از مصرف

3) ضدعفونی کردن وسایل بیمار

4) دفع بهداشتی فاضلاب جهت جلوگیری از آلودگی آب، میوه ها، سبزیجات و خوراکی ها.