دیابت و کودکان-مجله مادر و کودک گوپی

سال 2007 و امسال شعار روز جهانی دیابت ، دیابت در کودکان و نوجوانان است. دیابت یکی از مهم ترین بیماری های مزمن در کودکان است. این بیماری می تواند در هر سنی کودکان را درگیر کند. از نوزادی گرفته تا سنین بالاتر. به این سبب فدراسیون بین المللی دیابت دو سال است که روی دیابت در کودکان تمرکز کرده و قصد خود را افزایش آگاهی در میان والدین، معلمان، کادر بهداشت و درمان، سیاستمداران و سران کشورها و عموم مردم اعلام داشته است.

بیش از 50 هزار نفر از بیماران دیابتی در کشور زیر 14 سال هستند و تعداد افراد زیر 18سال مبتلا به دیابت نامشخص است. هر فرد دیابتی نیازمند 15 تا 20 ساعت آموزش در خصوص نحوه برخورد با بیماری خود است و کودکان و نوجوانان دیابتی که از آغاز بیماری نیاز به درمان با انسولین دارند، نیازمند آموزشی مضاعف هستند البته این آموزش فقط شامل حال کودکان نیست، بلکه اطرافیان آنها نیز باید آموزش های لازم را دریافت کنند.

کودکان و نوجوانان دیابتی می توانند مانند سایر دانش آموزان به مدرسه بروند و تحصیل کنند. اما متاسفانه امروزه دانش آموزان دیابتی با مشکلات متعددی مواجه هستند. از جمله مشکلات دانش آموزان دیابتی این است که به کودکان و نوجوانان دیابتی اجازه داده نمی شود هنگام مدرسه در صورت بروز افت قند خون مواد غذایی لازم را مصرف کنند. همچنین برای اغلب کودکان و نوجوانان دیابتی شرکت در زنگ ورزش یا ممنوع یا با مشکلات همراه است.

اغلب معلمان و مربیان مسوولیت مراقبت از بیمار دیابتی را حین گردش های علمی نمی پذیرند و در نتیجه امکان حضور در گردش های علمی برای دیابتی فراهم نمی شود. همچنین اغلب کودکان و نوجوانان دیابتی به علت ضرورت کنترل دایمی قند خون، خوردن مواد غذایی یا تزریق انسولین مورد توجه قرار دارند و همین مساله موجب می شود از سوی سایر افراد مورد تحقیر یا طعنه قرار گیرند.

● حمایت از بیماران

متاسفانه حمایت های اجتماعی و بیمه ای از بیماران دیابتی در کشور بسیار کم است و در پاره ای مواردحمایتی صورت نمی گیرد.

نوارهای تست قند خون و تهیه سرنگ انسولین ازجمله نیازهای شدید بیماران مبتلا به دیابت است. بیماران مبتلا به دیابت نوع اول بخصوص برای تست روزانه قند خون، نوارها و وسایلی لازم دارند که از خارج وارد می شود، اما هرازگاه شرکت های سازنده یا وارد کننده، وسیله جدیدتری به بازار می فرستند و وسیله قبلی دیگر وارد نمی شود، به همین سبب این بیماران باید هزینه دیگری را تقبل کنند. لازم به ذکر است که این دستگاه ها در داخل کشور تولید نمی شود و شرکت های بیمه ای نیز هیچ تعهدی در خصوص تهیه این وسایل ندارند.

درمان بیماری دیابت یک برنامه دقیق است که با آموزش فرد بیمار و مداخله جدی وی اجرا می شود و با توجه به تغییر دایمی اوضاع فرد، درمان وی و میزان مصرف دارو توسط وی نیز تغییر می کند بنابراین فرد دیابتی گاهی باید روزانه 3 بار پیش از مصرف انسولین میزان قند خون خود را کنترل کند تا بر اساس آن میزان انسولین مصرفی وی تعیین شود. هزینه 3 تا 4 بار کنترل قند خون روزانه حدود 2500 تا 3000 تومان است که متاسفانه بیمه ها هنوز این هزینه ضروری برای درمان بیماران دیابتی را تقبل نکرده اند.

نیاز دیگر بیماران دیابتی سرنگ است. در ایران سرنگ هایی تولید می شود که قیمت آن مناسب است، اما کیفیت پایینی دارد سرنگی که در داخل تولید می شود اشکالاتی دارد که باعث هدر رفتن داروی انسولین و پاره شدن پوست بدن در محل تزریق می شود. از سوی دیگر تعرفه های وارداتی موجب می شود سرنگ و نوار خارجی با قیمت بالا به بازار ما بیاید که خرید آن در توان تمام بیماران نیست.

البته از آغاز سال 83 وزارت بهداشت در اقدامی صحیح درخواست حذف تعرفه 60 درصدی ورود سرنگ انسولین را نمود و از پرداخت گمرکی معاف شد. این کار به درخواست وزارت بهداشت در کمیته ماده یک وزارت بازرگانی علی رغم مخالفت های وزارت صنایع و سندیکاها و تولیدکنندگان تصویب شد.

شاید بد نباشد بدانید بیمه تامین اجتماعی در هر ماه 30 عدد سرنگ و تمام انسولین موردنیاز بیمار را تقبل می کند، بیمه ارتش تاحدودی هزینه ها را می پردازد و خدمات درمانی هم فقط انسولین بیماران را تامین می کند این در حالی است که اگر بیمه ها محاسبه کنند خواهند دید در صورت تامین تمام مواد مورد نیاز دیابتی ها در نهایت به نفع خودشان تمام خواهد شد چون بیماران دیابتی کم درآمد وقتی نتوانند روند درمان و کنترل را طی کنند، به عوارض بعدی دچار می شوند که هزینه اش برای بیمه ها بیشتر است. در اینجاست، که نقش وزارت بهداشت به عنوان سیاستگذار و متولی امور درمان بیماران و وزارت رفاه به عنوان متولی بیمه ها به طور جدی مطرح می شود.

● مبارزه با بیماری شیرین

آمار کنونی مبتلایان به دیابت در کشور حدود 5 درصد جمعیت ــ 4 میلیون نفر ــ اعلام شده و گفته می شود سالانه به طور متوسط 100 هزار نفر به بیماران دیابتی کشور اضافه می شود.

این بیماری در جامعه ما به علت چاقی، الگوی نادرست غذایی و کم تحرکی رو به فزونی گذاشته است و بنا بر پیش بینی کارشناسان که طی 15 سال آینده تعداد مبتلایان 3 برابر خواهد شد، تا سال 1400 خورشیدی بیش از 12 میلیون نفر از جمعیت کشور مبتلا به دیابت خواهند بود.

این در حالی است که می توان با صرف هزینه ای که نسبت به هزینه درمان بیماری بسیار ناچیز است از افزایش این بیماری جلوگیری کرد.

اقدام وزارت بهداشت در غربالگری دیابت را باید به فال نیک گرفت اما مسلما این اقدام به تنهایی کافی نیست، برای مبارزه با این بیماری نیاز به همکاری همه جانبه دستگاه ها و نهادهای دولتی است. فراموش نکنیم سلامت مساله ای نیست که تنها وزارت بهداشت مسوول آن باشد.