کم کاری و پرکاری غدد مترشحه ی داخلی روی پوست تأ;ثیر می گذارد.
1) هورمونهای تیرویید:
▪ هیپوتیروییدی:
پوست خشک همراه با افزایش ضخامت طبقه ی شاخی پوست (هیپرکراتوز) که به علت کاهش مقدار ترشح غدد چربی می باشد. زمخت شدن چهره، تورم زیر جلدی، رنگ پریدگی و ممکن است احساس سردی پوست وجود داشته باشد. رشد ناخن ها و موها کم می شود وموها خشک، ترد و شکننده می شود. همچنین ریزش موی منطقه یی (A.A) نیز گاهی دیده می شود. ممکن است همراه با این بیماری ویتیلیگو نیز مشاهده گردد. ترمیم زخم به خوبی انجام نمی گردد.
▪ هیپرتیروییدی:
در این حالت تعریق بیش از حد، کف دستها گرم و مرطوب و تحمل به گرما کم می شود.
2) هورمونهای آدرنال:
افزایش ACTH باعث افزایش پیگمانتاسیون در پوست می شود همچنین ACTH باعث تحریک و سنتزاستروییدها از کلسترول در قشر غدد فوق کلیوی می گردد. هورمونهای استروییدی آدرنال شامل کورتیزول - آلدسترون و آندروژنها می باشند.
آندروژنهای آدرنال عبارتند از: DHEA، آندروستن دیون و تستوسترون و همچنین مقادیر کمی استروژن و پروژسترون در این قسمت تولید می شوند.
▪ سندرم کوشینگ:
چاقی در صورت (Moon Face) و تنه پیدایش خطوط ارغوانی رنگ StRiae، هیپرپیگمانتاسیون، هیرسوتیسم (پرمویی ) پوست شکننده و ظریف می شود ممکن است Acan Thosis Nig ricans نیز مشاهده گردد.
▪ بیماری ادیسون:
افزایش رنگدانه های پوستی (پیگمانتاسیون) که به علت افزایش ملانین در پوست می باشد که در نوک پستان، مخاط دهان، سطوح باز بدن، سطوح فشاری، چین های بدن، بند انگشتان، آرنج، زانو و اطراف نواحی تناسلی بیشتر دیده می شود.
▪ هیپرپلازی مادرزادی:
آدرنال CAH کاهش تولید کورتیزول سبب ترشح ACTH می گردد. کمبود آنزیم 21 هیدروکسیلاز ایجاد حالت ویریلیسم (پیدایش حالت مردانگی در یک زن) که به علت تبدیل آندروستن دیون به تستوسترون در کبد و دستگاه گردش خون می باشد همچنین هیرسوتیسم مشاهده می گردد.
3) هورمونهای تخمدان:
LH موجب افزایش سنتزتستوسترون در مرد و در زن ها سبب سنتز آندروژنها، استروژنها و پروژسترون می گردد. LH باعث تحریک فولیکولهای تخمدان وکلسترول به آندرستن دیون تبدیل می شود.
FSH عامل گامتوژنز در زن و مرد می باشد و باعث تحریک تخمدان و تبدیل آندروستن دیون به استرادیول می گردد. در یایسگی مقدار استرادیول کم می شود.
▪ استروژنها:
استرون یک استروژن ضعیف می باشد که ازاکسیداسیون قابل برگشت استرادیول و یا در بافت های محیطی (بافت چربی) از آندروستن دیون سنتزمی شود. آندروستن دیون پیش ساز آندروژنها می باشد که توسط تخمدانها و آدرنال تولید می شود، در کبد استروژنها متابولیزه می شوند و در اختلالات کبدی مقدار استروژنها بالا می رود. استروژنها باعث افزایش جریان خون در دستگاه تناسلی و توزیع چربی در زنان می شود محدودیت طولانی آن مثل یایسگی باعث آتروفی دستگاه ادراری تناسلی می شود.
کاهش استروژنها همراه با خشکی، آتروفی چروک وکم شدن ترمیم پذیری پوست، گر گرفتگی، خارش فرج، خشکی واژن، ضخیم شدن اپیدرم، کاهش مقدار کلاژن درم، کم شدن رطوبت پوست و کاهش ارتجاع پوست وکوچکتر شدن پستان می باشد.
افزایش استروژنها درکسانی که OCP مصرف می نمایند ویا درمان جانشینی HRT، در خانم های حامله و کسانی که استروژن سنتتیک مصرف می نمایند مستعد عوارض استروژنها در پوست می باشند که عبارتند از تلانژکتازی، اریتم کف دست آنژیوم عنکبوتی وتغییرات رنگدانه یی پوست مثل لک صورت که پس ازحاملگی ممکن است خود به خود بهبودی پیدا کند ولی اگر لک صورتMelasma در اثر مصرف OCP باشد پس از قطع دارو ممکن است بهتر نشود. در حاملگی و یا پس ازمصرف OCP افزایش مو در صورت و انتهاها ممکن است دیده شود. گاهی Acanthosis Nigricans همراه با افزایش استروژنها دیده می شود.
4) افزایش آندروژنها وپوست:
آندروژنها در مردان در بیضه ها وآدرنال سنتز می شوند. افزایش آندروژنها در مردان باعث آکنه می شود و افزایش آندروژنها در زمینه ی ارثی ریزش مو (آندروژنیک آلوپسیا) می شود.
▪ بیوسنتز آندروژنها در زنان:
از کلسترول 5 هورمون در غدد آدرنال و گونادها ساخته می شود که عبارتند از: پروژستین، مینرال کورتیکویید، گلیکوکورتیکویید، آندروژنها و استروژن، آندروژنها در پاسخ به ACTHو LH در غدد آدرنال و تخمدان سنتز می شوند. کلسترول به DHEA و 17 هیدروکسی پروژسترون تبدیل می شود که هر دو به آندروستن دیون تبدیل می گردند (50% در تخمدان 50% آدرنال) که به تستوسترون (25% در تخمدان 25% در آدرنال و 50% در نسج چربی) تبدیل می گردند. همچنین آندروستن دیون ممکن است به استروژنها تبدیل گردد.
▪ علل افزایش آندروژنها در زنان:
ـ هیپرآندروژنیسم آدرنال (CAH ونوع دیررس کمبود 21 هیدروکسیلاز، سندرم کوشینگ،تومورهای خوش خیم وبدخیم آدرنال).
ـ هیپرآندروژنیسم تخمدان: تخمدان پلی کیستیک، نیوپلاسم تخمدان.
ـ افزایش محیطی آندروژنها که در چاقی و نوع ایدیوپاتیک مشاهده می گردد تحرک و کم کردن وزن باعث کم شدن آندروژنها در بدن می شوند. آندروژنها برای بلوغ، اعمال جنسی، تحریک عضلات، استخوان، خون و فعالیت غدد سباسه و تنظیم رشد مو لازم می باشند.
PCO یکی از علل مهم هیپرآندروژنیسم در زنان می باشد که در دو سوم آنها هیرسوتیسم مشاهده می گردد و همچنین آکنه و AGA و چاقی نیز دیده می شود.
افزایش آندروژنها ویا عکس العمل واحد پیلوسباسه به آندروژنها ممکن است باعث بروز علایم سندرم SAHA که شامل سبوره، آکنه، هیرسوتیسم (پرمویی در صورت، سینه و پشت) وآندروژنیک آلوپسی (ریزش موی کف سر) می باشد.
5) دیابت و پوست
6) زخم پا
که اگر DM کنترل نشود منجر به عفونت پا می شود. عفونت خفیف در محل تزریق و عفونتهای قارچی کاندیدایی در اشخاص دیابتی شایعتر است.
7) Acanthosis Nigricans
ضایعات پاپیلوماتوز قهوه یی تا خاکستری قهوه یی و ضخیم شدن پوست در پشت گردن و نواحی چین دار بدن در DM گاهی دیده می شود. همچنینNecrobiosis Lipoidica و لیپودیستروفی نیز از عوارض پوستی DM می باشند.
دکتر اکبر قندی پوست منابع در دفترنشریه می باشد
هفته نامه پزشکی امروز