علل ایجاد ناخن فرورونده , اصطلاحا ناخن توی گوشت فرو رفته

در انتهای انگشتان دست و پا، سلول های خاصی وجود دارند که بستر ناخن نامیده می شود.این ماتریکس ناخن که در انتهای خود یا به اصطلاح ریشه ناخن به بافت انگشت متصل هستند، در سراسر بستر خود یک لایه شاخی ترشح می کنند.این همان چیزی است که اغلب مردم آن را به عنوان ناخن می شناسند. رشد سلول ها از ریشه ناخن و تغییرات آنها به بافت شاخی، باعث رشد ناخن می شود و به تدریج و با مردن بافت، لبه آزاد بدنه ناخن از نوک انگشتان جلوتر می آید.

اونیکوکریتپوزیس یا بیماری ناخن فرورونده در گوشت، یک بیماری شایع مربوط به ناخن هاست که باعث ایجاد یک شرایط دردناک و غیرطبیعی در انگشت مشکل دار می شود. ناخن فرورونده زمانی به وجود می آید که لبه های ناخن (یک طرف یا هر دو طرف) در بافت نرم کنار بستر رشد ناخن فرو بروند و در داخل آن رشد کنند.این فرورفتن و بریدن بافت اطراف ناخن باعث ایجاد یک درد شدید و همچنین به وجود آمدن بستر عفونت می شود. ناخن فرورونده می تواند هم در دست و هم در پا اتفاق بیفتد اما به طور شایع، بیشتر انگشتان پا و بخصوص انگشت شست پا گرفتار می شود.

● چه مسایلی باعث به وجود آمدن ناخن فرورونده می شوند؟

علت های متعددی می توانند زمینه ناخن فرورونده را به وجود بیاورند اما می توان آنها را در چند دسته خلاصه کرد.

1) نگهداری نامناسب:

مراقبت نامناسب از انگشتان و ناخن ها زمینه فرورفتن ناخن را در بافت اطرافش به وجود می آورد. بسیار کوتاه کردن ناخن و گرفتن آن از نزدیک بستر ناخن، گرد کوتاه کردن ناخن، کندن گوشه های آن، گرد کردن گوشه های ناخن به جای بریدن آن به طور مستقیم و مربعی، مثلثی بریدن ناخن های پا، کندن ناخن با دست به جای استفاده از قیچی مخصوص یا ناخن گیر، ایجاد گوشه های تیز و کوتاه، کندن کناره های ناخن و مشخص شدن بستر آن، همه از مثال های نگهداری نامناسب از ناخن هستند.

2) کفش نامناسب:

استفاده از کفش های تنگ، دارای پنجه کوتاه، کفش های باریک، کفش هایی با شماره کوچک تر، پوشیدن کفش های پاشنه بلند که فشار را روی پنجه و انگشتان متمرکز می کند و حتی پوشیدن جوراب های تنگ باعث می شوند انگشتان بیشتر از حد طبیعی تحت فشار قرار بگیرند و زمینه ناخن فرورونده ایجاد شود. کفش های با شکل های غیرطبیعی و یا پنجه های مستطیلی هم می توانند به انگشتان کناری فشار ایجاد کنند.

3) آسیب به ناخن ها:

هر نوع فشار و یا ضربه به انگشتان و ناخن ها می تواند باعث فرورفتن ناخن به داخل گوشت شود. لگد زدن با نوک پنجه، روی پنجه راه رفتن، انداختن وسایل سنگین روی انگشتان و ایجاد زخم یا جراحت در بافت انگشتان باعث می شود ناخن به داخل گوشت کنار خود رشد کند و ناخن فرورونده ایجاد شود. آسیب ها و جراحات مختلف به ناخن ها همچنین باعث می شود بعد از بهبود اولیه، ناخن فرم طبیعی خود را از دست بدهد و یا کلفت تر شود و مستعد بیماری شود.

4) مشکلات ناخن و انگشتان:

اصلی ترین علت به وجود آمدن ناخن فرورونده، مشکلات ساختاری خود ناخن است. ناخن هایی که قوس بیشتری دارند، بیشتر از ناخن های تخت مستعد این بیماری هستند. بعضی ناخن ها هم به طور ژنتیکی گوشه های فرورونده دارند یا سرپایین هستند. مشکلات ساختاری ناخن ها ممکن است در اثر بیماری ها هم باشد و یا به خاطر ضربه به وجود آمده باشد، اما اغلب ژنتیکی است. انگشتان چاق و گوشتالو که بافت آنها در فشار از دوطرف ناخن بالا می زند و یا انگشتانی که به سمت پایین خم می شوند هم می توانند باعث ناخن فرورونده باشند. گاهی اوقات هم این زمینه به خاطر مشکل ساختاری انگشت کناری ایجاد می شود که ناخن انگشت مجاور را تحت فشار قرار می دهد.

به طور کلی می توان تمام علت های به وجود آمدن ناخن فرو رونده را در 4 رسته فوق جا داد. دانستن این نکات می تواند برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری هم کمک کند.

● علایم ناخن فرو رونده چیست؟

درد اصلی ترین و آزارنده ترین علامت ناخن فرو رونده است. فرو رفتن ناخن در بافت کناری باعث تغییر رنگ آن و تا حدودی تیره تر شدن بافت می شود. درد ناخن فرو رونده با ایجاد فشار ناشی از پوشیدن کفش شدت بیشتری پیدا می کند و به طور کلی ناخن مبتلا، به هر نوع فشاری حساس است. در مراحل پیشرفته بیماری، ناخن حتی نمی تواند وزن یک ملحفه را هم روی خود تحمل کند. ضربه زدن به ناخن فرو رفته می تواند باعث ایجاد یک درد بسیار شدید و تیر کشنده شود که تا ساق تیر می کشد. فرو رفتن ناخن در بافت به عنوان یک جسم خارجی می تواند زمینه را برای عفونت و التهاب ناشی از آن هم آماده کند و بعد از مدتی قرمزی، تورم و گرمی هم که علامت سلولیت است به علایم ناخن فرو رونده اضافه می شود.

ترشح چرکی، ترشح مایع سفیدرنگ و آبکی از ناخن و همچنین ترشحات خون آلود هم از دیگر علایم این بیماری است. بافت اطراف ناخن هم در این بیماری حتی در صورت وجود نداشتن عفونت هم به خاطر التهاب متورم می شود. در مراحل پیشرفته در شرایط نرمال و درحالیکه به انگشت هیچ فشاری هم وارد نمی شود رشد تدریجی ناخن به داخل بافت هم ایجاد درد می کند. مشخص نبودن لبه ناخن و آمدن بافت کناری انگشت به روی بستر ناخن از علامت های دیگر ناخن فرو رونده است.

● چگونه می توان از این بیماری پیشگیری کرد؟

مهم ترین نکته برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری اجتناب از عوامل زمینه ساز است که در قسمت ابتدایی این مطلب به آنها اشاره شد. مراقبت صحیح از ناخن ها، مراجعه به یک متخصص ارتوپد در صورت وجود نقایص ساختاری و درمان آنها، تعویض کفش های نامناسب، مراقبت و بررسی مرتب پاها بعد از راه رفتن های طولانی، استفاده از ناخن گیرهای مناسب و متناسب با اندازه ناخن ها، جلوگیری از کلفت شدن ناخن ها با گرفتن به موقع آنها و رعایت موارد بهداشتی پا در موقع گرفتن ناخن از روش های اصلی پیشگیری است.

پوشیدن کفش تمیز و پاکیزه نگهداشتن پا هم مانع از ایجاد عفونت در صورت به وجود آمدن ناخن فرو رونده می شود. اگر ناخن مشکل دار دارید به طور مرتب از مواد ضدعفونی کننده برای شست وشوی پا استفاده کنید.

گرفتن صحیح ناخن ها نکته اصلی پیشگیری است. آنها را خیلی نزدیک به بستر ناخن نبرید و خیلی کوتاه نکنید. آنها را در راستای خط طبیعی رشدشان ببرید. گوشه ها را تیز یا کوتاه نکنید هیچ وقت کناره های ناخن را برندارید. آنها را به هیچ وجه با دست نکنید و گوشت کناره ناخن را زخم نکنید. در صورت وجود بیماری ناخن فرو رونده مزمن به هیچ وجه آن را در خانه درمان نکنید.

● درمان ناخن فرورونده

در مراحل اولیه بیماری می توان آن را به وسیله درمان های خانگی کنترل کرد. توصیه می شود در صورتی که ناخن

فرو رفته شرایط حادی ندارد روزانه پا را در آب ولرم و بتادین خیس داده تا ناخن خیس خورده بتواند از درون گوشت بیرون بیاید و بافت ملتهب کنار آن هم بهبود پیدا کند. در موارد معمولی این روش تا حدودی جواب می دهد. برای جلوگیری از عفونت هم باید از یک ماده ضدعفونی معمولی مثل بتادین استفاده کرد و محیط کفش و اطراف ناخن را همیشه پاکیزه نگه داشت.

پانسمان هم می تواند مانع از عفونت ناخن فرورونده شود. راه رفتن بدون کفش با ایجاد گردش هوا روی زخم مانع از رشد کردن باکتری ها می شود در حالی که محیط تاریک و مرطوب کفش این احتمال را افزایش می دهد. اما در صورت نپوشیدن کفش باید مراقب ضربه ها و آسیب های وارده به پا بود. در صورت

حاد شدن ناخن فرورونده و یا سوار شدن عفونت شدید روی آن به هیچ وجه این درمان های خانگی موثر نیستند و باید به یک متخصص جراح مراجعه کرد.درمان موارد حاد ناخن فرورونده احتیاج به یک جراحی سرپایی دارد. استفاده از فنل و تخریب بستر ناخن در گوشه ای که فرورفته است خلاصه روش درمان است. برای این کار بعد از تزریق ماده بی حسی در کنار بافت و در زیر ناخن و در روی قسمت مبتلا، جراح به آرامی ناخن فرورفته را بلند می کند و لبه آن را از داخل گوشت خارج می کند سپس با تزریق الکل بستر ناخن سازی را که باعث فرو رفتن ناخن می شد به طور دایم از بین می برد. سپس ترشحات چرکی و بافت عفونی خارج می شود و زخم پانسمان می شود. این روش درد کمی را به دنبال دارد و مصرف چند داروی مسکن خوراکی بعد از انجام درمان می تواند آن را به کلی از بین ببرد. تجویز آنتی بیوتیک های مناسب باعث می شود عفونت به طور کامل درمان شود. هدف اصلی این روش جلوگیری از رشد ناخن به داخل بستر است. این روش جراحی جای زخم بسیار کوچکی هم به جای می گذارد و شکل ناخن را تغییر نمی دهد. احتمال عود مجدد بیماری هم در این روش در مقایسه با روش های دیگر که در آن لبه ناخن جدا می شود و یا ناخن به طور کلی برداشته می شود کمتر است.در برداشتن کلی ناخن، بعد از تزریق ماده بی حسی، ناخن به طور ناگهانی کشیده می شود و بستر آن باقی می ماند. با انجام پانسمان و تجویز دارو بیمار می تواند بعد از 10 دقیقه مرخص شود. خونریزی هم در همان زمان جراحی بند می آید. بعد از مدتی ناخن دوباره رشد می کند اما ممکن است بد شکل و یا به سمت بالا رشد کند و دوباره مستعد بیماری ناخن فرورونده شود. تمام این پروسه های درمانی را پزشک می تواند در مطب خود و تحت بی حسی موضعی انجام دهد.

گاهی اوقات هم زمانی که بیماری به طور مکرر به وجود می آید، بعد از کشیدن ناخن پزشک روی بستر ناخن را با یک ماده شیمیایی می پوشاند تا ناخن دیگر رشد نکند. این ماده شیمیایی هم ظاهری شبیه ناخن دارد تا شکل ظاهری انگشت خیلی تغییر نکند.در روش های جدید جراحی بعد از خارج کردن لبه ناخن از پرتوهای لیزر برای از بین بردن دقیق ماتریکس زیر ناخن استفاده می شود. درد در این روش کمی بیشتر از روش های دیگر است و ممکن است جای زخم باقی بماند اما دقت درمان بیشتر است.باید توجه داشت بعد از انجام هر کدام از روش های درمانی حداقل تا 4 روز نباید روی آن پای مبتلا مسافت های طولانی را راه رفت و همچنین به مدت 2 هفته از ایستادن های طولانی مدت اجتناب کرد. این مساله با توجه به مصرف مسکن ها و کمتر شدن درد باعث می شود احتمال فشار مجدد روی ناخن ها از بین برود. بعد از انجام جراحی هم باید به مدت چند ساعت پا را بالا نگه داشت.