سرطان دهانه رحم در زنان-مجله مادر گوپی

درباره سرطان دهانه رحم، دومین سرطان شایعی که موجب مرگ زنان می شود، چه می دانید؟ در کشور ما متاسفانه اطلاعات کمی در این باره وجود دارد، در حالی که به راحتی می توان از آن پیشگیری کرد، چون حداقل 15 سال طول می کشد تا عامل آن، از یک ضایعه ی پیش سرطانی، یک سرطان تمام عیار بسازد. ضمن این که با معاینات دوره ای هر یک یا دو سال یک بار می توان آن را در مراحل اولیه تشخیص داد و به راحتی آن را ریشه کن کرد.

اگر می خواهید درباره سرطان دهانه رحم بیشتر بدانید، گفتگوی زیر را که با خانم دکتر نادره بهتاش، فوق تخصص سرطان های زنان و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام داده ایم، بخوانید.

▪ خانم دکتر، برای آشنایی بیشتر ما با سرطان دهانه رحم، کمی درباره این بیماری توضیح دهید.

ـ سرطان دهانه رحم، دومین سرطان مرگبار بین زنان است که امروزه مشخص شده، عامل اصلی ابتلا به آن، نوعی ویروس است و در صورتی که این ویروس وجود نداشته باشد، این سرطان هم به وجود نخواهد آمد.

▪ کدام ویروس؟

ـ ویروسی به نام "ویروس پاپیلومای انسانی" یا به طور مخفف، "اچ پی وی"(HPV) که بیش از 100 نوع از آن وجود دارد که 15 نوع آن موجب بروز سرطان دهانه رحم می شود. این ویروس، عامل اصلی ابتلا به سرطان دهانه رحم است.

▪ چه کسانی در معرض آلوده شدن به این ویروس و احتمالا ابتلا به سرطان دهانه رحم قرار دارند؟

ـ ببینید، این ویروس از طریق تماس جنسی با فرد آلوده انتقال می یابد و در نتیجه از عفونت های قابل انتقال از طریق تماس جنسی محسوب می شود. بنابراین در افرادی که در سنین باروری و پس از بلوغ قرار دارند، بروز این عفونت و ابتلا به سرطان ناشی از آن، بیشتر مشاهده می شود. همچنین در کشورهای غربی که روابط پرخطر جنسی و کنترل نشده و خارج از ضوابط خانواده دارند و زنانی که با چند نفر روابط جنسی دارند، خطر ابتلا بیشتر است.

▪ یعنی خانم های یایسه به سرطان دهانه رحم مبتلا نمی شوند؟

ـ بله، حتی شدت سرطان دهانه رحم در بانوان یایسه به مراتب شدیدتر است، چون این بانوان پیش از رسیدن به سنین یایسگی به این ویروس آلوده شده اند، اما به علت سهل انگاری یا نداشتن اطلاعات به پزشک مراجعه نکرده اند، لذا بیماری پیشرفت کرده و کیفیت درمان و زندگی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. در حقیقت وقتی خانمی به این ویروس آلوده می شود، دست کم 15 سال طول می کشد تا مبتلا به سرطان دهانه رحم شود و در این مدت برای ریشه کنی ویروس و بازگشت به حالت طبیعی و سلامت فرصت کافی وجود دارد، البته با معاینه منظم و مرتب. اما سهل انگاری برابر است با افزایش شدت سرطان دهانه رحم در دوران یایسگی.

▪ در کشور ما به چه صورت است؟ آیا آماری دراین باره وجود دارد؟

ـ در کشور ما به علت حاکمیت فرهنگ اسلامی، انتقال از طریق راوبط پر خطر جنسی، بسیارکم یا ناچیز است، اما نکته مهم این است که با ازدواج های مکرر که طبیعتا افراد را در معرض تماس های جنسی متعدد(حتی مشروع و قانونی) قرار می دهد، احتمال بروز سرطان دهانه رحم افزایش می یابد که البته همین موضوع نیز با پیگیری و معاینه منظم و مراجعه به پزشکان به مراتب کاهش، و کیفیت درمان بیماران و زندگی آنان افزایش می یابد.

در کشور ما به علت نبود آمار دقیق و پژوهشی در این زمینه و آمارگیری کلی از سرطان های رحم و دهانه رحم که دقت آمارها را زیر سوال می برد، متاسفانه نمی توان گفت که به طور دقیق چه تعداد از زنان به این بیماری مبتلا می شوند.

▪ خانم دکتر، درباره معاینه منظم و مراجعه مرتب به پزشکان و بیماریابی و مراجعه افراد و شیوه های آن توضیح می دهید.

ـ همان طور که گفتم، زنان پس از رسیدن به سن بلوغ و باروری و به ویژه پس از ازدواج که تماس جنسی وجود دارد، در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم قرار دارند. بنابراین بانوان از همین سنین باید به فکر معاینه منظم دستگاه تناسلی به ویژه رحم و ضمایم آن باشند و پس از انجام تست "پاپ اسمیر" که جدیدترین روش آن نیز در ایران انجام می گیرد، از بابت بیماری خود اطلاعات کافی به دست آورند. البته ما متخصصان زنان، و به ویژه من و همکارانم که در زمینه سرطان های دستگاه تناسلی زنان به صورت فوق تخصصی فعالیت می کنیم، به خانم ها توصیه می کنیم در سنین زیر 18 سال باردار نشوند، چون احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم در این گروه سنی بیشتر است. اما به هر حال هر قومی، فرهنگ خاص خود را دارد، هر خانمی که به سن بلوغ و باروری می رسد و به ویژه کسانی که ازدواج کرده اند، و بالطبع روابط زناشویی دارند باید سالی یک بار یا دست کم هر دو سال یک بار تا آخر عمر برای معاینه رحم و دهانه رحم و نمونه برداری و انجام آزمون پاپ اسمیر به پزشک شان مراجعه کنند و در صورت ازدواج در سن زیر 18 سال بهتر است از این دوران تا آخر عمر برای انجام چنین مراقبت های بهداشتی به پزشک مراجعه کنند.

▪ اگر کسی مادرش به سرطان دهانه رحم مبتلا شده باشد، امکان ابتلای دختر خانواده به این بیماری وجود دارد؟

ـ درباره برخی سرطان ها مانند سرطان پستان ، بافت رحم(نه دهانه رحم)، دستگاه گوارش و مواردی دیگر ممکن است ابتلا به سرطان تحت تاثیر مسایل ژنتیک قرار گیرد، اما درباره سرطان دهانه رحم باید گفت که این نوع سرطان در اثر تماس جنسی و آلودگی به ویروس پاپیلومای انسانی است. بنابراین، این نوع سرطان فقط اکتسابی است و منشا ارثی ندارد.

▪ حالا که صحبت از ویروس پاپیلومای انسانی شد، لطفا درباره واکسن این ویروس که به تازگی به بازار آمده است برای مان بگویید.

ـ این واکسن برای پیشگیری از ابتلا به سرطان دهانه رحم تولید شده است و به تازگی به بازار دارویی آمریکا وارد شده است که هنوز گران و تا حدودی غیر قابل دسترس است. صحبت هایی شده که آن را برای مردم کشورمان و دست کم افرادی که بیشتر در معرض خطرند، تهیه کنیم. این واکسن را باید برای دختران 9 تا 11 ساله و بزرگ تر به کار برد تا پیش از رسیدن به سن بلوغ، آنتی بادی علیه این ویروس در بدن بانوان به وجود آید و حتی در صورت آلودگی به ویروس، از فعالیت آن در جهت ایجاد ضایعات سرطانی پیشرفته جلوگیری کند. میزان تاثیر این واکسن، حدود به صد در صد است، بنابراین در صورت ورود به کشور، استفاده از آن به همه بانوان در سنین باروری توصیه می شود.