آلرژی غذایی و خطر مرگ ناگهانی

اگر هنگام گاز زدن میوه هایی چون سیب ، گلابی ، هلو و ... دچار خارش در زبان شده و یا پس از خوردن غذاهای تند و ادویه دار احساس گرفتگی و انقباض در عضلات می کنید به نوعی از آلرژی به نام آلرژی غذایی مبتلا هستید.

این نوع آلرژی به گفته پزشکان متخصص، آلرژی جدیدی تلقی نمی شود بلکه از عوارض و تأ;ثیرات نوعی از آلرژی به نام آلرژی به گرده به وجود می آید و از آن به عنوان آلرژی غذایی ناشی از تجمع گرده یاد می شود .

برخی از مواد غذایی و هم چنین برخی گرده ها حاوی مواد آلرژی زا همچون پروتیینها هستند که بدن انسان آنها را شناسایی کرده و واکنش نشان می دهد. این واکنش با نشانه های خاصی همراه است مثلاً; هنگام گاز زدن یک سیب تازه بسیاری از افراد مبتلا به آلرژی گرده دچار خارش زبان، تورم دهان وغشای مخاطی حلق می شوند.

در حقیقت آلرژی غذایی شرایط خاص فیزیولوژیکی است که با سیستم ایمنی بدن در ارتباط است. به عبارت دیگر آلرژی غذایی واکنش بیش از اندازه دستگاه ایمنی بر برخی مواد غذایی بی خطر است. این واکنشهای نامطلوب ممکن است ارثی یا ناشی از یک نقص اکتسابی بیوشیمیایی باشد از این رو تشخیص آن از اهمیت به سزایی برخوردار است. در صورت تشخیص صحیح و یافتن راهکارهای کمکی و تصمیم در جهت مهار و کنترل آن می توان عوارض ناشی از آلرژیهای غذایی را به حداقل رساند.

آلرژی غذایی به همراه آلرژی به گرده ( آلرژی به گیاهان عطری و ادویه ) می تواند بعد از مصرف مواد غذایی خاصی منجر به بروز ناراحتی های معده و روده ، اختلال در گردش خون و واکنشهای پوستی شده و حتی فرد را دچار شوک آنافیلاکسی ( شوک حساسیتی ) کند که در نهایت منجر به مرگ می شود .

به طور کلی آلرژی غذایی ناشی از تجمع گرده جزء بیشترین آلرژیهای غذایی محسوب می شود و در حالی که در کودکان خردسال و شیر خوار آلرژیهای غذایی کلاسیک مانند آلرژی شیر گاوی و آلرژی مرغی بالاترین میزان مبتلایان را داراست در بزرگسالان آلرژی غذایی ناشی از تجمع گرده که پس از مصرف مواد غذایی چون کرفس و سیب رخ می دهد در صدر فهرست آلرژیهای غذایی جای دارد .

بنابرآمار ارایه شده در کشور آلمان، انواع گیاهان دارویی و ادویه همچون ترخون، زیره، گشنیز، گل قاصدک، شوید، جعفری، بابونه اروپایی، نعناع، رازیانه، ریحان، برخی غلات مانند گندم، نخود، بادام زمینی، انواع میوه های هسته دار همچون سیب ، گلابی ، هلو ، زردآلو ، گیلاس و برخی سبزیجات مانند هویج ، گوجه فرنگی خام ، سیب زمینی خام ، کرفس و ... منجر به ایجاد آلرژی غذایی در مبتلایان به آلرژی گرده می شوند .

در افراد مبتلا به آلرژی گرده ناشی از برخی درختان همچون توسکا و راش ، میزان ابتلا به آلرژی غذایی بسیار زیاده بوده به گونه ای که بیش از 50 درصد مبتلایان به آلرژی گرده برخی درختان نسبت به یک یا چند مورد از مواد غذایی ذکر شده آلرژی غذایی دارند . از این رو داشتن یک برنامه غذایی به ویژه برای مبتلایان به آلرژی گرده امری ضروری به نظر می رسد . به گفته پزشکان توصیه های مربوط به تغذیه امری کاملاً; فردی و متفاوت است . برای جلوگیری از بروز نوعی از آلرژیهای غذایی ناشی از تجمع گرده که به گفته پزشکان به طور ناگهانی با تغییر فصول رخ می دهد می توان از مواد غذایی خاص و مناسب مثلاً; در فصل پاییز و زمستان استفاده کرد . قابل ذکر است که آلرژی زایی یک نوع ماده غذایی و یا گرده نباید منجر به این شود که برای مثال تمام خانواده یک گیاه از برنامه غذایی حذف شود .

به گفته پزشکان هر چه قدر یک ماده غذایی طبیعی تر باشد به همان اندازه بیشتر می تواند موجب بروز واکنش بیشتر شود . مثلاً; نوعی از کاهو در آلمان موجود است که با نوعی از آلرژی غذایی ارتباط نزدیکی دارد این در حالی است که این گیاه به ندرت آلرژی زا تلقی می شود زیرا به ندرت کسی این گیاه را می شناسد . از سوی دیگر بسیاری از مواد غذایی گیاهی آلرژی زا نسبت به حرارت حساس هستند بدین معنی که بر اثر حرارت خاصیت آلرژی زایی خود را از دست می دهند .

واکنش آلرژیایی که از آن به شوک آنافیلاکسی تعبیر می شود در 4 مرحله روی می دهد:

1) واکنش پوستی بدون اهمیت بالینی . علایم عمومی آن سرگیجه، سر درد و ترس به همراه واکنش پوستی ( سرخی ، تورم و خارش ) است.

2) افت فشار خون و بالا رفتن ضربان قلب که با علایمی چون تهوع، گرفتگی عضلات شکم و ناراحتی های خفیف تنفسی همراه است.

3) بروز آسم ( تورم حنجره ) و مشکلات تنفسی.

4) توقف گردش خون و تنفس .

علایم شوک آنافیلاکسی ( شوک حساسیتی ) که به تدریج بر سرعت گسترش آن در بدن افزوده می شود و در صورت بروز آن علایم می بایست فوراً; به پزشک مراجعه کرد عبارتند از :

خارش کف دست و زیر پاشنه پا ، سرخی صورت و سپس تمامی بدن ، خارش و سپس احساس گرما در سراسر بدن ، بالا رفتن ضربان و نبض ، افت فشار خون و بیهوشی .

در حقیقت شوک آنافیلاکسی نشانگر واکنشی افراطی و غیر عادی در بدن است . در این مرحله شاهد بروز نوعی اختلال در گردش خون هستیم که مبتنی بر یک واکنش اضافی بدن در مقابل ماده ای آلرژی زاست که فرد نسبت به آن حساسیت و به عبارت بهتر آلرژی دارد .

هر چند که این نوع شوک بیشتر بعد از نیش حشرات و یا پس از خوردن مواد غذایی آلرژی زا و یا مصرف برخی داروها ایجاد می شود اما مقدمه واکنش آنافیلاکسی همواره وجود حساسیت قبلی ارگانیسم است بدین معنی که بدن می بایست قبلاً; یک بار با این ماده تماس داشته باشد .

هنگام شوک آنافیلاکسی به دلیل واکنش تدافعی بدن و ترشح شدید هیستامین ، رگهای اندامهای حاشیه ای بدن گشاد شده که این امر منجر به تجمع خون در دستها و پاها می گردد که نتیجه آن کمبود خون در اندامهای مهم بدن مانند قلب ، مغز و ریه است . افت فشار خون منجر به ترشح آدرنالین شده که خود این امر فرکانس قلب را بالا می برد و مویرگ ها را تنگ می کند.

به طوری که به طور موقت منجر به تمرکز گردش خون می شود بدین معنی که با رسیدن شدید خون به مرکز بدن ، گردش خون در قلب و مغز تأ;مین می شود . با ترشح هیستامین ، مایع رگ به درون بافت می ریزد (مایع میان بافتی) و با کمبود مایع در بدن، روند تأ;مین احتیاجها مختل شده و در نهایت منجر به توقف قلب و گردش خون می گردد. شوک آنافیلاکسی وضعیتی تهدیدآمیز برای زندگی، به شمار می رود و باید فوراً; توسط پزشک معالجه شود.