آلزایمر، بیماری سالمندی یا جوانی

آلزایمر با از دست دادن حافظه کوتاه مدت، فراموش کردن آدرس ها و اسم ها آغاز می شود و کم کم تا آنجا پیش می رود که فرد حتی راه بازگشت به خانه را فراموش می کند.

در سال 1906 میلادی آلویس آلزایمر ، پزشک آلمانی پس از 20 سال تحقیق توانست تعریفی علمی از این بیماری ارایه دهد. این بیماری برای قدردانی از یک عمر تحقیق آلویس آلزایمر، آلزایمر نامیده شد. آلزایمر که به بیماری پیری معروف است، در واقع چیزی بیشتر از یک فراموشی ساده است.

بیماری آلزایمر 2 تا 5 درصد اشخاص سالمند را دربر می گیرد و گاهی هم به اشخاص جوان تر حمله می کند. به نظر می رسد که آلزایمر در اثر فاسد شدن سلول های منطقه هیپو کامپ که معمولاً; مقدار زیادی استیل کولین تولید می کنند به وجود می آید. سلول های مغزی یا نرون هایی که آسیب دیده اند، پلاک هایی جمع می کنند و به تعداد زیادی می میرند. منطقه آسیب دیده مغز و استیل کولین در تشکیل خاطرات جدید وارد عمل می شوند. به همین دلیل یکی از نشانه های اصلی بیماری آلزایمر، ناتوانی در تحکیم یک یادگیری تازه (مثل یادآوری آدرس تازه) و دشواری در جهت یابی است. البته خاطرات رویدادهای دور معمولاً; کمتر آسیب می بینند.

● علت بیماری

با بالا رفتن سن و پیر شدن سلول ها، ترشح ماده شیمیایی سروتونین کاهش می یابد. بدین ترتیب ارتباط بین سلولی و انتقال اطلاعات دچار مشکل می شود. این مشکل بیشتر از همه در بخش حافظه و خاطرات، خود را نشان می دهد. خاطره ها ترکیبی هستند از یادآوری دیده ها و شنیده ها و احساسات که برای یادآوری آن ها مغز نیاز به برقراری یک ارتباط پیچیده سلولی بین همه بخش ها دارد. به همین علت با بالا رفتن سن و کم شدن ترشح سروتونین در مغز، خاطره ها کمرنگ یا فراموش می شوند.

این بیماری همیشه به علت پیر شدن سلول ها نیست. سکته مغزی که باعث از دست رفتن بخشی از سلول های مغز می شود، یا شوک عاطفی پس از دست دادن عزیزی، می توانند خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش دهند.تحقیقات محققان دانشگاه کالیفرنیای جنوبی نشان می دهد بیماری آلزایمر یک بیماری ژنتیکی است. محققان این دانشگاه با انجام آزمایش بر روی هزار و 200 مورد دو قلو اعلام کردند که 71 درصد از موارد ابتلا به بیماری آلزایمر به دلایل ژنتیکی است. تحقیقات نشان داد بیماری آلزایمر اول به دلایل ژنتیکی بروز می کند و بعد عوامل محیطی.

● نشانه های بیماری

در بیشتر موارد، بیماری آلزایمر در اشخاص سالمند و در فاصله زمانی 8 تا 20 سال رشد می کند. قربانی این بیماری، ابتدا افت حافظه پیدا می کند و اغلب گم شدن حتی در خانه خود بیمار نیز پیش می آید. به مرور زمان، بیمار جهت یابی خود را به شدت از دست می دهد، اشخاص و حتی اعضای خانواده خود را نمی شناسد، هیجان های کودکانه نشان می دهد و از عهده نظافت خود و لباس پوشیدن بر نمی آید.

● پیشگیری، مقدم بر درمان

همه ما، پیر و جوان می توانیم یک دفترچه یادداشت و یک مداد در جیب خود یا در کنار تلفن داشته باشیم و پیام های خود را خیلی راحت در آن بنویسیم. ما حتی می توانیم یک تقویم به همراه داشته باشیم و رویدادهای پیش بینی شده، حتی کارهای روزمره را در آن بنویسیم.

اشخاصی که از افت حافظه رنج می برند، می توانند روی روزهایی که سپری می شود خط بکشند. می توانند از داروهایی استفاده کنند که مقدار آنها برای هر روز از هفته و ماه مشخص شده است. برقراری نظم روزانه و کمک گرفتن از وسایل کمک حافظه بسیاری از سالمندانی را که توانایی تشکیل خاطرات تازه را ندارند، از دشواری های حاد نجات دهد.

● درمان

اگر یکی از اعضای خانواده دچار این بیماری است ، حالت خصومت آنها را به خود نگیرید. محیط خانه را طوری تغییر دهید که فرد بیمار دچار آسیب بدنی نشود.اگر مراقبت از یکی از اعضای خانواده که دچار این بیماری است را به عهده دارید، از دیگران درخواست کمک کنید تا بتوانید به خود استراحت دهید. از این که نیاز به استراحت و فراغت دارید احساس گناه نکنید. حتی اگر بیمار از این مسأ;له احساس رضایت نداشته باشد.اگر گروه حمایتی برای خانواده بیماران آلزایمر وجود دارد به آن بپیوندید و اگر وجود ندارد، در ایجاد آن تلاش کنید.افراد مراقبت کننده از بیمار می توانند برخی از مشکلات بیمار را با اجرای بعضی کارها کاهش دهند.مانند تکرار، برای بیمارانی که مشکلی در حافظه دارند شاید یادآوریِ; مکرر کمک کننده باشد. یک گفتگوی صمیمانه مختصر و در عین حال قوی هم می تواند بیمار آشفته را آرام کند. و منحرف کردن ذهن بیمار، که قدم زدن با بیمار می تواند در این زمینه کمک کننده باشد.

● داروها

خیلی از داروهایی که برای مشکلات دیگر مصرف می شوند، می توانند باعث گیجی یا خواب آلودگی شوند. این داروها را باید در حد امکان قطع کرد. هم اکنون داروهای زیاد دیگری مورد بررسی هستند. بعضی از آنها برای کنترل علایم آشفتگی مفید هستند. داروهای جدیدی که با نسخه پزشک تجویز می شوند، ممکن است پیشرفت بیماری را در بعضی از بیماران به تأ;خیر اندازد.

مصرف خشکبار به خصوص فندق به تقویت حافظه کمک می کند. فندق دارای پیش ماده سروتونین است. مصرف فندق باعث افزایش ترشح این ماده شیمیایی مخصوص در مغز می شود.

● فعالیت و رژیم غذایی

تا حدی که امکان دارد بیمار آلزایمری باید فعالیت خود را حفظ کند. با پیشرفت بیماری ، نهایتا تمامی فعالیتها نیاز به نظارت خواهند داشت . رژیم غذایی عادی . نهایتاً; بیمار برای غذا خوردن به کمک نیاز خواهد داشت .

● آیا این بیماری حالت ارثی هم دارد؟

سن بالا، سابقه خانوادگی، زن بودن و سندرم داون، مهم ترین عوامل خطر ساز برای آلزایمر هستند. در جمعیت های غربی، خطر تجربی آلزایمر در سرتاسر عمر، 5 درصد است. اگر بیماران، خویشاوند درجه اولی داشته باشند که آلزایمر در او پس از 65 سالگی بروز کرده باشد، خطر نسبی ابتلای آنها 3 تا 6 برابر افزایش می یابد. اگر بیماران، خواهر یا برادری مبتلا به آلزایمر پیش از 60 سالگی و نیز یک والد مبتلا باشند، خطر نسبی آنها 7 تا 9 برابر می شود.داشتن زندگی های فعال، شرکت در برنامه های جمعی، گوش کردن به اخبار و از همه مهم تر یاد گرفتن یک چیز جدید مثل یک زبان جدید، مغز را فعال نگاه می دارد. برای تقویت حافظه نیاز به داروی خارجی و گران قیمت نیست.