بیماری سرنوشت ساز تاریخ

دکتر شرمن، استاد زیست شناسی دانشگاه کالیفرنیا از 12 بیماری سرنوشت ساز تاریخ می گوید.

بسیار پیش می آید که تاریخ را به خاطر مباحث بسیار گسترده مربوط به آن همچون جنگ های خشونت آمیز چه در میان افکار عمومی و چه در میان جوامع سرزنش می کنند.

شخصیت های اصلی داستان های تاریخی بعضاً; تعدادی از شخصیت های برجسته، پادشاهان مستبد و زورگویانی هستند که رفتارهای آنها توانسته است روند توسعه جوامع گوناگون را از جهتی به جهت دیگر دگرگون سازد. در عین حال، برخی شخصیت های با نفوذ، کریه و بی رحم و میکروسکوپی هستند.

ایروین شرمن، استاد بازنشسته رشته زیست شناسی دانشگاه کالیفرنیا ریورساید در تازه ترین کتاب خود با عنوان 12بیماری که دنیای ما را دگرگون کرد شرح داده که چگونه باکتری ها، انگل ها و ویروس ها در شهرها حرکت کرده و ساکنان آنها را به نابودی می کشانند، رهبران بزرگ و اندیشمندان جوامع را از بین برده و به دنبال آن، بهداشت عمومی، وضعیت اقتصادی و شرایط سیاسی را به خطر انداخته و تحت تأ;ثیر خود قرار می دهند. نشریه U. S. NEWS با پروفسور ایروین شرمن درباره اینکه چگونه این 12بیماری تاریخ را تحت تأ;ثیر خود قرار داده اند، گفت وگوی مفصلی انجام داده است.

خلاصه ای از این گفت وگو را در قالب مرور این بیماری ها که پروفسور شرمن درباره آنها نوشته، می خوانید.

● طاعون

قرنطینه شدن شاید به صورت بالقوه راهی باشد برای محدودکردن بیماری تا از ابتلای سایر مردم جلوگیری کند. این روش به وسیله اروپاییان درباره غده خیارکی مورد استفاده قرار گرفته است. شرمن می نویسد: وحشت و بی خبری، دلواپسی، قضاوت های عجولانه، انزوا و در هراس افتادن بیماران و جامعه همه و همه ناشی از نبود آگاهی کافی درباره طبیعت این گونه بیماری هاست.

● مالاریا

یکی از مرگ آور ترین بیماری ها در طول تاریخ که در سال سبب ابتلای بیش از 300میلیون و مرگ حدود 3 میلیون نفر می شود، مالاریاست. این بیماری اهمیت کنترل ناقلان بیماری ها از جمله حیوانات یا حشرات را نشان می دهد.

به باور شرمن، شاید یکی از عواملی که اروپاییان را در نواحی تحت استعمارشان در قاره آفریقا به این بیماری مبتلا می کرد، این بود که آنان از نوعی نوشابه محتوی کنین و آبلیمو داروی ضد باکتری که از پوست درخت گنه گنه فراهم می شد، استفاده می کردند.

● آنفلوانزا

از میان بیماری های گوناگون، کمتر بیماری را مانند آنفلوانزا می توان یافت که بر آمار مرگ و میر در دنیای مدرن تأ;ثیر قابل توجهی داشته اند و تهدید بزرگی در راستای صدمه زدن به زندگی و تندرستی سربازان و بر هم زدن شبکه های بهداشتی ارتش بوده اند.

برخی به ویلسون رییس جمهور وقت، توصیه کردند که مذاکرات وی در هنگام پیمان ورسای تحت تأ;ثیر شیوع این بیماری در آن زمان بوده است.

● هموفیلی و نقص ذاتی در سوخت وساز

بر اساس گفته های شرمن، اختلالات ارثی در خون مانند بیماری هموفیلی و نقص ذاتی در سوخت و ساز بدن، تأ;ثیرات بسیار جدی بر حکام اروپایی داشته است. به طوری که فرانسیسکو فرانکو، دیکتاتور بزرگ اسپانیا دچار چنین مشکلی بود و نمونه دیگر این افراد رومانوف در روسیه است که بسیاری از مشکلات وی ناشی از وجود هموفیلی در خانواده اش بود.

● سیفلیس

این بیماری زمانی توسط فلزات سنگینی مانند جیوه که اثرات ناراحت کننده آن را از بین برده بود، درمان می شد؛; اما بعدها با کشف عوامل دیگر، درمان آن شکل دیگری یافت. انتقال سریع این بیماری از طریق روابط جنسی، فردی به نام پال ارلیچ را برانگیخت تا با تولید دارویی که خود به آن گلوله جادویی می گفت، بیماران را نجات دهد و اگر دقت کرده باشید، تاریخچه بسیاری از داروها می تواند به کار ارلیچ منتهی شود

● تب زرد

به گفته شرمن، در برخی کشورها امکان غلبه کردن بر این بیماری فراهم شده است؛; اما پشه ناقل این بیماری نابود نشده و شاید هرگز هم نابود نشود. این بیماری پیش از گسترش جنگ دوم جهانی در توسعه مناطق جنوبی ایالات متحده بر ساخت کانال پاناما بسیار مؤ;ثر بود.

ضمن اینکه، تنبلی ذاتی که میان اهالی جنوب وجود دارد در مقایسه با انرژی که برای اهالی شمال سبب بشاش بودن آنها شده، نوعاً; معرف ویژگی های ناشی از مرض یا نبود آن است. از آنجا که پشه ها در زمستان به نسبت سایر فصول مقاومت کمتری دارند، بنابراین در نواحی شمالی بیماری تب زرد، نمی تواند وجود داشته باشد.

● سل

این بیماری زمانی توسط فلزات سنگینی مانند جیوه که اثرات ناراحت کننده آن را از بین برده بود، درمان می شد؛; اما بعدها با کشف عوامل دیگر، درمان آن شکل دیگری یافت. انتقال سریع این بیماری از طریق روابط جنسی، فردی به نام پال ارلیچ را برانگیخت تا با تولید دارویی که خود به آن گلوله جادویی می گفت، بیماران را نجات دهد و اگر دقت کرده باشید، تاریخچه بسیاری از داروها می تواند به کار ارلیچ منتهی شود.

● شپش سیب زمینی

گاهی بیماری ها نه تنها بر نحوه زندگی بشر تأ;ثیر می گذارد بلکه بر آنچه می خوریم نیز مؤ;ثر است. از جمله شپش سیب زمینی تأ;ثیر شدیدی بر این امر داشت؛; چرا که مقدار قابل توجهی از آذوقه مردم ایرلند را در نیمه سال 1800 میلادی نابود کرد. سایر بیماری های ناشی از گیاهان، می توانند به طور یکسان نتیجه و اثر بسیار زیاد داشته باشند.

بسیاری از کارشناسان کشاورزی بر کاشتن دقیق محصولات نظارت دارند و می دانند که یک بیماری به تنهایی می تواند تهدید بزرگی برای بشر و تاریخ باشد. قحطی در ایرلند، تولید مثل و هجوم مهاجران ایرلندی به شهرهای ایالات متحده را تحت تأ;ثیر قرار داد؛;تازه واردانی که با هدف حمایت از دمکراسی خود را از بند آداب و رسوم رها کرده و برای گسترش تأ;ثیر اتحادیه ها و اعمال نفوذ بر شخصیت های ملی در این اتحادیه ها تلاش می کردند.

● وبای آسیایی

گسترش این بیماری به صورت جزیی و کلی، به وسیله شبکه های فاضلاب آلوده و نبود آب بهداشتی بسیاری از نقاط جهان را تهدید می کند؛; اما بهبود و مراعات اصول بهداشتی توانسته است سبب کاهش چشمگیر این بیماری در برخی جوامع شود.

در قرن نوزدهم همه گیری این بیماری، یک فیزیکدان انگلیسی به نام جان اسنو را بر آن داشت تا دریابد که چگونه بیماری به هر صورت در آب وجود دارد و نیز گونه ای باکتری راست و میله ای شکل را شناسایی کرد که ممکن بود تا سال ها بعد ناشناخته باقی بماند

● اچ آی وی/ایدز

شرمن بر این باور است که هرگز نمی توان درباره بیماری های عفونی بدون بحث درباره ایدز گفت وگو کرد. همچنان که درمان های دارویی امروزی اگر انجامشان امکان پذیر باشد، در کاهش مرگ و میر ناشی از ایدز مؤ;ثرند و این بیماری را می توان به وسیله آنچه وی آن را مداخله جدی در کنترل رفتارهای پرخطر می نامد، کنترل و حتی پیشگیری کرد.

وی در این باره می گوید: این بیماری علاوه بر اینکه بسیار مدرن بوده،هنوز ارتباطاتی با بیماری هایی که در گذشته وجود داشته اند و جوامع را به نحوی به صورت همه گیر گرفتار کرده اند، دارد.

● آبله

این بیماری واگیردار امروز به کمک واکسیناسیون ریشه کن شده است و شاید علم طب و واکسیناسیون دقیق ترین دستاورد از بین بردن تأ;ثیرات بیماری آبله بود. اساساً; مطالعات در زمینه مصونیت و واکسن ها از مطالعات درباره آبله آغاز می شوند که امیدهایی در مورد ریشه کن کردن سایر بیماری های مشابه پیش روی ما قرار می دهد.