عطسه های مکرر، آبریزش بینی، خارش، تنگی نفس ، بثورات جلدی، سوزش چشم، سستی و بی حالی و بسیاری علایم دیگر از جمله واکنش های طبیعی بدن افراد مستعدی است که در مواجهه با عوامل مختلف حساسیت زا از خود نشان می دهند. البته هریک از این عوامل با توجه به نوع حساسیت و سیستم ایمنی بدن می تواند به تنهایی بروز کند یا به طور همزمان با چندین علامت ظاهر شود.
● آلرژن ها
گرده گل و گیاهان، گرد و غبار و ذرات معلق در هوا، مواد شیمیایی ، مو و پر حیوانات، برخی داروهای شیمیایی ، نور خورشید ، بعضی مواد خوراکی و هزاران عامل دیگر که به آنها آلرژن گفته می شود مهم ترین عوامل حساسیت زا هستند. آمارها نشان می دهد، طیف وسیعی از افراد جامعه حداقل به یکی از این عوامل حساسیت دارند و تفاوت آنها فقط در میزان و نحوه واکنش بدن هنگام مواجهه با آلرژن ها است.
● آلرژی چگونه به وجود می آید
با ورود آلرژن ها سیستم دفاعی بدن اقدام به آزاد کردن ماده ای به نام هیستامین می کند. هیستامین همان عاملی است که علایم مختلف حساسیتی را در بدن ایجاد می کند و به همین علت با بروز هریک از علایم حساسیتی ، برای کاهش عوارض، همواره مصرف داروهای آنتی هیستامین و ضد احتقان برای مبتلایان تجویز می شود. البته گاهی این واکنش ها به قدری زیاد و آزاردهنده است که پزشکان مجبور می شوند علاوه بر آنتی هیستامین، کورتون درمانی را نیز برای بیمار تجویز کنند.
● راه های ورود آلرژن ها به بدن
به طور کلی آلرژن ها به چهار روش اصلی وارد بدن می شوند.
الف) بلع:
مانند مصرف مواد غذایی که ممکن است برای بعضی افراد حساسیت های شدیدی ایجاد کند.
ب) تزریق:
اگرچه هر فرد می تواند نسبت به تزریق دارویی خاص حساسیت داشته باشد، اما بعضی از داروها مانند پنی سیلین از جمله داروهایی است که درصد افرادی که به آن حساسیت نشان می دهند ، بسیار زیاد است.
ج) تماس پوستی :
تماس با انواع مواد شیمیایی و حتی طبیعی شامل مواد شوینده، انواع رنگ ها و حتی مواد خوراکی و خاک و غیره می توانند برای بعضی افراد حساسیت پوستی ایجاد کنند.
د) استنشاق:
تنفس کردن در هوای آلوده و گرد و غبار، گرده های گل ها و گیاهان، بوهای مختلف طبیعی و غیرطبیعی و غیره همه عامل مهمی در ایجاد حساسیت است.
● اقدامات پیشگیرانه
برای پیشگیری از بروز آلرژی در بدن از هر نوعی که باشد، مهم ترین اقدام شناخت نوع آلرژی و عوامل حساسیت زا در بدن است. این کار به وسیله فرد مبتلا به راحتی امکان پذیر است، اما اگر شما درگیر حساسیتی شدید هستید که حتی پس از بررسی های مختلف عامل مشخصی برای آنها نیافته اید، کلینیک های مخصوصی برای تشخیص این مشکلات وجود دارند در این روش ها با تزریق مقدار خفیف شده ای از مواد مختلف حساسیت زا در زیر پوست و بررسی واکنش بدن در برابر آن عوامل آلرژی زا را پیدا می کنند. پس از شناخت آلرژن ها و راه های ورود آنها به بدن، مهم ترین و بهترین اقدام پیشگیری کننده، دوری از آلرژن ها است .
البته لازم به توضیح است که نوعی آلرژی متداول فصلی که در بهار و هنگام گرده افشانی نسبت به گرده گل ها و درختان رخ می دهد به نام های دیگری همچون تب یونجه ، زکام بهاره و آلرژی بینی نیز شناخته می شوند.
در این نوع حساسیت معمولاً; سیستم تنفسی بدن درگیر شده و علایم خاصی چون تنگی نفس، عطسه و سرفه، آبریزش بینی به همراه سستی و بی حالی ، سوزش و خارش و آبر یزش چشم را به دنبال دارد. درچنین مواردی، اگر امکان محدود کردن حضور در این فضاها به ویژه دشت ها و مزارع ، باغ ها، پارک ها و جنگل ها، وجود ندارد و شما مجبور هستید ساعاتی را در معرض این آلرژن ها قرار بگیرید، باید حتماً; از ماسک استفاده کنید. البته این کار فقط به بیرون از خانه منحصر نمی شود، بلکه در خانه نیز آلرژن های بسیاری مانند گرد و خاک و مواد شیمیایی تمیز کننده، وجود دارند ، بنابراین در هنگام نظافت خانه، استفاده از ماسک الزامی است.
راهکار دیگر برای پیشگیری از ورود هرچه کمتر آلرژن ها از طریق تنفس به بدن چرب کردن لبه دو سوراخ بینی با وازلین و یا کره خوراکی است. به علاوه مصرف متوالی ویتامین C در سال یکی دیگر از اقدامات پیشگیری کننده و حتی درمانی برای ورود آلرژن ها به بدن است. این میزان به توصیه محققین 1000 میلی گرم در روز است که می تواند روزانه سه نوبت مصرف شود. ویتامین C، یک آنتی هیستامین قوی است. البته برای مصرف ویتامین C شما مجبور به خوردن داروهای شیمیایی نیستید. استفاده مکرر از انواع مواد غذایی سرشار از ویتامین C می تواند مقدار زیادی از این نیاز بدن را تأ;مین کند.
● روش درمانی کاهش علایم آلرژی زا
علاوه بر مصرف داروهای شیمیایی مؤ;ثر که معمولاً; انواع آنتی هیستامین ها و ضد احتقان ها هستند و به وسیله پزشکان تجویز می شوند، راه های دیگری نیز برای درمان وجود دارند.
▪ روزانه چند بار بینی خود را با سرم نمکی خوب شست وشو دهید تا مواد آلرژی زا از فضای بینی و سینوس ها خارج و غشاهای مخاطی بینی شما تقویت شوند.
▪ علایم آلرژی در عده ای از مبتلایان به تب یونجه با مصرف IU 5000 ویتامین A در روز کاهش می یابد.
▪ فشار درمانی نیز به عنوان یکی از روش های درمانی مکمل برای تسکین علایم بیماری تب یونجه به صورت ویژه و عطسه و خارش فصلی مؤ;ثر خواهد بود. بنابراین فقط کافی است پره بین انگشتان شصت و اشاره هریک از دست ها را در محلی نزدیک به استخوان بادست دیگر فشار دهید، مدت زمان لازم و مؤ;ثر برای این عمل یک دقیقه است البته لازم به ذکر است که این روش برای زنان باردار مبتلا به آلرژی توصیه نمی شود.
▪ در برنامه غذایی خود مقدار زیادی سیر و پیاز خام قرار دهید. این دو ماده به علت داشتن ترکیبات سودمند بسیاری مانند کویرستین، برای جلوگیری از پیشرفت واکنش های التهابی مفید هستند.
اشرف پورمند
روزنامه ایران