سرطان حنجره

حنجره (Larynx) بخشی از مجرای تنفسی و عضو اصلی تولید صدا است که در جلوی گردن و پایین زبان قرار دارد و متشکل از چندین غضروف است که در تنفس، تکلم و بلع نقش مهمی را ایفا می کند.

سرطان حنجره نوعی بیماری است که حاصل رشد خارج از کنترل و نامنظم یاخته های بدخیم در حنجره و بافت های اطراف این عضو است. این بیماری اغلب در افراد بالای 40 سال شایع است و تظاهر آن در افراد زیر 25 سال بسیار نادر است. مردان تقریباً; به میزان 4 برابر زنان به این بیماری مبتلا می شوند.

● علایم هشدار دهنده سرطان حنجره

▪ گرفتگی طولانی مدت صدا و یا تغییرات آهنگ صوتی بدون وجود علت بارز

▪ احساس وجود توده ای در گلو

▪ برآمدگی در ناحیه گردن

▪ تنگی نفس در اثر فعالیت

▪ سرفه مزمن

▪ سختی و یا احساس درد هنگام بلع

▪ سرفه همراه با خلط خونی

▪ غده های لنفاوی متورم و سفتی در گردن

▪ احساس درد در هنگام لمس گلو

▪ تنفس صدادار

▪ بوی بد دهان

▪ گوش درد ( بدون وجود علت عفونت )

▪ کاهش وزن

● سبب شناسی: سرطان زایی سرطان حنجره

عامل مستعد در تظاهر سرطان حنجره مانند هر سرطان دیگری تداخل در نظم تقسیم یاخته ها است. تحقیقات آماری و بالینی روند بدخیمی بیماری سرطان حنجره با عوامل زیر ارتباط می دهند:

▪ استعمال دخانیات

▪ زیاده روی در نوشیدن مشروبات الکلی

▪ استنشاق گرد وغبار فلزات و چوب

▪ تماس با آلاینده های شغلی مانندآزبست،( پنبه نسوز)، اسید سولفوریک ، نیکل

▪ پولیپ ها (ضایعات) تارهای صوتی

▪ التهاب مزمن تارهای صوتی

▪ سن - افراد بالای 40 سال بیشتر در معرض ابتلا به سرطان حنجره هستند

▪ جنس - مردان تقریباً; به میزان 4 برابر زنان به این بیماری مبتلا می شوند

▪ نژاد- سیاه پوستان درصد بالاتری را نسبت به سفید پوستان در ابتلا به سرطان حنجره نشان می دهند

● الگوهای تشخیص سرطان حنجره

با توجه به وضیعت عمومی سلامت فرد، بررسی های تشخیص سرطان حنجره ممکن است شامل:

▪ معاینه ساده حنجره ، غده های لنفاوی و ناحیه گردن توسط پزشک

▪ پرتو نگاری از حنجره با تابش اشعه X

▪ رادیوگرافی از حنجره توسط دستگاهی بنام فلورسکوپ ( fluoroscope) جهت بررسی شکل و حرکت ساختار حنجره

▪ معاینه سطح داخلی حنجره با استفاده از دستگاهی بنام لارنگوسکوپ (لارنگوسکوپی- laryngoscopy)

▪ عکسبرداری ساده قفسه سینه

▪ سی تی اسکن (Computerised tomography scan)- در این روش دستگاه سی تی اسکن با گرفتن تعدادی عکس توسط اشعه ایکس، تصویری سه بعدی از بدن را نشان می دهد و از این طریق محل و اندازه دقیق ضایعه و پراکندگی تومور به بخش های دیگر مشخص می شود.

▪ پرتونگاری با استفاده از تشدید میدان مغناطیسی (MRI Scan) این آزمایش مشابه سی تی اسکن است با این تفاوت که به جای تابش اشعه X از مغناطیس جهت عکسبرداری از اعضای بدن استفاده می شود. در این آزمایش بیمار به مدت 30 دقیقه به طور ساکن درون اتاقک این دستگاه می ماند و تصاویر مقطعی از بدن او تهیه می شود.

▪ نمونه برداری یا بیوپسی (biopsy)- بررسی میکروسکوپی از نمونه بافت مورد نظر. این آزمایش بسیار مهم است زیرا مطمین ترین روش برای تشخیص سرطان به حساب می آید.

● الگوهای درمانی سرطان حنجره

انتخاب نوع الگوی درمان بستگی به سابقه بیماری شخص، نوع و محل سرطان حنجره و وضعیت سلامت عمومی بیمار دارد.

معمول ترین الگوی درمان سرطان حنجره پرتو درمانی است.

درمان در مراحل پیشرفته بیماری مستلزم جراحی و خارج کردن ضایعه بدخیم و بافت های درگیر و یا پرتو درمانی پس از جراحی است. در عمل جراحی بخشی یا تمام حنجره (لارینژکتومی laryngectomy-) برداشته می شود.

در شرایطی که تمام حنجره به طور کامل برداشته می شود، گلوگاه را می بندند تا عمل بلع به طور طبیعی انجام شود و بالای نای به منفذی از پوست بخیه زده می شود (تراکیوستومی tracheostomy) تا هوا از این راه وارد ریه شود. در چنین شرایطی تنفس به جای دهان و بینی از طریق این منفذ یا شکاف صورت می گیرد. در صورت برداشتن کامل حنجره روش صحبت کردن از راه مری به بیمار آموزش داده می شود و یا از حنجره مصنوعی (مکانیکی یا الکتریکی ) استفاده می شود.

هنگامی که سرطان حنجره مهاجم شده و به دیگر بافتهای بدن و غدد لنفاوی سرایت کرده باشد غده های لنفاوی و بافت های تراریخته اطراف گردن هم برداشته می شود. سرطان مهاجم و پیشرفته حنجره بیشتر نواحی گردن را در بر می گیرد تا نقاط دورتر بدن، از این رو شیمی درمانی، الگوی معمول درمان سرطان حنجره به شمار نمی آید.

معمولا پس از درمان، فعالیتهای طبیعی بدن به تدریج از سر گرفته می شود و رژیم غذایی خاصی ضروری نیست اگر چه پس از جراحی برای مدتی از رژیم درمانی مایعات استفاده می شود تا التیام بافت آسان تر صورت گیرد.

پس از درمان، مراقبت های منظم پزشکی الزامی است تا پیشرفت احتمالی بیماری تحت کنترل باقی بماند.