سندرم مقاومت به انسولین چیست؟

انسولین هورمونی است که به گلوکز موجود در گردش خون (قند خون) کمک می کند تا به بافت های بدن وارد شده و در آن جا برای تبدیل شدن به انرژی ذخیره شود.

انسولین در واکنش مستقیم به افزایش میزان گلوکز در خون و از غده پانکراس ترشح می شود.

اگر میزان طبیعی انسولین نتواند سطح گلوکز خون را کاهش دهد و آن را در بافت ها ذخیره کند تا بعدها به صورت انرژی در بدن آزاد شود، غده پانکراس انسولین بیشتری ترشح می کند. اگر چه در برخی از افراد این ترفند کارآیی دارد اما در برخی دیگر این میزان اضافی انسولین باز هم قادر نیست گلوکز را به بافت ها وارد کرده و برای تبدیل شدن به شکل انرژی در آنها ذخیره کند.

به این ترتیب این افراد همزمان هم گلوکز و هم انسولین بالایی در خونشان دارند. هنگامی که برای ذخیره گلوکز خون در بافت ها مقادیر بالایی از انسولین لازم است، حالتی به نام مقاومت به انسولین ایجاد می شود. مقاومت به انسولین بخشی از گروهی از ناراحتی های پزشکی است که اغلب با هم و در بیماری به نام سندرم مقاومت به انسولین یا سندرم متابولیک X دیده می شود.

این بیماران اغلب کلسترول بالا و فشار خون بالایی نیز دارند و خطر بروز دیابت نوع دوم در این افراد بالا است. در حال حاضر هیچ آزمایشی برای تشخیص مقاومت به انسولین وجود ندارد.

در خانواده بسیاری از بیماران مقاوم به انسولین، افرادی مبتلا به دیابت وجود دارند. این افراد اغلب چاق بوده یا اضافه وزن دارند و به طور منظم ورزش نمی کنند. در حال حاضر، هیچ درمان دارویی توصیه شده ای برای مقاومت به انسولین وجود ندارد.

بیماران مبتلا به سندرم مقاومت به انسولین معمولا سال ها پیش از ابتلا به دیابت، کلسترول بالا و فشار خون بالا، به این حالت دچار می شوند. با کنترل وزن، ورزش کردن روزانه و رژیم غذایی سالم با چربی پایین و فیبر خوراکی بالا، بسیاری از این بیماران می توانند از بروز بیماری های مزمن جدی اجتناب کنند.

بر اساس این گزارش، حدود 80 میلیون آمریکایی در حال حاضر در این کشور مقاومت به انسولین دارند که سبب بالا رفتن گلوکز خون و مقادیر زیاد انسولین در گردش خون می شود. بیماری های مزمن متعددی با این بیماری مرتبط هستند.

لازم به ذکر است که مقاومت به انسولین وضعیتی است که در آن حتی در صورت ترشح انسولین کافی به وسیله پانکراس، بافت ها قادر به برداشتن گلوکز از گردش خون نیستند. در نتیجه، پانکراس باز هم انسولین بیشتری ترشح می کند تا با گلوکز بالای خون مقابله کند. بنابراین در سیستم گردش خون یک فرد مبتلا به مقاومت به انسولین، سطوح انسولین و گلوکز افزایش پیدا می کند.

هیچ علایم خاصی در افراد مبتلا به مقاومت به انسولین وجود ندارد. هر چند، بیماری های مزمن متعددی وجود دارند که با مقاومت به انسولین در ارتباطند. این بیماری ها عبارت از دیابت نوع دوم، هایپرلیپیدمی، فشارخون بالا و عارضه تصلب شرایین هستند.

دیابت نوع دوم به وضوح با سطوح بالای انسولین در ارتباط است. پس از سال ها بالا بودن سطوح انسولین که به منظور کمک به کنترل گلوکز بالای خون ترشح می شود در نهایت پانکراس دیگر نمی تواند انسولین مورد نیاز را تامین کند. گلوکز خون شروع به بالا رفتن می کند که به بروز این نوع دیابت منجر می شود.

هایپرلیپیدمی به معنی پایین بودن کلسترول خوب و افزایش میزان کلسترول بد و تری گلیسیرید بالا است که نتایج آزمایشگاهی معمول در فرد مبتلا به دیابت نوع دوم هستند.

فشار خون بالا با مقاومت به انسولین ارتباط دارد اما مشخص نیست که چگونه سطوح بالای انسولین بر فشارخون تاثیر می گذارد.

همچنین پژوهشگران معتقدند که ارتباطی قوی بین مقاومت به انسولین و تصلب شرایین وجود دارد. اگرچه دانشمندان هنوز در تلاش هستند دریابند چگونه سطوح بالای انسولین با تغییرات ایجاد شده در سرخرگ ها مرتبط است و از این طریق می تواند منجر به حمله قلبی یا سکته شود.

به گفته متخصصان پیشگیری بهترین درمان برای مقاومت به انسولین و آن گروه از بیماری هایی است که بخشی از سندرم مقاومت به انسولین را تشکیل می دهند.

داشتن یک شیوه زندگی سالم موثرترین نسخه برای پیشگیری است. این به معنای دستیابی به یک وزن سالم و ابقاء آن، ورزش کردن به مدت 30 دقیقه در روز یا بیشتر و داشتن یک رژیم غذایی غنی از فیبر و با محتوای پایین چربی است.

ورزش و کاهش وزن حقیقتا به بافت ها کمک می کنند تا به نحو موثرتری به انسولین پاس دهند. فیبر نیز مهم است چرا که افزایش فیبر رژیم غذایی سطوح انسولین موجود در گردش خون را کاهش می دهد.

لازم به یادآوری است که در حال حاضر هیچ دارویی که اثربخشی آن در درمان مقاومت به انسولین یا پیشگیری از بروز سندرم مقاومت به انسولین ثابت شده باشد، وجود ندارد.