خستگی و کسالت

● خستگی نشانه چیست؟

چنان خسته شده اید که انگار از مسابقه دو استقامت بازگشته اید. کاملا از پا درآمده اید. آن هم نه فقط امروز بلکه هر روز. در این احساس خستگی شما تنها نیستید. خستگی بعد از درد، شایع ترین علامتی است که در بیماران دیده می شود. یک چهارم مردم از دوره های طولانی خواب آلودگی و خستگی رنج می برند. چون خستگی نشانه هر چیز از بی حوصلگی ناشی از کار زیاد گرفته تا بیماری های شدید است.

شایع ترین علت خستگی به نحوه زندگی فرد مربوط است. فقر غذایی، چاقی، رژیم های سخت غذایی، فقدان استراحت و تحرک، سیگار کشیدن و... همه توان بدن را می گیرند. فشارهای روانی و شغلی و افسردگی زیاد می شوند تا بالاخره شما را از پا بیندازند. حتی چیز ساده ای مثل نخوردن آب کافی می تواند عامل خستگی شود.

هر بیماری ای عملا باعث خستگی شدید می شود، حتی هفته ها بعد از درمان آن. عفونت ویروسی مونونوکلیوز، التهاب کبد (هپاتیت) و آنفلوآنزا از تحلیل برنده ها ی شایع هستند. علت خستگی ممکن است اختلالی هورمونی مثل بیماری آدیسون یا کم کاری غده تیرویید باشد. کم خونی، کم قندخونی و پایین بودن فشار خون هم توان بدن را می گیرند. مصرف دارو برای درمان این بیماری ها نیز ممکن است خستگی بیاورد.

همیشه احتمال وجود نشانگان خستگی مزمن )CFS( می رود. البته نباید هر خستگی را CFS به حساب آورد. CFS اختلال ناتوان کننده ای است که فرد را برای ماه ها و حتی سال ها بی تحرک می کند. این بیماری معمولا بعد از آنفلوآنزا یا برخی عفونت ها خود را نشان می دهد. سالها گمان می رفت در اثر ویروس اپشتاین- بار به وجود می آید، اما امروزه علت آن را نامعلوم می دانند. برخی معتقدند احتمالا علت واحدی ندارد و ترکیبی از بیماری های ویروسی، تغییر در دستگاه ایمنی و عوامل دیگر، آن را به وجود می آورند .

CFS ناخوشی ای است که خستگی مزمن می آورد. اما اگر همیشه احساس خستگی می کنید، الزاما دچار CFS نشده اید.

● فرد دچار :CFS

▪ قبلا سالم بوده است.

▪ 50 درصد فعالیت خود را ظرف شش ماه از دست داده و بیماری خستگی آور دیگری هم نداشته است.

▪ تب خفیف، گلودرد، درد غدد لنفاوی، سردرد و درد ماهیچه ای، درد مفاصل و خواب ناآرام دارد.

CFS درمانی ندارد،اما سر انجام دوره خود را می گذراند و بعضی افراد کاملا بهبود می یابند. برخی دیگر علایم پایدار دارند که کم و زیاد می شوند.

● درمان خستگی

▪ با روش های زیر با خستگی مقابله کنید.

▪ استراحت کافی کنید. استراحت ناکافی و نامنظم، توان بدن را تحلیل می برد.

▪ ورزش کنید. بدن عادت کرده به استراحت همیشه می خواهد استراحت کند. ورزش متوسط، حتی 10 دقیقه پیاده روی، می تواند کاملا انرژی زا باشد. انجام برنامه ورزشی متوسط، خستگی را دور می کند، یعنی 20 دقیقه پیاده روی سریع، شنا، دویدن، یا دوچرخه سواری سه بار در هفته. با بالا رفتن توان، ورزش های کششی و تقویت کننده را نیز اضافه کنید.

▪ غذای مناسب بخورید. نخوردن غذا شما را از دسترسی به انرژی مورد نیاز محروم می کند. زنان باید روزی 1500 کالری و مردان 2000 کالری دریافت کنند. کمبود مواد مغذی نیز خستگی می آورد.

بخش عمده غذا باید حاوی غلات سبوس نگرفته، میوه و سبزیجات باشد. برنامه غذایی زیر بسیار مناسب است؛;

ـ صبحانه: غلات، میوه تازه، نان گندم سبوس نگرفته و شیر کم چربی.

ـ ناهار: هر ترکیبی از ماهی، ماکارونی، برنج، سیب زمینی پخته، سالاد میوه، سبزی، گوشت لخم یا سوپ

ـ شام: غذای سبکی از سوپ، غلات، سالاد و میوه

▪ آب بخورید. خستگی از کمبود آب بدن نیز ناشی می شود. روزی لااقل هشت لیوان آب بخورید.

▪ شاد باشید. داشتن سرگرمی های نشاط آور مثل تماشای فیلم برای رفع خستگی مفید است. مسافرت کنید و گاه گاه برای خود چیزی را که دوست دارید بخرید.

▪ برنامه ریزی کنید. زندگی بیشتر مردم پر از وظیفه و مسیولیت است. ببینید کدام یک از کارها شما را خسته می کند. کارها را تقسیم کنید و در هر زمان به انجام یکی از آنها بپردازید.

▪ نزد پزشک بروید. اگر خستگی بیش از دو هفته طول بکشد، باید به پزشک مراجعه کنید تا او علت را بیابد. درمان ممکن است شامل داروهای آنتی بیوتیک، ضدافسردگی و چیزهای دیگر باشد.

▪ داروهایتان را کنترل کنید. خستگی از عوارض جانبی بسیاری داروهاست. فهرستی از داروهای مصرفی خود- چه با تجویز پزشک و چه بدون نسخه- به پزشک نشان دهید تا در صورت لزوم آنها را عوض کند.

● کسالت نشانه چیست؟

احساس بدون دلیل ناخوشی، اغلب نشانه وجود بیماری است. وقتی دچار کسالت می شوید، وجود علایم مشخص کننده دیگر بیماری را معلوم می کند. کسالت فقط احساس مبهم ناراحتی است و پزشک باید تمام بدن را معاینه کند تا علت آن را بیابد.

حمله ناخوشی ممکن است ناشی از تنش روانی زیاد یا کار زیاد و استراحت کم باشد. اگر همیشه گرفته و بدون تحرک هستید، دچار افسردگی می شوید یا ممکن است غذای مناسب نمی خورید و مواد مغذی کافی به بدنتان نمی رسد. شاید هم به قدر کافی نخوابیده اید.

عفونت های باکتریایی و ویروسی هم اغلب ایجاد کسالت می کنند. یک عفونت پنهان مثل التهاب مزمن سینوس ها یا عفونت دندان، دیر خود را آشکار می کنند ولی احساس ناخوشی به شما می دهند.

کم خونی هم می تواند علت کسالت باشد، مخصوصا اگر احساس ضعف یا گیجی می کنید. زنانی که قاعدگی های شدید دارند و افراد سالمند، بیشتر مستعد این حالت هستند.

کم کاری غده تیرویید هم ایجاد کسالت می کند. در این حالت احساس ضعف می کنید، بیش از حد می خوابید، اضافه وزن پیدا می کنند، نظم قاعدگی دچار اختلال می شود و احساس سرما می کنید.

گرفتاری های قلبی و ریوی هم کسالت همراه با درد قفسه سینه یا تنگی نفس ایجاد می کنند. ناهنجاری های روده- از ویروس های معدی گرفته تا تومورها- دفع مدفوع را مختلف کرده و کسالت می آورند. عفونت های مجاری ادرار، بیماری التهابی لگن و بدکاری پروستات نیز علاوه بر کسالت، سوزش ادرار هم دارند.

● درمان کسالت

استراحت کنید. شاید فقط احتیاج به کمی تفریح دارید. بار آخری را که به مسافرت یا گردش رفته اید به یاد دارید؟ به سینما یا پارک بروید و از تفریحات موردعلاقه تان سود ببرید.

خوب غذا بخورید. به طور منظم غذاهای مناسب بخورید. خوردن روزانه قرص مولتی ویتامین هم به رفع کسالت کمک می کند. داشتن رژیم غذایی سالم برای احساس نشاط موثر است.