آشنایی با برخی از بیماری های چشم

چشم ما نیز چون اعضای دیگر بدن دچار بیماری می شود،پس باید از این عضو گرانبها نگهداری کنیم و درصورت بروز کوچکترین مشکلی به چشم پزشک مراجعه کنیم،دراینجا با برخی از بیماری های چشم که نیاز به معاینه دقیق پزشک دارند آشنا می شویم.

● قوز قرنیه

قوز قرنیه یک پدیده غیر التهابی است که معمولا قرنیه هر دو چشم را گرفتار می کند.

در این بیماری قرنیه نازک شده و حالت مخروطی پیدا می کند. نازک شدن و تغییر حالت قرنیه از کروی به مخروطی منجر به ایجاد نزدیک بینی آستیگماتیسم نامنظم و در نتیجه کاهش دید می شود قوز قرنیه بیماری پیشرونده ای است که معمولا در دوران بلوغ ظهور پیدا می کند و تا دهه سوم و چهارم پیشرفت کرده بعدا متوقف می شود. این بیماری ابتدا در یک چشم شروع می شود ولی معمولا بعد از مدتی چشم دیگر هم گرفتار می شود هر چند شدت آن در یک چشم با چشم دیگر متفاوت است.

▪ علایم قوز قرنیه

علایم بالینی قوز قرنیه بسته به مرحله بیماری متفاوت است. همانطوریکه ذکر شد این بیماری به علت نزدیک بینی و آستیگماتیسم که ایجاد می کند باعث کاهش دید می شود در نتیجه فرد مبتلا به علت کاهش دید به چشم پزشک مراجعه می کند و در مراحل اولیه دید با عینک بهتر می شود اما به علت آستیگماتیسم نامنظم دید کامل (10/10) نمی شود. در این موارد انجام توپوگرافی تشخیص را قطعی می کند.

● خشکی چشم

برای حفظ و بقای سلامت چشم ها، تولید و تخلیه مداوم اشک اهمیت بسزایی دارد. اشک چشم را مرطوب کرده، به ترمیم زخم کمک می کند و از چشم در برابر عفونت محافظت می کند. در افرادی که مبتلا به خشکی چشم هستند، تولید اشک چشم کمتر است و یا اشک کیفیت مطلوبی ندارد و در نتیجه اشک قادر نیست سطح چشم را لغزنده، نرم و راحت نگه دارد.

▪ لایه اشکی

اشکی که روی چشم را فرش می کند از سه لایه تشکیل شده است: یک لایه خارجی (سطحی) یا لایه چربی ( لیپیدی) که از تبخیر سریع اشک جلوگیری کرده و کمک می کند تا اشک روی چشم بماند؛; یک لایه میانی (لایه آبکی) که قرنیه و ملتحمه را تغذیه می کند؛; و یک لایه عمقی (لایه موسینی) که کمک می کند تا لایه آبکی اشک در سطح چشم پخش شود و چشم مرطوب شود.

▪ تولید اشک

تولید اشک از دو منبع کاملا متفاوت انجام می شود. یکی تولید و ترشح آهسته و مداوم اشک از غدد کوچک فرعی اشک که به آن ترشح پایه اشک می گوییم و مسیول نرم و مرطوب کردن سطح چشم است.

راه دیگر، ترشح مقادیر زیاد اشک از غده اصلی اشک در پاسخ به تحرک شدن چشم که به آن ترشح رفلکسی می گو ییم؛; مثلا زمانی که چیزی در چشم می افتد و یا فرد گریه میکند. ترشح اشک به روش دوم چون سریعا از چشم خارج می شود، تأ;ثیرچندانی در مرطوب کردن چشم ندارد. در کسانی که خشکی چشم دارند، ترشح پایه اشک کاهش یافته است و ممکن است به علت خشکی چشم فرد دچار اشکریزش رفلکسی شود.

▪ علایم خشکی چشم

معمولا علامت اصلی خشکی چشم احساس خراش یا شن ریزه در چشم شبیه افتادن جسم خارجی در چشم است. سایرعلایم می تواند بصورت سوزن سوزن شدن یا سوزش چشم، اشکریزش شدید که بدنبال خشکی شدید چشم اتفاق می افتد، و درد و قرمزی چشم باشد. گاهی اوقات افراد مبتلا به خشکی چشم احساس سنگینی پلک، یا تاری، تغییر و کاهش بینایی دارند اما از بین رفتن بینایی شایع نیست.

● تبخال چشمی

تبخال چشمی یک عفونت عود کننده ویروسی است که ناشی از آلودگی با ویروس تبخال ساده است. این بیماری شایع ترین علت کوری ناشی از بیماری های قرنیه ای در آمریکاست در حالیکه در کشورهای جهان سوم و از جمله ایران شایع ترین علت کوری قرنیه ای، بیماری تراخم است؛; گرچه تبخال چشمی در ایران نیز شایع است.

بر اساس مطالعات موجود، اگر فردی یکبار دچار تبخال چشمی شود، به احتمال 50% شانس عود دارد. این گرفتاری مجدد ممکن است هفته ها یا حتی سالها پس از گرفتاری اولیه بروز کند.

تبخال چشمی می تواند تولید یک زخم دردناک روی پلک و یا سطح چشم کند و باعث التهاب و ورم قرنیه شود. درمان سریع با داروهای ضد ویروس از تکثیر ویروس و تخریب سلولهای اپیتلیال قرنیه ( لایه سلولهای سطح قرنیه ) جلوگیری می کند.

بهر حال عفونت می تواند به لایه های عمقی تر قرنیه منتشر شده و باعث گرفتاری شدید تر یعنی گرفتاری استرومای قرنیه (بستر قرنیه ) یا در اصطلاح کراتیت استرومایی شود که منجر به فعال شدن سیستم ایمنی بدن و تهاجم آن به قرنیه و انهدام سلول های استرومای قرنیه می شود. درمان کراتیت استرومایی (عفونت بستر قرنیه ) نسبت به گرفتاری سطحی قرنیه مشکل تر است. حملات عود کراتیت استرومایی می تواند منجر به اسکار (نسج جوشگاه) قرنیه شود که باعث کدورت قرنیه، کاهش بینایی و حتی کوری می شود.

● مگس پران

گاهی اوقات ممکن است کدورت هایی به اشکال مختلف مثل پرز،خطوط کوچک، تکه ابر،نقاط یا دوایرکوچک و .....به صورت شناور در میدان بیناییتان ببینید. اینها را اصطلاحا مگس پران یا فلوتر می نامیم. این کدورت ها اغلب زمانی که به یک زمینه صاف مثل دیوار سفید یا آسمان آبی نگاه می کنید، دیده می شوند.

در واقع اینها توده های خیلی کوچک ژل یا سلول در داخل "زجاجیه" هستند. زجاجیه مایع ژل مانند شفافی است که فضای درونی چشم را پر کرده است.

گرچه به نظر می رسد که این اشکال در جلوی چشمتان در حال حرکتند، در واقع این ها در درون زجاجیه شناورند.زمانکه شما نگاه می کنید، سایه این اجسام شناور روی پرده شبکیه چشمتان حس می شود. پرده شبکبه لایه ای عصبی است که در قسمت عقبی چشم قرار گرفته و نور را درک کرده ،اجازه می دهد اشیاء را ببینید.

ظهور مگس پران ، بخصوص اگر به صورت ناگهانی باشد؛; می تواند به عنوان زنگ خطر باشد. در صورت بروز ناگهانی مگس پران، بخصوص اگر بالای 45 سال هستید، یک راست سراغ چشم پزشک بروید

آیا مگس پران مشکل جدی و خطرناکی است؟

اگر زجاجیه به علت کاهش حجم از دیواره چشم فاصله بگیرد، می تواند منجر به سوراخ و پارگی پرده شبکیه شود.این وضعیت گاهی باعث خونریزی داخل چشمی مختصری می شود که خود ممکن است به شکل مگس پران جدید بروز کند.از آنجایی که پارگی و سوراخ شبکیه می تواند منجر به جداشدن آن شود، همیشه به عنوان خطری جدی محسوب می شود. پس باید در شرایط زیر دراولین فرصت چشم پزشکتان را ببینید:

▪ بروز ناگهانی حتی یک مگس پران

▪ بروز ناگهانی جرقه های نورانی.

▪ با مگس پران چه کنیم؟

مگس پران ها ممکن است در مسیر دید قرار گرفته و بخصوص موقع مطالعه مزاحم شما شوند . با حرکت چشمتان به بالا و پایین می توانید آنها را از مسیر بیناییتان جابجا کنید.

گرچه بعضی از مگس پران ها ممکن است در مسیر دید شما باقی بمانند، بسیاری از آنها به مرور ناپدید شده و مزاحمتشان کم می شود. حتی اگر سالها تعدادی مگس پران دارید، به محض ظهور مگس پران جدید باید توسط چشم پزشک معاینه شوید