بیماری بی درد بد رنگ

دیده شدن لثه هایی سالم و خوش رنگ هم یکی دیگر از شاخص های یک لبخند زیباست شاخصی که دکتر رکن، رییس هیات مدیره انجمن پریودونتیست های ایران درباره آن صحبت می کند. با این متخصص در حاشیه هفتمین کنگره انجمن علمی پریودونتولوژی ایران، درباره پیشگیری از بیماری های لثه ای به گفت وگو نشستیم.

▪ می گویند بیماری های لثه، بیماری هایی خاموشند، چرا؟

ـ بیماری های لثه بی سروصدا و به آرامی پیشرفت می کنند و چون دردی ایجاد نمی کنند بیشتر افراد فکر می کنند چنین بیماری ای ندارند و تا کار از کار نگذرد به دندانپزشک مراجعه نمی کنند، در حالی که در سنین بالا یعنی 60-50 سالگی چیزی حدود 70 درصد افراد به نوعی از بیماری های لثه ای مبتلا هستند. از نوع خفیف این بیماری ها گرفته تا مراحل پیشرفته که در نهایت به لقی دندان می انجامد و دندانپزشک مجبور می شود دندان را از دهان خارج کند.

▪ شایع ترین نوع بیماری لثه ای که افراد به آن مبتلا می شوند، کدام است؟

ـ شایع ترین بیماری لثه ای همان التهاب لثه است که با خونریزی از لثه آشکار می شود. خونریزی لثه در بین بسیاری از بیمارانی که به مطب دندانپزشکی مراجعه می کنند بسیار شایع است.

▪ حالا از کجا بفهمیم که به این بیماری خاموش مبتلا شده ایم بیماری های لثه ای علامت مشخصه ای هم دارند؟

ـ خونریزی از لثه یکی از اولین نشانه های بیماری های لثه ای است. این خونریزی می تواند به صورت خودبه خود اتفاق بیفتد یا هنگام مسواک زدن یا حتی گاز زدن یک سیب. دومین نشانه بیماری های لثه، تغییر رنگ لثه است، بوی بد دهان هم از دیگر علایم وجود بیماری های لثه ای به شمار می آید.

▪ تغییر رنگ لثه که به آن اشاره کردید به گونه ای هست که به سادگی مشاهده شود؟

ـ بله. کافی است شما جلوی آیینه بروید و نگاهی به رنگ لثه هایتان بیاندازید رنگ لثه سالم صورتی صدفی است. در شروع بیماری های لثه ای، رنگ لثه قرمز رنگ به نظر می آید و به تدریج به سمت خاکستری متمایل به سفید و مات در می آید.

علاوه بر این لثه طبیعی نباید تحلیل داشته باشد و در گردن دندان ها به حالت هلالی (دالبوری) به دندان متصل شده باشد، تورم و تغییر قوام لثه ها نیز علایمی هشدار دهنده هستند که باید افراد را به فکر رسیدگی به وضعیت لثه هایشان بیاندازند.

▪ آقای دکتر، اصلا چرا لثه ها بیمار می شوند؟

ـ بیماری های لثه ای منشا عفونی دارند. یعنی مجموعه ای از میکروب ها می توانند لثه ها را بیمار کنند. شاید این میکروب ها در حالت عادی در دهان همه ما وجود داشته باشند ولی وقتی تعدادشان از میزان مشخصی بالاتر رفت، قدرت تخریب لثه و بافت های نگهدارنده دندان را پیدا کرده و بیماری های لثه ای آغاز می شوند.

بنابراین افراد باید تلاش کنند با مسواک زدن مرتب و نخ کشیدن منظم تعداد میکروب های بیماری زا برای لثه و بافت های نگهدارنده دندان را پایین نگه دارند.

▪ شاید تشخیص این که لثه ها بیمار شده اند برای خیلی ها دشوار باشد، به نظر شما چند وقت به چند وقت برای چکاپ و معاینه لثه ها باید به متخصص لثه مراجعه کرد؟

ـ توصیه ما این است که افراد نه فقط به متخصص لثه، بلکه هر 6 ماه یکبار به دندانپزشک عمومی مراجعه کنند تا سلامت دندان ها و لثه ها را دندانپزشک عمومی بررسی کند. در این صورت بیماری های لثه ای نیز تشخیص داده می شوند.

▪ آیا دندانپزشکان عمومی می توانند درمان های اولیه برای بهبود بیماری های لثه ای را برای بیماران انجام دهند؟

ـ در بسیاری موارد این گونه است، مثلا التهاب لثه ناشی از وجود جرم که منجر به خونریزی از لثه ها یا تحلیل لثه شده است را می توان در مطب یک دندانپزشک عمومی با یک جرم گیری درمان کرد و لثه ها پس از چند هفته به حالت طبیعی خود باز خواهند گشت.

ولی اگر بیماری لثه در مراحل پیشرفته باشد و نیاز به درمان های پیچیده تری مثل پیوند لثه، جراحی های وسیع در لثه ها و. . . باشد، همین دندانپزشک عمومی بیمار را به یک متخصص لثه ارجاع می دهد تا اقدامات درمانی مناسب برای او انجام گیرد.

▪ به طور کلی متخصص لثه، چه اقدمات درمانی به بیماران ارایه می کند؟

ـ لازمه داشتن سلامت دهان و دندان، داشتن لثه ها و بافت های نگهدارنده دندان سالم است که از دندان های درون خود به خوبی حمایت کنند.

متخصصان لثه به بیماران کمک می کنند که از بیماری های لثه و بافت های نگهدارنده دندان پیشگیری کرده و بیماری های این بافت ها را درمان می کنند.

جرم گیری زیر لثه، جرم گیری بالای لثه، پیوند لثه، جراحی های لثه، محکم کردن دندان هایی که اندکی لقی دارند (اسپلینت کردن)، تقسیم دندان هایی که دچار مشکلاتی شده اند به چند بخش و استفاده از آن ها پس از روکش کردن به عنوان واحدهایی مستقل، کار گذاشتن ایمپلنت های دندانی به جای دندان های از دست رفته و. . . از جمله درمان هایی است که متخصصین لثه برای بیماران انجام می دهند.

▪ چه کنیم که از بیماری های لثه ای پیشگیری کنیم تا نیازی نباشد برای چنین درمان های پیشرفته ای به متخصصان لثه مراجعه کنیم؟

ـ کلید اصلی برای پیشگیری از بیماری های لثه ای مسواک زدن و نخ کشیدن مرتب و منظم دندان هاست. آنچه باید به آن توجه کرد مدت زمان نخ کشیدن و مسواک زدن است. 30 ثانیه قبل از رفتن به رختخواب، تندتند مسواک زدن و نخ کشیدن را هم به صورت نامنظم انجام دادن یا اصلا از نخ دندان استفاده نکردن، نمی تواند از بیماری های لثه ها و بافت های نگهدارنده دندان پیشگیری کند.

مسواک زدن به طریقه صحیح و نخ کشیدن باید حداقل 5-4 دقیقه طول بکشد. 5 دقیقه در طول شبانه روز برای سلامت دهان و دندان وقت گذاشتن، زمان بسیار اندکی است ولی سلامت دندان ها و لثه ها را به بهترین صورت ممکن تضمین می کند.

نکته دیگر آموختن روش مسواک زدن و نخ کشیدن صحیح است، افراد می توانند این تکنیک ها را از دندانپزشکان عمومی در جلساتی که برای چکاپ و معاینه دندان هایشان مراجعه می کنند، بیاموزند.