آستیگماتیسم

آستیگماتیسم (astigmatism) یک نقص خفیف و به راحتی قابل درمان انحنای چشم شماست که باعث تاری دید می شود.

آستیگماتیسم هنگامی به وجود می آید که لایه خارجی و شفاف جلوی چشم یعنی قرنیه و یا عدسی چشم که درون چشم قرار دارد، انحنایش در یک جهت کمی متفاوت از انحنایش در جهت دیگر است.

به این ترتیب سطح قرنیه یا عدسی در بعضی نواحی مسطح تر یا منحنی تر از نواحی دیگر است.

هنگامی که قرنیه دارای اعوجاج باشد، شما مبتلا به "آستیگماتیسم قرنیه ای" هستید. هنگامی که عدسی دارای اعوجاج باشد" آستیگماتیسم عدسی" دارید.

هر دو نوع آستیگماتیسم، تاری دید ایجاد می کند، اما اغلب موارد آستیگماتیسم ناشی از نایکنواختی انحنای قرنیه است.

فرد مبتلا به آستیگماتیسم هم در فاصله نزدیک و هم در فاصله دور تاری دید دارد.

آستیگماتیسم معمولاً; از هنگام تولد وجود دارد و ممکن است با دوربینی یا نزدیک بینی ترکیب شود. معمولاً; این عارضه ثابت می ماند و در طول زمان بهتر یا بدتر نمی شود.

بسیاری از افرادی که دارای مقدار اندکی آستیگماتیسم هستند که مقدار آن قدر زیاد نیست که نیاز به عمل تصحیحی داشته باشد.

● علایم و نشانه ها

▪ علایم و نشانه های آستیگماتیسم شامل موارد زیر است:

ـ اعوجاج در بخش هایی از میدان بینایی.

ـ تاری خطوط عمودی، افقی یا مایل.

ـ علل

در چشم شما دو بخش وجود دارد که مسیول متمرکز کردن تصاویر هستند: قرنیه و عدسی.

در چشم طبیعی این عناصر کانونی کننده انحنایی یکدست مانند سطح یک توپ لاستیکی دارند.

قرنیه و عدسی با داشتن چنین سطح منحنی همه شعاع های نور وارد شده به چشم را به یک میزان خم می کنند (می شکنند) و یک تصویر متمرکز واضح بر روی پرده حساس پشت چشم یعنی شبکیه ایجاد می کنند.

اما اگر انحنای قرنیه یا عدسی یکدست نباشد، شعاع های نور به طور یکسان نمی شکنند، در این حالت شما دچار خطای انکسار نور هستید.

آستیگماتیسم یکی از اشکال مختلف خطاهای انکسار نور در چشم است. در آستیگماتیسم، قرنیه یا عدسی در یک جهت انحنای بیشتری از جهت دیگر دارد.

آستیگماتیسم تصحیح نشده باعث تاری دید می شود. در این حالت تاری دید در یک جهت _ افقی، عمودی یا مایل _ بیش از جهت دیگر وجود دارد.

آستیگماتیسم ممکن است در ترکیب با سایر خطاهای انکساری مثل نزدیک بینی یا دوربینی رخ دهد:

در نزدیک بینی (میوپی) انحنای قرنیه بیشتر از حد عادی است یا کره چشم درازای بیش از حد طبیعی دارد. در نتیجه شعاع های نور به جای آنکه دقیقاً; روی شبکیه متمرکز شوند، در جلوی شبکیه به هم می رسند و اشیای دور تصویری مبهم خواهند داشت.

در دوربینی (هیپروپی) انحنای قرنیه کمتر از حد عادی است یا کره چشم طول کمتر از حد طبیعی دارد، در نتیجه حالت عکس نزدیک بینی رخ می دهد. نور در پشت چشم متمرکز می شود و تصویر اشیای نزدیک تار می شود اما دید دور عادی باقی می ماند.

در اغلب موارد آستیگماتیسم از هنگام تولد وجود دارد. ممکن است آستیگماتیسم در نتیجه وارد شدن آسیب به چشم بیمار یا جراحی رخ دهد.

آستیگماتیسم با مطالعه در نور کم یا تماشای تلویزیون از فاصله نزدیک بهتر یا بدتر نمی شود.

● چه هنگامی باید به چشم پزشک مراجعه کرد

اگر درجه آستیگماتیسم چشم شما آن قدر باشد که در کاری که می خواهید انجام دهید اختلال ایجاد کند یا اگر کیفیت بینایی تان مانع رضایت شما از نحوه فعالیت هایتان است، به چشم پزشک مراجعه کنید.

چشم پزشک درجه آستیگماتیسم شما را تعیین می کند و در مورد اینکه چه روشی را برای تصحیح بینایی تان انتخاب کنید به شما مشاوره خواهد داد.

تغییر درجه آستیگماتیسم چشم در طول زندگی اگر اصولاً; رخ دهد، بسیار تدریجی و کند است.

انجام معاینات منظم چشم، راه مناسبی برای شناسایی تغییرات حدت بینایی است تا در صورت لزوم عینک یا لنز تماسی برای شما تجویز شود یا شماره آنها تصحیح شود.یک فرد بزرگسال سالم باید تا 50 سالگی هر سه تا پنج سال یک بار معاینه چشم انجام دهد.

پس از 50 سالگی فواصل معاینات کمتر کنید. اگر دچار مشکلات انکساری مانند آستیگماتیسم هستید، هر دو سال یک بار به هر تعدادی که چشم پزشکتان توصیه می کند، به او مراجعه کنید.

● تشخیص بیماری

▪ چشم پزشک شما ممکن است از ابزارهایی که در زیر می آید برای معاینه چشم شما استفاده کند:

ـ قرنیه سنج (Keratometer) : چشم پزشک در قرنیه سنجی با استفاده از دستگاهی به نام قرنیه سنج یا کراتومتر میزان و جهت گیری آستیگماتیسم قرنیه ای را با اندازه گیری میزان نور منعکس شده از سطح قرنیه مشخص می کند.

ـ کراتوسکوپ و ویدیوکراتوسکوپ: این ابزارها برای تشخیص و تعیین مقدار انحنای سطح قرنیه در صورت وجود آستیگماتیسم مورد استفاده قرار می گیرند.

کراتوسکوپ حلقه های نورانی را روی قرنیه می افکند. سپس انعکاس این حلقه های نورانی روی قرنیه از طریق کراتوسکوپ مورد مشاهده قرار می گیرد و برحسب شکل و فواصل این حلقه ها می توان میزان آستیگماتیسم قرنیه را محاسبه کرد.

با اتصال کراتوسکوپ به یک دوربین ویدیویی، ویدیوکراتوسکوپ ساخته شده است، که با آن می توان تصویر قرنیه را روی یک صفحه تلویزیونی دید.

ویدیوکراتوسکوپ رایج ترین وسیله مورد استفاده برای تعیین مقدار انحنای سطح قرنیه در آزمونی است که مکان نگاری (توپوگرافی) قرنیه نامیده می شود.

● درمان

هدف درمان آستیگماتیسم تصحیح انحنای نایکنواخت قرنیه است که باعث تاری دید می شود. درمان شامل تجویز عدسی های تصحیح کننده به صورت عینک یا لنز تماسی یا انجام جراحی تصحیحی می شود:

ـ اصلاح دید با تجویز عدسی تصحیح کننده: استفاده از عدسی های تصحیح کننده اثر ناشی از انحنای نایکنواخت قرنیه را برطرف می کند. عدسی تصحیح کننده ممکن است به صورت لنز تماسی یا عینک باشد.

ـ لنزهای تماسی: لنزهای تماسی هر دو آستیگماتیسم های قرنیه و عدسی چشم را تصحیح می کنند.

ـ انواع مختلفی از لنزهای تماسی در دسترس است: لنزهای سخت، لنزهای نرم، لنزهای یک بارمصرف، لنزهای با کاربرد طولانی مدت، لنزهای دوکانونی، لنزهای سخت نفوذپذیر نسبت به اکسیژن و.... با چشم پزشکتان در مورد اینکه کدامیک از این انواع مختلف لنز برای شما مناسب تر است، مشاوره کنید.

یک شیوه دیگر استفاده از لنز تماسی برای تصحیح آستیگماتیسم "روش ارتوکراتولوژی" یا Ortho-K است. در این روش شما چندین ساعت در روز لنز تماسی سخت به چشم می گذارید تا انحنای قرنیه تان تصحیح شود.

در روزهای بعد تعداد ساعات استفاده از لنز تماسی کاهش می یابد و در حدی که شکل جدید قرنیه حفظ شود. البته اگر مدتی استفاده از این روش را قطع کنید، قرنیه چشم دوباره به شکل اولش بازمی گردد.

ـ عینک: در مواردی که به دلایل مختلف استفاده از لنز تماسی از جمله ترجیح بیمار امکان پذیر نیست، انواع مختلف عینک می تواند جانشین مناسبی برای لنز تماسی باشد.

ـ جراحی برای تصحیح عیوب انکساری: در روش جراحی با شکل دهی مجدد به سطح قرنیه، آستیگماتیسم تصحیح می شود.