گرفتگی صدا

آیا تا به حال با یک بیمار مبتلا به سرطان حنجره مواجه بوده اید. شناخت شما از این بیماری چه میزان است؟ آیا می توان به زندگی مشترک با یک بیمار مبتلا به سرطان حنجره فکر کرد؟

متاسفانه تا چندی پیش فردی که به سرطان حنجره مبتلا می شد، زمانی از بیماری خود مطلع می شد که در واقع دیگر درمان جدی موثری برایش قابل اجرا نبود، اما خوشبختانه گروهی از متخصصان بیماری های حنجره در کشور، موفق شده اند با استفاده از میکروسکوپ و جراحی با روش میکروسرجری با لیزر و بدون لیزر به درمان عارضه سرطان ابتدایی حنجره پرداخته و این امید را در دل بیماران مبتلا برای درمان موثر بدون از دست دادن حنجره ، زنده کنند. در واقع گزارش پیش رو به بهانه ارایه فناوری های نوین در تشخیص و درمان سرطان حنجره در اولین کنگره بین المللی بیماری های حنجره و اختلالات صوتی ارایه می شود.

منشا تولیدصدا حنجره است و موثرترین قسمت حنجره که در تولید صدا نقش دارد، تارهای صوتی است که کوچکترین تار عضلانی بدن نیز به حساب می آید که پوشش مخاطی پیچیده ای از این تارها محافظت می کند و صدای تولید شده با تارهای صوتی که صوت با فرکانس پایه ای گفته می شود، کیفیت کلام را ندارد و این صوت اولیه با عبور از قسمتهای مختلف حلق و دهان و بینی که در اصطلاح آن را تونل صوتی گویند، فرم کلامی را پیدا می کند.

فرکانس پایه ای حنجره در خانمها 240 هرتز است. یعنی 240 بار در ثانیه این تارها به لرزش در می آیند یعنی برای تولید صدا به مدت 5 ثانیه 1200 بار تارهای صوتی به لرزش در می آیند و در آقایان فرکانس پایه ای 140 هرتز است و علت اختلاف اصلی بین صدای آقایان و خانم ها تفاوت فرکانس پایه ای است و به همین دلیل صدای خانمها زیرتر از آقایان است.

▪ چگونگی گرفتگی صدا در خانمها، اطفال و سالمندان ، ناشی از تروما و سرطان حنجره و همچنین مسایل شغلی و مشکلات موجود:

- عامل تغییرات هورمونی در دوران تخمک گذاری دوران حاملگی و دوران یایسگی

- عامل تغییرات روحی و خلقی که در ساعات مختلف روز رخ می دهد و گفتنی است که اولین تظاهرات و تغییرات روحی و خلقی در کیفیت صدا اثرگذار است.

- در صورت بروز بیماری های التهابی حنجره ، بهبودی به علت بالا بودن فرکانس پایه ای و رعایت نکردن استراحت صوتی باتاخیر رخ می دهد و گفتنی است که صحبت کردن با تلفن بیش از حد، حنجره را خسته می کند و مخصوصا در زمان بیماری لارنژیت باعث تاخیر در بهبودی می شود.

- استفاده بیش از حد از مواد شوینده شیمیایی و همچنین لوازم آرایشی و استنشاق انواع عطر و اسپری عامل موثر گرفتگی صدا در خانمهاست.

استفاده از داروهای محرک ، تاثیر نامطلوب بر لایه های مخاطی محافظتی حنجره دارد و در برخی موارد این تغییرات در خانمها غیرقابل برگشت است و باعث تغییر صدای ماندگار خواهد شد.

● گرفتگی صدا در سالمندان

درست است که با گذشت زمان ، ظاهر انسان ضعیف می شود و صدا هم از این امر مستثنا نیست ، اما می توان شرایط مناسبی را برای حفظ کیفیت صدا فراهم کرد. ایجاد صدا به 2 عامل بستگی دارد:

1) حجم هوای ذخیره شده در ریه در موقع بازدم

2) توانایی عضلات تارهای صوتی و منضمات آن که با مشاوره با متخصصان آسیب شناسی گفتار و انجام تمرینات ورزشی و تنفسی می توان بر این کاستی ها فایق آمد. استفاده از دخانیات در سنین بالا آسیب شدیدی به حنجره وارد می کند.

● گرفتگی صدا و حرفه ای ها

افرادی که حرفه آنها به صحبت کردن وابسته است ، باید بیش از افراد معمولی به حفظ و سلامتی صدای خود توجه کنند. چنانچه فردی در مواقع سرمازدگی استراحت صوتی را رعایت نکند و با شدت و بلند صحبت کند، باعث خونریزی های کوچک در تارهای صوتی می شود که تدریجا این تغییرات به علت رعایت نکردن بهداشت حنجره به گره صوتی تبدیل می شود که نیاز به عمل جراحی دارد. تعداد کمی از مدرسان در ساعات استراحت و پس از تدریس از سیگار استفاده می کنند که بسیار مضر است ، زیرا بیشترین آسیب تارهای صوتی در مواقع خستگی و خشکی مخاط پوششی تارهای صوتی رخ می دهد که به مدرسان عزیز توصیه می شود با مصرف آب باعث افزایش رطوبت و لطافت تارهای صوتی شوند و از آسیبهای متعدد در امان باشند.

اما چندکلامی با آنهایی که می خواهند صدای حرفه ای داشته باشند: صدای حرفه ای دارای شرایط خاصی از نظر فیزیولوژی و آناتومی تارهای صوتی و همچنین توانایی های ویژه است که پس از بررسی های دقیق با تمرینات صحیح می توان این توانایی را افزایش داد. در غیر این صورت ، صرفا به دلیل یک میل و تفکر احساسی و تمرینات ناصحیح و غیراستاندارد توانایی ذاتی و اصلی حنجره مختل شده و تغییرات غیرقابل جبران در تارهای صوتی ایجاد می کند. نکته دیگر این که بعضی افراد با تقلید صدای خواننده های حرفه ای در زمان کوتاهی کیفیت صدای واقعی خود را از دست می دهند که این اتفاق در بعضی قاریان و مداحان دیده شده است.

توصیه ما این است که با ارزیابی های دقیق و بررسی توانایی های حنجره و با مشورت با کارشناسان قدم به ورطه صوت حرفه ای بگذارند.

● گرفتگی صدا ناشی از تروما

امروزه با افزایش آمار تصادفات و نزاعها آمار آسیب و ترومای حنجره بالا رفته که بیشترین آنها مربوط به تصادفات ، اتومبیل است که به علت عدم استفاده از کمربند ایمنی در تصادفات صورت و گردن به فرمان اتومبیل برخورد می کند و باعث آسیب گردن مخصوصا حنجره که برجسته ترین عضو گردن است ، خواهد شد و همچنین در نزاعها و استفاده غیرصحیح از فنون ورزشهای رزمی همان اتفاق و آسیب به گردن و حنجره وارد می شود.

● گرفتگی صدا در کودکان

گرفتگی صدا در کودکان جز تعداد محدودی که به صورت مادرزادی است ، بیشتر اکتسابی است و قابل ذکر است که گریه یک پدیده طبیعی است و نمی تواند ایجاد آسیب در حنجره کند.

- جیغ زدن های ناگهانی که منشا اختلال خلقی است و منشا اصلی آن اختلافات و ناهنجاری های رفتاری در خانواده است ، می تواند نقش مهمی در گرفتگی صدای اطفال داشته باشد.

- سرفه های شدید نیز ناشی از بیماریهای التهابی ریه ، حلق و سینوس که به طور ناقص درمان شده است یا وجود عامل آلرژی در محیط زندگی و یا آلرژی به مواد غذایی در کنار تقلید از صداهای مختلف شخصیت های تلویزیونی یا دیگران می تواند به وارد آمدن آسیب هایی به حنجره منجر شود.

شایان ذکر است که تشخیص بموقع گرفتگی صدا در کودکان و درمان بهنگام ، در بهبودی موثر است

علامت اولیه این عارضه تنگی نفس است که به درجات مختلف صورت می گیرد و مصدوم باید به بخش اورژانس منتقل شود. علامت دیگری که به علت شکستگی غضروف حنجره ایجاد می شود؛; ادم و خونریزی زیر مخاطی است که پس از حادثه رخ می دهد و عوارض ناشی از آن شامل گرفتگی صدا، تنگی نفس و احساس درد در هنگام بلع غذا است. نکته قابل توجه در زمان کمک رسانی به این گونه مصدومان ، خودداری از جابه جایی و کشش گردن آنها است.

● گرفتگی صدا در سرطان حنجره

شناخت بیشتر ما از یک بیمار با سرطان حنجره فردی است که قدرت تکلم ندارد و با یک دستگاه با صدای خاصی صحبت می کند و سوراخی در جلوی گردن برای تنفس دارد. نکته قابل توجه این است که این بیماران اگر چه از نظر عارضه سرطان بهبود کامل یافته اند و بیماری آنها مسری نیست ، ولی متاسفانه از نظر اجتماعی و خانوادگی با پدیده عدم پذیرش صحیح مواجه هستند. از طرف دیگر، این بیماران امکان ارتباط کلامی مناسبی با اطرافیان ندارند و اطرافیان آنها نیز با چشم دیگری به آنها نگاه می کنند و جای تاسف است که این پدیده در کشور ما مشاهده می شود در صورتی که در کشورهای پیشرفته با برنامه ریزی های صحیح برای این بیماران شرایط مناسبی فراهم می کنند که آنها احساس کمبود نداشته باشند. حال اگر بخواهیم با مشکلات ذکر شده مواجه نشویم ، راهکار چیست؟

به نظر می رسد فرهنگ سازی صحیح در جامعه از سوی رسانه ها برای معرفی بهتر این بیماران و کمک به آنها و همچنین آشنایی بیشتر مردم با این بیماری لازم است به نحوی که چنانچه فردی دچار گرفتگی صدا و عدم بهبودی آن در 3 هفته شد باید به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کند تا با معاینات دقیق و بررسی های لازم و با تشخیص و بررسی نسج مخاط حنجره ، علت گرفتگی صدا مشخص شود و در صورتی که احتمال عارضه سرطان ابتدایی حنجره مطرح شد، با انجام معاینات دقیق تر تحت بیهوشی عمومی و با استفاده از میکروسکوپ و انجام بیوپسی (نمونه برداری از نسج) به تشخیص صددرصد رسیده و با استفاده از میکروسکوپ و جراحی با روش میکروسرجری با لیزر و بدون لیزر به درمان عارضه سرطان ابتدایی حنجره پرداخته و گاه با استفاده از روش پرتودرمانی می توان درمان را کامل کرد و می توانیم مطمین باشیم که درمان بدون از دست دادن حنجره انجام پذیرفته و خوشبختانه در حال حاضر در کشورمان با حضور متخصصان و همچنین فناوری نوین در تشخیص و درمان سرطان حنجره می توان گفت درمان این گونه بیماران همانند کشورهای پیشرفته انجام می شود.

اما متاسفانه بیماران مبتلا به عارضه سرطان ابتدایی با بی توجهی ، باعث پیشرفت عارضه سرطان به قسمتهای مختلف حنجره شده که به ناچار نیاز به اعمال جراحی وسیع تر و با نقص عضو بیشتر خواهد شد.