نگرانی درباره تغییرات غیر طبیعی پوست

مقاله زیر اطلاعاتی درباره سرطان پوست، علایم آن، تشخیص و درمان آن به شما ارایه می دهد. به جز نوعی از سرطان پوست که ملانوم بدخیم گفته می شود، در سایر موارد میزان بهبودی سرطان پوست بیش از95 درصد است.

● پوست

پوست عامل محافظ بدن در مقابل ضربه و صدمات وارده است. همچنین دریافت کننده تحریکات حسی، ترشح کننده عرق و تنظیم کننده دمای بدن است. این اعمال در پوست از طریق ساختارهای تخصصی مثل اعصاب، مو، ناخن، منافذ عرق و غدد ترشحی انجام می گیرد. پوست به طور مداوم تحت تأ;ثیر صدمات خارجی و داخلی مثل نور خورشید، باد و مواد شیمیایی قرار دارد. عوارض ایجاد شده توسط این عوامل عموماً; به سرطان منجر نمی شود، ولی در بعضی موارد ممکن است زمینه ساز سرطان باشد.

شایعترین عارضه پیش سرطانی پوست، کراتوز آکتینیک (وابسته به نور خورشید) است که به صورت ضخیم شدن پوست همراه با پوسته ریزی است. این عارضه که می تواند در مناطق کوچکی از پوست صورت، گردن یا دست ها خود را نشان دهد معمولاً; در افراد مسن که پوست آنها سالها تحت تأ;ثیر اشعه ماورای بنفش نور خورشید قرار گرفته است، دیده می شود.

● سرطان پوست

براساس نوع سلول اصلی ایجادکننده سرطان، سرطان های پوست در سه دسته اصلی تقسیم بندی می شوند که عبارتند از:

ـ سرطان سلول های پایه ای

ـ سرطان سلول های سنگفرشی

ـ ملانوم (سرطان سلول های رنگدانه ای)

بیش از 90درصد انواع سرطان های پوست در دو دسته اول قرار می گیرند. بیشتر سرطان های پوست فقط به طور موضعی رشد کرده و بافت های مجاور خود را گرفتار می کنند، ولی بعضی از آنها به خصوص ملانوم که نادرترین نوع سرطان پوست است، ممکن است از طریق سیستم گردش خون یا لنفاتیک گسترش یابد. چون ملانوم خصوصیات متفاوتی نسبت به دو نوع دیگر سرطان پوست دارد، در بخش جداگانه ای به آن خواهیم پرداخت.

شایعترین نوع سرطان پوست، سرطان سلول های پایه ای است که به آهستگی رشد کرده و به ندرت گسترش می یابد، ولی اگر این بیماری درمان نشود می تواند به استخوان های زیرین یا پوست اطراف گسترش یابد و مشکلات جدی ایجاد کند.

سرطان سلول های سنگفرشی که کمتر از سرطان با سلول های پایه ای دیده می شود به ندرت می تواند رشد سریع داشته باشد. چون هر دو نوع این سرطان در صورت تشخیص زودهنگام به راحتی قابل درمان هستند، بنابراین کشف زودرس و درمان مناسب اهمیت ویژه ای دارد.

گرچه این سرطان های پوست تقریباً; در تمامی نقاط پوست بدن می توانند ایجاد شوند، ولی شایع ترین محل های ایجاد این تومورهای مناطق باز بدن مثل صورت، گردن، ساعد و پشت دستها است.

● علل ایجاد سرطان پوست

مهمترین عامل شناخته شد ه سرطان پوست، تماس های مکرر با اشعه ماورای بنفش در طی سالهای طولانی است. هیچکس از ابتلا به سرطان پوست مصون نیست، ولی کسانی که در معرض خطر بیشتری هستند عبارتند از:

مردان و زنان با پوست روشن که به راحتی دچار آفتاب سوختگی می شوند، افرادی که مدت زمان طولانی را در آفتاب سپری می کنند مثل کشاورزان و فروشندگان دوره گرد. گرچه تماس با نورخورشید به طور مطلق قابل جلوگیری نیست، ولی باید در افراد با پوست روشن به حداقل کاهش یابد.

افراد با پوست روشن به علت فقدان مقادیر کافی ملانین که رنگدانه پوست است و در مقابل نورخورشید به صورت یک صافی عمل می کند، مستعد ابتلا به صدمات پوستی ناشی از تابش آفتاب هستند. هرچه پوست تیره تر باشد، میزان ملانین آن بیشتر است.

در سیاهپوستان به علت وجود مقادیر کافی ملانین، سرطان پوست نادر است. از طرف دیگر افراد آلبینو (زال) که در پوست خود فاقد ملانین هستند و محافظی در برابر اشعه ماورای بنفش نورخوشید ندارند، بسیار مستعد ابتلا به سرطان پوست هستند. کسانی که به علل شغلی یا فعالیت های ورزشی در معرض نور آفتاب شدید قرار می گیرند، باید از کرمهای محافظ آفتاب و در صورت امکان کلاه و دستکش های بلند استفاده کنند. سایر عوامل مستعدکننده سرطان پوست که کمتر شایع بوده ولی معمولاً; در تماس های شغل اهمیت دارند، عبارتند از تماس طولانی مدت با زغال، قطران، آرستیک، روغن پارافین و رادیوم.

● تشخیص

همه افراد باید نسبت به تغییرات غیرطبیعی پوست مثل زخم هایی که بهبود نمی یابند حساس باشند و با پزشک مشورت کنند. فقط پزشک می تواند تشخیص دهد که کدام ضایعه خوش خیم، کدامیک پیش سرطانی و کدام بدخیم است.

در بسیاری از موارد پزشک برای رسیدن به تشخیص از ضایعه نمونه برداری می کند. نمونه برداری یک اقدام جراحی نسبتاً; بدون درد است که در طی آن قسمت کوچکی از بافت منطقه مشکوک برداشته می شود و در زیر میکروسکوپ بررسی می شود. اگر ضایعه به حد کافی کوچک باشد ممکن است کل آن در هنگام بیوپسی برداشته شود.

نمونه برداری تنها راه تشخیص سرطان است.

نمونه برداری از ضایعات خوش خیم باعث تبدیل شدن آن به ضایعه بدخیم نخواهد شد. همچنین نمونه برداری باعث گسترش بیماری به سایر نقاط نیز نمی شود.

● درمان

اگر نمونه برداری وجود سرطان یا ضایعات پیش سرطانی را نشان دهد، پزشک راجع به بهترین درمان آن ضایعه تصمیم گیری خواهد کرد. چهار روش کلی درمان ضایعات پوستی شامل جراحی، تخریب ضایعه با حرارت ناشی از جریان الکتریسیته، تخریب ضایعه به وسیله یخ زدن آن یا رادیوتراپی (اشعه درمانی) است. اندازه ضایعه و محل آن مشخص کننده نوع درمان آن می باشد. تمام این روش ها با 95 درصد موفقیت همراه است.

در بعضی از موارد ترکیبی از این روش های درمانی استفاده می شود و گاهی نیز تکرار درمان ضروری به نظر می رسد. در سالهای اخیر استفاده از پمادها یا محلول های دارویی در درمان بعضی از ضایعات پوستی توصیه شده است.

میزان موفقیت در درمان سرطان پوست بستگی به اندازه، گسترش و نوع آن دارد. در سرطان های سلول های پایه ای و سلول های سنگفرشی با تشخیص و درمان به موقع می توان به بهبودی کامل دست یافت.

● ملانوم بدخیم

ملانوم بدخیم که به ندرت دیده می شود، نسبت به سایر سرطان های پوست در سنین پایین تری اتفاق می افتد و ممکن است به اعضای دیگر گسترش یابد. ملانوم معمولاً; خود را به صورت یک منطقه قهوه ای تیره که با مناطق سفید، صورتی، آبی یا خاکستری مخلوط شده است، نشان می دهد.

معمولاً; این بیماری به صورت یک ضایعه زگیل یا خال مانند شروع می شود که شکل، اندازه و رنگ آن در حال تغییر است. ممکن است خارش و حتی در موارد نادر در اثر صدمات خفیف نیز خونریزی داشته باشد. هرگونه تغییر در خال های سابق یا ایجاد خال های بزرگتر از یک سانتی متر بلافاصله باید مورد مشورت پزشکی قرار بگیرد.

ملانوم ممکن است به طور ناگهانی ایجاد شده، یا در نزدیکی یا برروی خال ها و سایر نقاط تیره رنگ پوست ظهور یابد. بنابراین ضروری است که محل و شکل خال های خود را به طور کامل بدانیم تا متوجه تغییرات آن شویم. نکات زیر می تواند علامت یک ملانوم باشد به این دلیل با مشاهده هر ضایعه رنگی با این خصوصیات باید سریع به پزشک مراجعه کرد:

ـ قرینه نبودن، عدم مشابهت یک طرف ضایعه با طرف دیگر

ـ حاشیه نامنظم یا غیرمشخص

ـ تغییر رنگ از یک نقطه به نقطه دیگر (در منطقه ضایعه)

ـ قطر بیشتر از 6 میلی متر

پزشک ممکن است برای اطمینان از تشخیص مانند سایر انواع سرطان پوست، نمونه برداری انجام دهد.

اگر ملانوم تشخیص داده شود، در این صورت مؤ;ثرترین درمان عمل جراحی است ولی سایر روش های درمانی نیز ممکن است استفاده شود.

گرچه وسعت جراحی لازم برای ملانوم بیشتر از سایر انواع سرطان پوست است، ولی از لحاظ زیبایی نتایج بسیار خوبی خواهد داشت. اگر ملانوم در مراحل اولیه تشخیص داده و درمان شود نتیجه درمان بسیار خوب خواهد بود، ولی در مراحل پیشرفته تر معمولاً; به اعضای دوردست منتشر شده و نتیجه درمانی مناسبی نخواهد داشت. سایر اعضای خانواده فرد مبتلا به ملانوم شانس بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند، به این دلیل باید به طور مرتب توسط متخصص پوست معاینه گردند.

● چگونه خود را در مقابل ابتلا به سرطان پوست محافظت کنیم؟

ـ بین ساعت 11 صبح تا 4 بعدازظهر در معرض نور خورشید قرار نگیرید.

ـ دست ها و پاهای خود را با پوشیدن لباس مناسب بپوشانید.

ـ از کرم های محافظ آفتاب مناسب استفاده کنید.

ـ از لامپ های مخصوص برنزه کردن استفاده نکنید.

ـ کودکان خود را در معرض نور شدید آفتاب قرار ندهید.

ـ محافظت از آفتاب را به فرزندان خود بیاموزید.

کلید حفظ سلامت در مقابل سرطان پوست ابتدا پیشگیری از آن و در صورت بروز، کشف زودهنگام و درمان مناسب آن می باشد.