از خاک به خوک

با پیش بینی شیوع آنفلوآنزای خوکی در آمریکا صاحب نظران معتقدند چالش جدی آینده دولت اوباما سلامت اجتماعی است. چند روز پیش در آستانه صد روز دوم دولت جدید، ژوزف بایدن، معاون رییس جمهور گفت: اولین و مهم ترین دستور کار دولت سلامت اجتماعی است. ...

همه گیری آنفلوآنزای خوکی زوایای تاریک و روشن نظام سلامت و بهداشت آمریکا را می تواند روشن کند. در آزمایشگاه های تخصصی ویروس شناسان امیدوارند به زودی واکسن بیماری را پیدا کنند، ولی در کشوری که از هر هفت نفر یک نفر بیمه نیست و به دنبال آن به خدمات درمانی و دارو و پزشک دسترسی آسان ندارد، نگرانی این است که مردم تا چه اندازه می توانند به کنترل و درمان بیماری در سطح اجتماع امیدوار باشند. در صورت همه گیری آنفلوآنزا وضع بیمه نشده ها از همه بدتر است که یا به طرف بخش های اورژانس هجوم می آورند یا با درمان سرخود با داروهای دم دستی سرماخوردگی وضع را بدتر و پیچیده تر می کنند.

بسیاری از این افراد نمی دانند با مراجعه مراکز دولتی می توانند بدون پرداخت پول یا با پول کمی ویزیت شوند. البته کمک به یک جمعیت 50 میلیون نفری بیمه نشده آخر ماجرا نیست. مثلا معلوم نیست تکلیف مهاجران غیرقانونی که نام و نشانی از آنها ثبت نشده و جزو اولین و پرخطرترین کانون های بیماری های واگیردار هستند، چیست؟ متخصصان بهداشت عمومی می گویند ایجاد مانع در راه دسترسی به مراقبت های پزشکی حتی با بهانه قانون برای جامعه شناور و پرتحرکی مثل ایالات متحده درنهایت نتایج منفی خود را نشان خواهد داد. دکتر جرج بنجامین، رییس هیات مدیره مرکز سلامت عمومی آمریکا می گوید: نگرانی ما اول در مورد کسانی است که با تأ;خیر در مراجعه و درمان، خود و دیگران را به خطر می اندازند. در صورت همه گیری بیماری آنفلوآنزا میلیون ها نفر به دلیل ناتوانی در پرداخت پول معالجه به پزشک مراجعه نمی کنند و این تازه دردسر اول نظام بهداشت و درمان ما است. به احتمال قوی لایحه بهداشت و درمانی که در کنگره در حال بررسی است به جلوگیری از شیوع قریب الوقوع آنفلوآنزا وصال نمی دهد و باید خارج از روند قانون گذاری سریع تر عمل کرد. نمایندگان جمهوری خواه و دموکرات لایحه ای را برای پوشش افراد بیمه نشده در وضعیت فوریت های پزشکی این هفته تقدیم کنگره کرده اند که کاربرد آن در مورد بلایای پیش بینی نشده طبیعی مثل زمین لرزه، حملات میکروبی تروریستی (bioterror attack) یا وضعیت اورژانس اپیدمی مثل آنفلوآنزا است. نمایندگان کنگره می گویند: وقتی یک بیماری واگیر کشور را پر کند نمی توان مردم را از دسترسی به دارو و درمان بازداشت. برخی دیگر هم پیشنهاد می کنند واکسن آنفلوآنزا هر ساله به صورت رایگان عرضه شود. با وجود آنکه مسوولان دولت اوباما هنوز نظر قانونی و یکسانی درباره لایحه ها و طرح های ارایه شده به کنگره ندارند، تجهیز مراکز دولتی بهداشت با داروهای ضدآنفلوآنزا که بتواند در اختیار بیمه نشده ها قرار گیرد مدتی است شروع شده. دکتر جف لوی، رییس بنیاد سلامت آمریکا یک گروه سلامت عمومی که درباره آنفلوآنزا کار می کند، می گوید: درباره مساله ای اورژانسی مثل آنفلوآنزا دولت باید قدم پیش بگذارد و به مردم نیازمند کمک کند. البته هنوز هیچ تغییری در لوایح قبلی داده نشده است و محدودیت های دولتی در مورد کمک رسانی به مردم از دولت قبلی جورج بوش هنوز وجود دارند.

● چالش مهاجران در اپیدمی ها

در مورد اپیدمی بیماری های عفونی چالش مهاجران- قانونی یا غیرقانونی- که از جمله پرخطرترین و آسیب پذیرترین افراد هستند بزرگ ترین مشکل مسوولان بهداشت است. بسیاری از بیمه نشدگان متولد آمریکا هستند، ولی آمارها نشان می دهند مهاجران بیمه نشده دو برابر افراد بیمه نشده بومی هستند. در زمان سلطه جمهوری خواهان بر کنگره تسری شبکه بهداشت حتی برای مهاجران قانونی هم ممنوعیت داشت. وقتی کنگره به دست دموکرات ها افتاد، این رویکرد با بیمه دولتی کودکان خانواده های کم درآمد برای مهاجران قانونی هم تعدیل شد، ولی آنفلوآنزای خوکی مهاجر قانونی یا غیرقانونی نمی شناسد و محدودیت های دولتی هم اثری بر گسترش ویروس ندارد، پس باید در اقدامات کوتاه مدت مهاجران غیرقانونی را هم در نظر داشت. از طرف دیگر از آنجا که کانون بحران از کشور مکزیک، همسایه جنوبی ایالات متحده آغاز شده است، کارشناسان عقیده دارند اعمال چنین اقداماتی سیل مهاجران غیرقانونی مکزیکی را که در کشور خود دسترسی به درمان ندارند به سوی ایالات متحده سرازیر خواهد کرد. البته انداختن همه تقصیرها به گردن مهاجران قانونی یا غیرقانونی تنها ساده کردن مساله است. متخصصان می گویند: انبوهی از مردم آمریکا که به بهداشت عمومی دسترسی درست ندارند، بحران اقتصادی جدی و بیمارستان های شلوغ در صورت بروز یک وضع اضطراری می توانند آمریکا را با یک فاجعه بهداشتی روبه رو کنند.

● یک حساب سرانگشتی

نظام پزشکی آمریکا پیشرفته ترین و به روزترین اطلاعات و کشفیات را در اختیار دارد. در 5 بیمارستان بزرگ کشور مجموعا بیش از همه بیمارستان های آمریکا اقدامات بالینی انجام می شود، ولی در یک نگاه کلی، نظام بهداشت و درمان ما شکست خورده است. با یک مرور سردستی در آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO) می بینیم که طول عمر آمریکایی ها از طول عمر یونانی ها کمتر است. کودکان ما دو برابر کودکان پرتغالی در معرض مرگ و میر در سن پنج سالگی و زنانمان 11 بار بیش از زنان ایرلندی در خطر مرگ هنگام زایمان قرار دارند و آن وقت ما سطح سلامت اروپایی ها را پایین تر از مال خود می دانیم. قسمت عمده سرمایه گذاری های ما به خصوص از طرف بخش خصوصی در بخش مراقبت های بالینی بیشتر پیشرفته مثل (CAT Scans) و قسمت بسیار کمتری برای سلامت عمومی هزینه می شود. انگار فقط وجود یک نوبل پزشکی ما را برای توجه به سلامت و بهداشت عمومی به تلاش وامی دارد. جورج بوش در زمان ریاست جمهوری از ترس آنفلوآنزای مرغی یا به دلیل کتابی که در مورد همه گیری آنفلوآنزا در سال 1918 خوانده بود اقداماتی به خصوص برای همه گیری آنفلوآنزا انجام داد، ولی او و سایر رییس جمهوران آمریکا دست و دلشان به گسترش نظام سلامت عمومی پیش نرفت تا به وضعیت آشفته فعلی رسیدیم. بیمارستان های ما تخت کافی ندارند.

پرسنل درمانی هم برای چنین همه گیری آموزش کافی ندیده اند. یک مطالعه کلی نشان می دهد در صورت شیوع آنفلوآنزا ده میلیون آمریکایی باید در بیمارستان بستری شوند، در حالی که در حال حاضر از یک میلیون تخت بیمارستانی کشور دو سوم اشغال هستند. سال گذشته یکی از نمایندگان کنگره دستور داد ظرفیت مراکز اورژانس ما در صورت انجام حملات تروریستی بررسی شود. نتیجه این بود که بیش از نیمی از بخش های اورژانس حتی بالاتر از ظرفیت خود کار می کنند. هیچ کس نمی داند تلفات شیوع آنفلوآنزا واقعا چه قدر خواهد بود. همه آمارها و پیش بینی ها تنها گمانه زنی هستند. تنها به یاد داریم اولین موج همه گیری آنفلوآنزا در سال 1919 با تلفات کمی شروع شد و پس از تنها سه ماه ده ها میلیون نفر در سراسر جهان را کشت. نمی توان اقدامات پیشگیرانه را تنها به تکرار ضرورت شستن دست با آب و صابون محدود کرد. مهم ترین اقدام بازسازی دوباره نظام بهداشت ما است. در صورت شیوع بیماری خطرناکی مثل آنفلوآنزا ما و نسل های بعدی تا چند دهه باید شاهد عواقب آن باشیم.