دست هایم خواب آلوده اند!

خواب رفتن دست ها یا بیماری (cts)، بیشتر در زنان بین سنین 40 تا 50 سال شایع است.

که در اکثر موارد در دست گرفتن طولانی مدت وسایلی چون گوشی تلفن، کارهای سنگین و طولانی مدت، موجب خواب رفتن دست ها می شود. از علل جدی بی حسی می توان به نقص جریان خون، روماتیسم مفصلی، اسکلروز مولتیپل، دیابت و سندرم تونل کارپ (فشرده شدن اعصاب در مچ دست که موجب بی حسی درانگشتان و دست می شود) اشاره کرد.

بی حسی می تواند یافته ای هشدار دهنده باشد از یک سکته مغزی قریب الوقوع یا حملات گذرای ایسکمیک که یک سکته مغزی کوچک است و به طور گذرا و موقتی علایمی نظیر فلج و تاری دید را ایجاد کند. این حملات گذرا بدون درمان مناسب به سکته کامل منجر شده و ممکن است عوارض جسمی و ذهنی دایمی ایجاد کند.

دکتر سید پیمان میرشاه ولد، متخصص و جراح ارتوپد، درخصوص علایم این بیماری می گوید: این علایم عبارت هستند از: سنگینی، خواب رفتگی و بی حسی دست ها که به تدریج موجب ضعف و درد در انگشتان می شود که در مراحل اولیه ممکن است فقط در هنگام شب ایجاد شود و فرد را از خواب بیدار کند.در این حالت فرد سعی می کند دست های خود را مرتباً; تکان دهد تا حس آنها برگردد اما در طول روز با در دست گرفتن اشیایی مانند گوشی تلفن یا سایر وسایل تشدید می شود.

این بیماری عبارت است از: فشار روی عصب میانی (median ) در ناحیه مچ دست که از شایع ترین نمونه های فشار روی اعصاب محیطی بدن است.در یک تحلیل ساده ابتلا به CTS را می توان اینگونه بیان کرد:

اعصاب دست از داخل تونلی (cts) منتهی به مچ دست رد می شود که این تونل شامل 9 تاندون و یک عصب است. حال اگر به هر دلیلی حجم این تونل کم شود و فشار روی رگ های منتهی به عصب زیاد شود زمینه ابتلا به این بیماری شروع می شود. به عبارت دقیق تر با تحت فشار قرار گرفتن رگ ها، بیمار در آن ناحیه دچار اسکیمیا ( نرسیدن خون کافی به عصب ) شده و به مرور زمان عصب کوچک شده و بیماری ظاهر می شود.

اگر فشار وارد بر دست به دلایل مختلفی اعم از بانداژ محکم، جابه جایی استخوان های شکسته، گچ گرفتگی محکم و عواملی مشابه موقتی بوده و پس از مدتی فشار برداشته شود عصب به حالت قبلی بازگشته، کار خود را انجام می دهد اما اگر این فشار طولانی مدت باشد، خون برای مدت طولانی به عصب نرسیده و عصب وظیفه خود یعنی انتقال حس و حرکت و عکس العمل نسبت به عوامل محیطی را انجام نداده و علایم بیماری ظاهر می شود.

علت ایجاد این بیماری به طور کامل شناخته شده نیست اما در این خصوص می توان به عواملی نظیر کارهای دستی سنگین و طولانی مدت مثلاً; در تایپیست ها و آهنگرها و همچنین بیماری های زمینه ای چون تیرویید و دیابت اشاره کرد. برای تشخیص این بیماری باید معاینه دقیقی از بیمار صورت گرفته و جهت تأ;یید تشخیص آزمون، نوار عصبی انجام شود.سندروم CTS (تونل مچ دست) بیماریی است که در آن عصب میانی مچ دست فشرده می شود و در قسمت های مختلف مچ و انگشتان علایمی چون سوزش، بی حسی، درد، احساس سردی، کرختی و ضعف ظاهر می شود.

CTS در بین زنان بیش از مردان رواج دارد و سن بروز آن حوالی پنجاه سالگی است.عصب میانی مچ دست، مانند کانالی است که از طرفین توسط استخوان ها، بافت فیبری و اعصاب منتهی به بند انگشتان احاطه شده است و 9 عدد از تاندون های دست نیز از این کانال عبور می کنند.این عصب می تواند به علت تورم هر یک از اجزای موجود در این کانال فشرده شده و دچار گرفتگی گردد، هر چند ممکن است عوامل دیگری چون ضربه های شدید، شکستن یا جابه جا شدن استخوان ها نیز بی تاثیر نباشند.

از عوامل مؤ;ثر در بروز این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- بیماری هایی چون رماتیسم و ورم مفاصل، اختلالات هورمونی مانند دیابت، تیرویید و یایسگی، تولید بیش از اندازه پروتیین در سلول های مغز استخوان.

- باز و بسته کردن مکرر تاندون های مچ دست بدون استراحت، خصوصا در زمان های طولانی.

- ضربه شدید یا هر نوع جراحتی که باعث تورم مچ دست شود.

- باریک بودن مادرزادی عصب میانی مچ دست. به عقیده برخی از افراد CTS، سندروم جدیدی متعلق به عصر فناوری است که منشأ; اصلی بروز آن ساعت های طولانی نشستن پشت رایانه و کار کردن مداوم با کیبورد و ماوس است. اما با این وجود مطالعات نشان داده که سابقه این بیماری به اوایل قرن بیستم بازمی گرددد. در صد بروز این سندرم در زنان سه برابر مردان است. شاید به این دلیل که اصولا عصب میانی مچ دست در زنان کوچکتر از مردان است. سندرم CTS معمولا ابتدا دست فعال افراد را تحت تأ;ثیر قرار می دهد و احساس درد معمولا از همین دست شروع می شود.

● علایم

به طور معمول اولین علایم این بیماری هنگام خواب بروز می کند که به صورت احساس درد، گزگز، سوزش و بی حسی در انگشتان دست، به خصوص انگشت شصت، انگشت اشاره و دو انگشت میانی آغاز می شود، کم کم محکم نگه داشتن اجسام در دست و چنگ زدن به اشیای مختلف برای شخص مشکل می شود و انگشتان توانایی لازم خود را از دست می دهند، در نتیجه همه چیز از دست شخص می افتد. درصورتی که در مراحل ابتدایی بروز علایم هیچگونه اقدام درمانی صورت نگیرد، درد بیشتر و بیشتر شده، مچ و انگشتان به تدریج کارایی طبیعی خود را از دست می دهند. متأ;سفانه در بسیاری از موارد اشخاص دلیل بروز علایم فوق را حالت نادرست دست درهنگام خواب یا به اصطلاح بد خوابیدن تلقی می کنند. متخصصان معتقدند این سندرم نوعی ناتوانی نهفته است زیرا در ظاهر امر، دست به طور طبیعی کار می کند.

● درمان

در اولین قدم با گرفتن یک شرح حال از بیمار، بررسی می شود که آیا وی به بیماری هایی مثل دیابت، رماتیسم و ورم مفاصل، کم کاری تیرویید یا مبتلا هست یا خیر؟ آیا سابقه شکستگی در ناحیه مچ دست داشته است یا خیر؟ آیا مشکل اضافه وزن دارد یا خیر؟

در مرحله بعدی به منظور تایید تشخیص بررسی الکترودیاگنوستیک صورت می گیرد، به این ترتیب که در این آزمایش سرعت هدایت عصب، CTS به درجات خفیف، متوسط و قوی تقسیم می شود.در مواردی که این بیماری هنوز حاد نشده، استفاده از روش های مختلفی چون استراحت دادن به دست در زمان انجام کار، کمپرس آب سرد و بستن مچ دست، در تسلی درد مؤ;ثر است.

درصورتی که این روش ها کارساز نباشد، متخصصان استفاده از دارو و در مرحله بعد جراحی را پیشنهاد می کنند.

در اکثر موارد به یکی از روش های زیر و بدون نیاز به جراحی، پیشرفت این بیماری کنترل می شود:

- بی حرکت نگه داشتن مچ دست: اگر سابقه این بیماری در شخصی کمتر از یک سال باشد، بی حرکت نگه داشتن مچ با استفاده از مچ بندهای طبی مخصوص، خصوصا در خواب باعث کاهش بی حسی و سوزش مچ و انگشتان می شود.

- مصرف داروهای ضد التهاب: تنها درصورتی که مچ دست یا انگشتان متورم شده باشد، به منظور از بین رفتن تورم، پیشنهاد می شود.

- تزریق کورتیزون یا داروهای مشابه برای کاهش درد و تورم.