قند با چشم شما چه می کند؟

اگر مبتلا به بیماری دیابت هستید، بدن شما قادر به مصرف و ذخیره سازی مناسب قند نمی باشد. سطوح بالای قندخون، باعث صدمه به عروق شبکیه چشم می شود. شبکیه لایه ای عصبی در عقب کره چشم است که امواج نورانی را دریافت و تصویر اشیا را به مغز ارسال می کند. آسیب عروق شبکیه، رتینوپاتی دیابتی نامیده می شود...

● انواع رتینوپاتی دیابتی کدام اند؟

دو نوع رتینوپاتی دیابتی وجود دارد که عبارت اند از:

▪ رتینوپاتی دیابتی بدون رگ زایی: در واقع شامل مراحل اولیه رتینوپاتی می باشد. در این مرحله، ترشح خون یا مایع از رگ های باریک شبکیه، باعث تورم و رسوب اگزودا در شکبیه می شود. در مراحل اولیه تاثیری بر بینایی بیمار ندارد، مگر اینکه در ناحیه مرکزی شبکیه (ماکولا) ورم ایجاد شده باشد.

▪ رتینوپاتی دیابتی همراه با رگ زایی: این مرحله با ظهور رگ های جدید در شبکیه که رگ زایی نامیده می شود، آغاز می گردد. متاسفانه این عروق جدید، نه تنها قادر به تامین خون مورد نیاز شبکیه نمی باشند بلکه به علت ساختمان غیرطبیعی و محل قرارگیری، می توانند موجب خون ریزی و ایجاد کشش روی شبکیه و جداشدگی آن شوند.

● رتینوپاتی دیابتی چگونه تشخیص داده می شود؟

تنها راه بررسی و تشخیص اثرات دیابت روی چشمان شما، معاینه چشم پزشکی می باشد حتی قبل از اینکه بینایی تحت تاثیر قرار بگیرد، چشم پزشک قادر به تشخیص و درمان بیماری شما می باشد. اگر چشم پزشک متوجه علایم رتینوپاتی شود، ممکن است آزمایشات اختصاصی تری از جمله عکس رنگی از شبکیه همچون آنژیوگرافی فلویورسیین درخواست کند. در این آزمایش داروی خاصی به عنوان ماده حاجب یا رنگی از طریق بازو تزریق می شود و با عکس های گرفته شده، تشخیص شدت بیماری و میزان آسیب به عروق امکان پذیر می باشد. در روش عکسبرداری دیگری به نامOCT می توان افزایش ضخامت یا تورم ناحیه مرکزی شبکیه (ماکولا) را اندازه گیری کرد و به علت آن (از جمله کشش وارد شده به آن ناحیه) پی برد.

● رتینوپاتی دیابتی چگونه درمان می شود؟

بهترین راه درمان، جلوگیری از پیشرفت رتینوپاتی تا حد ممکن می باشد. کنترل دقیق قند خون به طور معنی داری باعث کاهش خطر نابینایی ناشی از رتینوپاتی دیابتی در درازمدت می شود. در صورت وجود فشار خون بالا و یا مشکل کلیوی، درمان هم زمان توصیه می شود.

● جراحی لیزر

جراحی لیزر معمولا در موارد ورم ماکولا، رتینوپاتی همراه با رگ زایی و گلوکوم (آب سیاه) ناشی از رگ زایی توصیه می شود.در ورم ماکولا لیزر روی بخش آسیب دیده شبکیه در ماکولا تابانده می شود تا از میزان مایع خارج شده (اگزودا) بکاهد. هدف اصلی از درمان، جلوگیری از سیر پیشرونده کاهش دید و وقوع نابینایی در آینده است لذا در صورت وجود ورم ماکولا، لازم است قبل از تشدید کاهش بینایی، لیزر درمانی انجام شود. دستیابی به دید کامل در افرادی که در اثر ورم ماکولا دچار تاری دید شده اند، تقریبا غیرممکن است. در رتینوپاتی دیابتی همراه با رگ زایی، لیزر روی تمامی بخش های شبکیه به جز ماکولا (لیزر درمانی پان رتینال) تابانده می شود. این لیزر درمانی، باعث جلوگیری از پیشرفت رگ زایی در شبکیه می شود. همچنین از بروز احتمال خون ریزی زجاجیه و اختلالات شبکیه درآینده جلوگیری می کند.انجام لیزر درمانی ممکن است چند مرتبه در یک فرد لازم باشد. جراحی لیزر، معمولا دید بیمار دیابتی را بهبود نمی بخشد بلکه فقط از بروز نابینایی در آینده جلوگیری می کند البته در مواردی همچون خون ریزی زجاجیه، کاهش خون ریزی می تواند موجب بهبود دید بیمار شود.

● تزریق داخل چشمی داروها

گاهی لازم است جهت کاهش ورم شبکیه و یا کنترل رگ زایی از تزریق داروهایی به داخل چشم استفاده شود.این داروها معمولا به طور موثری موجب کنترل بهتر رتینوپاتی دیابتی می شوند و در مواردی لازم است پس از مدتی مجددا تکرار شود. تزریق داخل چشمی در شرایط استریل و با کنترل کامل انجام می گردد.

● تخلیه زجاجیه (وتیرکتومی)

در رتینوپاتی همراه با رگ زایی ممکن است چشم پزشک وتیرکتومی را توصیه کند. در طی این جراحی، زجاجیه که پر از خون شده است، تخلیه شده و مایع شفاف در داخل آن جایگزین می شود. در مواردی که رتینوپاتی دیابتی منجر به جدا شدگی شبکیه شده باشد، تنها راه درمان ویترکتومی است.

● آیا جلوگیری از نابینایی امکان پذیر است؟

لازم است بدانید که با توجه به روش های نوین تشخیص و درمان، فقط درصد کمی از مبتلایان به رتینوپاتی، از مشکلات شدید بینایی رنج می برند. تشخیص زودهنگام رتینوپاتی دیابتی، بهترین مانع در مقابل ایجاد نابینایی می باشد.

● معاینات چشم پزشکی در چه زمانی باید انجام شود؟

افراد مبتلا به دیابت باید حداقل سالی یک بار تحت معاینه چشم پزشکی قرار گیرند. ممکن است معاینه های مکرر چشم بعد از تشخیص رتینوپاتی لازم باشد. خانم های بارداری که مبتلا به دیابت هستند باید در سه ماهه اول بارداری از نظر چشم پزشکی معاینه شوند زیرا رتینوپاتی در طی بارداری سیر پیشرفت سریع تری دارد. اگر برای دریافت عینک نیاز به معاینه چشم پزشکی دارید، باید چند روز قبل از مراجعه به چشم پزشک، قند خون خود را به طور دقیق کنترل کنید زیرا در طی دوره ای که قند خون شما در محدوده طبیعی نباشد، بینایی افت کرده و ممکن است نمره عینک شما دچار تغییر موقت گردد. تغییرات سریع در قندخون، حتی در صورتی که رتینوپاتی نداشته باشید، می تواند باعث نوسان در بینایی هر دو چشم شود.

وقتی که دیابت شما برای اولین بار تشخیص داده شد،نیاز به معاینه چشم پزشکی به صورت زیر می باشد:

1) 5 سال بعد از تشخیص بیماری، اگر سن شما کمتر از 29 سال است.

2) در اولین فرصت بعد از تشخیص بیماری، اگر سن شما 30سال یا بیشتر است.

● به یاد داشته باشید

دیابت بیماری است که می تواند اثرات بدی روی سلامتی شما داشته باشد، پس در صورت ابتلا به این بیماری، نکات زیر را به خاطر داشته باشید:

▪ کنترل منظم و دقیق قند، فشار و چربی خون خود را به خاطر داشته باشید.

▪ دستورات پزشک خود را به طور دقیق اجرا کنید.

▪ قندخون خود را به طور روزانه در منزل کنترل کنید.

▪ برای رسیدن به وزن ایده آل تلاش کنید.

▪ فعالیت بدنی منظم و مناسب داشته باشید.

▪ از مصرف سیگار پرهیز کنید.