بدنسازی و رژیم های غذایی اشتباه سواستفاده‌‍‌گران

" 15 عدد تخم مرغ نیمرو یا آب پز، 5 عدد سفیده تخم مرغ، 4 لیوان شیر، 5 عدد موز، 250 تا 400 گرم گوشت قرمز ، مکمل های پروتیینی و اسید آمینه." این رژیم غذایی روزانه ای است که در برخی باشگاه های بدنسازی و پرورش اندام به ورزشکاران جوانی که بیشتر آنها زیر 20 سال سن دارند، توصیه می شود. نوجوانانی که علاقه وافری به داشتن هیکلی مانند آرنولد دارند و عکس هایی از فیگورهای جی کاتلد و کلمن را به در و دیوار اتاق خود می چسبانند، بدون اینکه این رژیم ها را بررسی کرده و یا با یک متخصص تغذیه مشورت کنند، از فردای روزی که در باشگاه ثبت نام کرده اند، بیشتر پول توجیبی خود را صرف خرید مکمل های غذایی کرده و استفاده از این رژیم را برای پرحجم کردن عضلات خود آغاز می کنند.

اینکه آیا واقعاً پیروی از رژیمی با این مقدار پروتیین و کالری توصیه شده به جوانان از روی اصول تغذیه و ورزش بوده یا نه، سؤالی است که فرامرز خودنگاه، داور درجه یک بین المللی پرورش اندام درباره آن توضیح می دهد:

فرامرز خودنگاه، معتقد است: "استفاده از رژیم های غذایی این چنینی که در مدت کوتاهی وزن فرد را بالا می برد، می تواند ضربات جبران ناپذیری به پیکره ورزشکار جوان بزند و چه بسا وی را دچار بیماری های سختی همچون ناراحتی های قلبی ، چاقی ، اضافه وزن ، چربی دور شکم و دیابت کند. نوجوان 17، 18 ساله نیازی به این همه کالری مازاد ندارد و اگر نتواند این کالری ها را با انجام تمرینات سنگین بسوزاند، نه تنها اندام زیبایی پیدا نخواهد کرد بلکه باید منتظر افزایش روز به روز چربی های اضافی اش باشد."

خودنگاه در خصوص مربیانی که چنین رژیم هایی را به ورزشکار پیشنهاد می کنند، گفت: "بیشتر این اشخاص که خود را مربی معرفی می کنند، هیچ کارت یا حکمی از سوی فدراسیون دریافت نکرده اند و عمل کردن به توصیه آنها می تواند مشکلات بسیاری را برای ورزشکاران به خصوص در رده های سنی پایین تر به وجود آورد."

داور درجه یک بین المللی پرورش اندام افزود: "جوانان باید پیش از ورود به باشگاه، مورد آزمایش های پزشکی قرار گرفته، قند، کلسترول خون و میزان بافت چربی آنها سنجیده شود، در غیر این صورت معلوم نیست چه بیماری انتظار آنها را می کشد." خودنگاه در خاتمه تصریح کرد:

"استفاده از مکمل های غذایی که به وسیله اشخاص سودجو به باشگاه ها راه پیدا کرده به هیچ عنوان توصیه نمی شود چرا که بیشتر این مکمل ها بدون نظارت و گرفتن مجوز در اختیار ورزشکار قرار می گیرد و گاهی به مواد نیروزا و هورمون های متعدد آلوده است."

دکتر کاوه خبیری، متخصص فیزیولوژی ورزش نیز در این رابطه معتقد است:

"دریافت پروتیین اضافی به وسیله رژیم های غذایی غلط یا مکمل های غذایی می تواند ارگان های بدنی همچون کلیه و کبد را از کار بیندازد و بر عملکرد قلب و عروق و همچنین سیستم عصبی بدن تأثیرگذار باشد. همچنین دفع پروتیین اضافی به وسیله بدن، اوره و کربن خون را افزایش داده و کانون های سرطانی در مغز ایجاد می کند، باید رژیم های پرکالری و پرپروتیین ورزشکاران آماتوری که برای زیبایی اندام خود به هر ترفندی متوسل می شوند، به خوبی از سوی متخصص تغذیه بررسی شود چرا که در غیر این صورت نظام عملکرد سیستم های متعدد بدنی تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.

دکتر خبیری مشاور تغذیه تیم های ملی وزنه برداری ادامه داد: "متاسفانه آثار سوء تغذیه های این چنینی و یا استفاده بیش از حد از مکمل های غذایی چهار تا پنج سال رخ می دهد و بدون اینکه ورزشکار متوجه شود چه ضربه هایی به سلامتش وارد می شود، گرفتار بیماری های صعب العلاجی خواهد شد." وی درخصوص استفاده از مکمل های غذایی توسط ورزشکاران این رشته تصریح کرد: "تصور کنید یک ورزشکار با استفاده از مکمل غذایی پروتیینی X در یک ماه یک کیلوگرم به وزن خود اضافه کند و ماه بعد از مکمل مشابهی با عنوان Y استفاده کرده و در یک ماه سه کیلو افزایش وزن داشته باشد. مطمین باشید اگر آگاهی نداشته باشد، از این پس به استفاده از مکمل دومی روی می آورد در حالی که ممکن است این مکمل به مواد نیروزا، استروییدها و داروهای شیمیایی آلوده باشد."

مسیول کمیته نوجوانان و جوانان ایروبیک ایران ادامه داد: "بعضی افراد سودجو که بیشتر به فکر جیب خود هستند تا سلامت ورزشکاران جوان، از نا آگاهی این افراد سوء استفاده کرده و با باز کردن پلمپ های مکمل های غذایی و یا ارایه بسته بندی تقلبی موادی را به باشگاه ها ارایه می دهند که دوپینگ محسوب شده و آینده ورزشکار را به مخاطره می اندازد."

دکتر خیبری درباره چگونگی پیشگیری از وقوع این مشکلات گفت: " با نظارت صحیح وزارت بهداشت و فدراسیون های ورزشی می توان از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کرد. به نظر من، اگر کمیته ای با حضور نماینده فدراسیون، ستاد مبارزه با دوپینگ، وزارت بهداشت و حتی قوه قضاییه تشکیل شود تا به فعالیت باشگاه ها رسیدگی کرده و در صورت تخلف حکم تعطیلی برای آنها صادر شود کمتر با چنین مسایلی رو به رو خواهیم بود." اما مسیولان فدراسیون پرورش اندام و بدنسازی ایران نیز در این خصوص دست روی دست نگذاشته و به فکر یافتن راهکاری برای حذف این تخلفات هستند.

ناصر پورعلی فرد، رییس فدراسیون پرورش اندام و پاورلیفتینگ گفت: " ورزشکاران باید به باشگاه هایی مراجعه کنند که از سوی اداره کل تربیت بدنی استان طبق کمیسیون ماده 5 بعد از بررسی مجوز پروانه دریافت کرده است. به منظور پیشگیری از بروز تخلفات در صورتی که باشگاهی مجوز دریافت نکرده باشد، بی تردید طی مکاتبه با مسیولان محترم اداره اماکن خواستار پلمپ شدن در این باشگاه خواهیم شد."

وی افزود: " بازرس فدراسیون نیز به صورت سرزده و نامحسوس به باشگاه های دارای مجوز سرک می کشد تا در صورت رؤیت تخلف مراتب را به مسیولان این رشته اعلام کند. اکثر مربیانی که رژیم های غذایی نامناسب به ورزشکاران توصیه می کنند، حکم یا کارت مربیگری ندارند، از این رو از تمامی دوستداران این رشته خواستاریم در انتخاب مربیان خود وسواس به خرج دهند."

پورعلی فرد تصریح کرد: "

رژیم های غذایی باید با توجه به سن، جنسیت، زمان رشد ، بیماری ها و مواردی از این قبیل برنامه ریزی شود و بی تردید در صورت رعایت نکردن این فاکتورها، سلامت به خطر می افتد.

از آنجایی که فدراسیون پرورش اندام به ورزشکاران این رشته به چشم امانت نگاه می کند، سخت گیری های بسیاری را برای مصرف کنندگان و متولیان مکمل های آلوده در نظر گرفته و در صورت مشاهده تخلف، گاهی کارت مربیگری افراد سودجو را مادام العمر باطل خواهد کرد." پورعلی فرد در خاتمه گفت: "فدراسیون بدنسازی و پرورش اندام کشور، کتابی را با عنوان دوپینگ چیست و مکمل های غذایی کدام اند به چاپ رسانده تا ورزشکاران این رشته با مطالعه آن، آگاهی خود را افزایش دهند.