یکی از عوامل موثر تربیتی و آموزشی در نظام آموزش و پرورش نوین چگونگی شاداب سازی محیط مدرسه از نظر محتوا است.
معلم، کتاب هنرجو روش های تدریس و... مدیریت آموزشی و خانواده از جمله عواملی هستند که معمولا در فرآیند یادگیری موثرند و مورد بررسی و کندوکاو قرار می گیرند در حالی که در تعلیم و تربیت جدید فضای فیزیکی مدرسه نه تنها یک محیط خشک و بی روح فاقد تاثیر در فرآیند یادگیری محسوب می شود بلکه به عنوان عاملی زنده و پویا در کیفیت فعالیت های آموزشی و تربیتی هنرجویان ایفای نقش می کند.
در کنار سایر عوامل آموزشی و تربیتی، بانشاط بودن روند آموزشی و کادر آموزشی اثرات قابل توجهی بر فراگیران و هنرجویان باقی می گذارد، واحد آموزشی بزرگ، زیبا و سرسبز حقیقتا یادگیری را آسان می کند و نشاط و شادابی را برای هنرجویان به ارمغان می آورد.
به یقین بسیاری از تنش های موجود و درگیری های فردی و بدخلقی بین هنرجویان بیشتر به فضای کوچک محیط و راهروهای باریک و کلا س های تنگ و محدود در ارتباط است.
امید است با استعانت از الطاف الهی، زمینه بهره مندی بیشتر از تاثیر فرهنگی فضای آموزشی فراهم آید و مدارس کشور متناسب با اهداف تمدن اسلا می قابلیت تربیت انسان های آگاه، مومن، متفکر، خلا ق و صالح را در پرتو تعالیم انسان ساز مکتب توحید کسب کنند و فرزندان این مرز و بوم با بردوش گرفتن پرچم پرافتخار جمهوری اسلا می، رسالت ملی و جهانی خویش را ایفا نمایند.
یکی از ویژگی هایی که خداوند متعال در خلقت انسان به ودیعه نهاده است ویژگی زیبایی جویی است. انسان فطرتا زیبایی خواه است و از زیبایی ها لذت می برد.
در بین اقشار مختلف جامعه، کودکان و نوجوانان بیش از سایرین از زیبایی های ظاهری لذت برده و از لطافت آن بهره مند می شوند. روح لطیف و فطرت پاک جوانان و نوجوانان بیش از دیگران پذیرای زیبایی ها و ارزش هاست.
نقاش و رنگ آمیزی برای هنر جویان و دانش آموزان جذاب و شادی آور است و آنان افکار و عواطف خویش را از طریق نقاشی متجلی می سازند.
دانش آموزان وقتی وارد مدرسه می شوند در مدرسه نیز به دنبال زیبایی می گردند و جذب زیبایی ها می شوند.
لذا در آموزش و پرورش نوین، بادرک ضرورت توجه به این نیاز عاطفی و روانی هنرجویان برگسترش زیبایی و استفاده ازهنر و فعالیت های هنری تاکید می شود.
هنر و خلا قیت در کارگاه این قابلیت را دارند که به عنوان ابزار و روش تربیتی و آموزشی مورد بهره برداری قرارگیرند و ناقل پیام های آموزشی و تربیتی به جوانان و نوجوانان باشند.
بسیاری از پیام های مهم مدیریتی را می توان با استفاده از برنامه های هنری درکارگاه های مختلف به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به هنر جویان عرضه کرد.
انواع برنامه های هنری نظیر نقاشی، سرود، قصه، داستان، تیاتر و نمایش، هنرهای دستی شامل مجسمه سازی سرامیک، سفالگری و... درسنین مختلف برای دانش آموزان و هنر جویان بسیار جذاب هستند وهر یک از آنها می تواند در زمینه شاداب سازی مدرسه و تعلیم و تربیت وتکوین شخصیت نسل جوان موثر واقع شوند.
یک فواره درحوضچه مدرسه، درختان سرسبز، تمیزی محیط، رنگ دیوار ها، تهویه لا زم در کارگاه ها و... می تواند زیبایی و شادابی لا زم را برای مدرسه به ارمغان بیاورد.
ایجاد محیطی جذاب به طوری که بتواند به شکل غیر رسمی حس یادگیری، تحقیق، خواندن و گوش دادن را بر انگیزد.
تشکیل جلسات شعر خوانی، برگزاری نمایشگاه کتاب و عکس ، اجرای نمایش و اجرای موسیقی زنده در مدرسه و تشکیل سمینارها و همایش و سایر فعالیت های علمی و عملی، هنری و فرهنگی می تواند در شاداب سازی مدرسه نقش مهمی را ایفا کند.
تماشای فیلم، بازی شطرنج و برنامه های اردویی دیگر را می توان نام برد، همه این فعالیت ها برای این است که محیط مدرسه زیبا، دلچسب، راحت و شاد و بدون کسالت باشد تا برای دانش آموزان ایجاد انگیزه کند.
به طور کلی زیبایی و نشاط ایجاد آرامش و شادابی در مخاطب می کند و آرامش روان و انبساط خاطر، زمینه فراگیری را مساعدتر می سازد و زمینه را برای حضور فعال و با نشاط دانش آموزان در محیط تعلیم و تربیت مساعد می کند.
شاداب سازی در محیط هنرستان با توجه به خصوصیات فردی و میزان علا قمندی هنرجویان می تواند با سایر دانش آموزان مدارس مقداری متفاوت باشد.
از آنجایی که هنرستان ها محل آموزش عملی می باشد، فعالیت های یدی هنرجویان می تواند نقش بسزایی در رشد و تعالی فرد ایفا کند، لذا فضاهای موجود در کارگاه ها با وجود امکانات و تجهیزات می تواند ارتباط مستقیم و تاثیرگذاری باشد.
اگر محوطه کارگاه ها را با رنگ های گرم از جمله نارنجی، کرم، شکلا تی و... و همچنین تجهیزات کارگاهی با رنگ سبز و ماشین آلا ت پرخطر مثل ماشین تراش ها، فلزکاری، ریخته گری و... که هر لحظه امکان خطر وجود دارد استفاده شود، می تواند زمینه خطر را به حداقل رساند و هم فضای با نشاط ایجاد کرد.
نور در محیط کارگاه و آموزش می تواند در ایجاد بالا بردن روحیه، مدت زمان کاری و نوبت کاری نقش مهمی ایجاد کند.
به یقین محیط هایی که از نور کم یا مصنوعی استفاده می کنند زمینه رخوت، سستی، دلسردی و بهانه گیری را برای هنرجویان ایجاد می کند.
در کارگاه هایی که از ریخته گری، مواد مذاب استفاده می کنند مواد دی اکسید کربن موجب اختلا ل در تنفس و بیماری هایی همچون سل می شود، همینطور گرد و غبار در کارگاه های ساختمان، سرامیک، سفالگری می تواند ایجاد بیماری فوق را شامل شود.
پس تغییرات در هوای موجود در کارگاه ها می تواند در بالا بردن کیفیت آموزشی نقش بسزایی داشته باشد. امروزه در عصر ارتباطات نیازهای آموزشی برای فرد یاد گیرنده وجود مربی و تجهیزات و ماشین آلا ت نیست بلکه اطلا عات و آگاهی ها می تواند در شادابی و ایجاد انگیزه و رغبت در بین یادگیرندگان نقش اساسی داشته باشد.
اگر مدیریت بتواند رایانه ای تدارک ببیند و در کارگاه ها آخرین اطلا عات موجود در جهان که ارتباط کاری با کارگاه را داشته باشد تهیه و توسط عالم درسی به هنرجویان منتقل کند نوعی ارضای فردی و فکری ایجاد نموده است.
آموزش مجازی می تواند روحیه پرسشگری و نیاز را در هنرجویان ایجاد کند، لذا بهتر است دروس تیوری تخصصی و کارگاه ها را همسو با اینترنت برپا کرد.
متاسفانه، فاصله موجود بین آنچه که در کتب درسی تدوین شده است با آنچه که در محیط حرفه ای بازار کار داخلی و جهانی وجود دارد تفاوت فاحشی وجود دارد.
نویسنده معصومه رحمانی روزنامه مردم سالاری
بازیاب www bazyab ir